- Het Zweedse bedrijf Ekolution opende een 10.000 vierkante meter grote fabriek, waarin het bedrijf hennep omzet tot isolatiemateriaal.
- Ondernemer Remi Loren verwacht op termijn een half procent van de Zweedse CO2-uitstoot te kunnen reduceren. “Deze plant is een groene long voor de wereld.”
- Wel kostte het hem jaren om bouwbedrijven te overtuigen. Hennep is als materiaal nog altijd relatief duur.
- Lees ook: ‘Bakstenen’, maar dan van koeienpoep: Emile Smeenk (44) bouwt er huizen van in Oeganda: ‘Ze zijn oneindig recyclebaar’
Wie aan hennep denkt, zal in gedachten vermoedelijk al snel afdwalen naar – in de woorden van wijlen Henny Vrienten – “Nederwiedewiedewiet”. Dat je er ook complete huizen mee kunt bouwen, zal voor de meeste Nederlanders onbekend in de oren klinken.
Bouwen met hennep; er wordt al jaren over gesproken, maar op enkele projecten en kleine bedrijven na is het in Nederland nog geen gemeengoed. En dat terwijl de plant aardig wat CO2 uit de lucht opslaat.
Om te zien hoe je zoiets in kannen en kruiken giet, reist Business Insider Nederland af naar het Zweedse Staffanstorp. Aan de rand van dit kleine plaatsje, op een kwartier rijden van Malmö, opende technologiebedrijf Ekolution afgelopen jaar een fabriek om hennep in isolatiemateriaal te verwerken. De eerste blokken hennepvezelisolatie rollen er al van de band.
Ondernemer Remi Loren (40) richtte het bedrijf al in 2013 op, maar het maakte afgelopen jaar een flinke groeisprint door. Een jaar geleden bestierden CEO Loren en zijn twee compagnons nog een kantoortje van 10 vierkante meter in Malmö, inmiddels is het team ruim verdriedubbeld en houden ze kantoor in deze 10.000 vierkante meter grote fabriek.
De onderneming haalde er zo'n 20 miljoen euro voor op bij private investeerders en de Europese Unie, die naar manieren zoekt om de bouw te verduurzamen.
Hennep haalt volop CO2 uit de lucht
Want duurzaam, dat is hennep zeker, zegt Loren. "Door hennep te verbouwen, haal je veel CO2 uit de lucht. Een hectare aan hennepplanten absorbeert in 120 dagen liefst 20 ton CO2. Het is dus een enorm groene long voor de wereld. Ons bedrijf haalt hierdoor meer CO2 uit de lucht dan we uitstoten."
In vele hoeken van de fabriek staan grote stapels aan hennepbalen opgesteld. Loren haalt wat slierten uit een van deze vierkante blokken en geeft het aan Business Insider Nederland. "Probeer het maar eens kapot te trekken", zegt de ondernemer. Hoe hard we ook trekken, de hennepdraden laten zich niet kapotmaken; het lijkt wel touw. "Het is een ontzettend robuuste plant", zegt Loren. "Ideaal dus voor isolatie en de bouw."
Remi Loren groeide op in de noordelijke Zweedse provinciestad Kristianstad, als kind van voormalige Poolse vluchtelingen. Hij heeft het groen ondernemen niet van een vreemde, zo blijkt.
Zijn opa was in de jaren '50 in feite al een circulair ondernemer, zegt Loren trots als Business Insider Nederland hem opzoekt in zijn gloednieuwe fabriek in het nabij Malmö gelegen Staffanstorp. "Veel Poolse steden lagen er in puin na de Tweede Wereldoorlog. Mijn opa besloot de vele beschadigde huizen te repareren met gerecyclede afvalstenen. Hij hielp zo mee met de wederopbouw van steden als Gdansk en Warschau."
Zijn bedrijf werd te groot, vonden de communistische machthebbers, die het bedrijf van Lorens opa in staatshanden brachten. Lorens opa belandde voor vijftien jaar in de cel. Nadat hij vrijkwam, vroeg de familie asiel aan in Zweden.
Zijn ouders werkten zich in het Scandinavische land op van afwassers tot importeurs van Poolse goederen. "De ondernemende geest bleef in de familie zitten", zegt Loren met enige trots, zittend in zijn net opgeleverde kantoor boven de fabriek.
In de jaren '90 besloten Lorens ouders, net als zijn opa in de jaren '50, het recyclepad te bewandelen. Ze lieten in Polen allerhande recyclebakken maken, waarin Zweedse burgers hun afval gescheiden konden deponeren. Die containers verkochten ze weer door aan de Zweedse overheid, die al vroeg inzette op afvalscheiding. Het groeide uit tot een bedrijf met een jaaromzet van honderden miljoenen Zweedse kronen en vele fabrieken in Scandinavië.
Loren was kind aan huis in al die fabrieken. "Mijn vader nam me er altijd mee naar vergaderingen. Ik observeerde dan al die karakters en dat werkte inspirerend. Er waren zoveel slimme mensen die problemen oplosten."
Hennep veel meer dan wietplant
Dat hij ooit zelf een bedrijf zou beginnen, wist Loren dan ook al op jonge leeftijd. Maar wat moest hij doen? Tijdens zijn studie economie en management, waarvoor de Zweed naar het zonnige Californië verhuisde, kreeg hij een ingeving. Van een studiegenoot kreeg hij het boek The Emperor Wears No Clothes van Jack Herer in handen gedrukt.
Dit boek uit 1985 groeide in enkele decennia uit tot een standaardwerk in de wereldwijde hennepgemeenschap. Herer legt erin uit dat hennep veel meer doelen kan dienen dan puur dat van het opvullen van een jointje.
De plant diende, vanwege zijn uitzonderlijk sterke vezels, eeuwenlang als grondstof voor talloze producten, van papier tot brandstoffen en zelfs bouwmateriaal. De plant zou in de vergetelheid zijn geraakt, omdat het tegenwoordig vooral gelinkt wordt aan softdrugs. Volledig onterecht, beargumenteert Herer in zijn boek.
"Ik interesseerde me al langer in design en bouwmaterialen, maar dit boek was voor mij de ultieme rabbit hole", lacht Loren. "Ik wist al wel dat je van hennep kleren kon maken en dat het medicinaal ingezet kan worden, maar als bouwmateriaal? Dat was totaal nieuw voor me. Dat je een zaadje, land en water kunt gebruiken om er huizen mee te bouwen voor lokale gemeenschappen? Dat zou weleens héél groot kunnen worden, dacht ik."
Jaren trok Loren vervolgens uit om alles over hennep te leren. Hij las talloze studies over de plant, sprak met experts over de hele wereld en trok in 2013 de stoute schoenen aan met de oprichting van Ekolution.
Hij vond compagnons in de vorm van jeugdvriend en ingenieur Naib Woldemariam en Henrik Jacobsson, een boerenzoon die tijdens een studie productietechniek een paper over henneptoepassingen schreef. "Ik besloot hem gewoon eens op te bellen, met de vraag of hij zich bij ons zou willen aansluiten", zegt Loren. Zo geschiede.
Samen zochten ze jarenlang naar de ideale hennepmix voor de bouw, die Loren nu stelt te hebben gevonden.
34 lokale boeren leveren hennep voor fabriek
De ondernemer haalt zijn hennep van 34 lokale akkerbouwers, die hennep verbouwen op landbouwgrond in de regio. Sinds 2003 is het in Zweden legaal om hennep te kweken, mits dit gebeurt voor industriële toepassingen.
De ondernemer laat Business Insider Nederland een paar foto's zien van boeren in de regio die hennep voor zijn bedrijf verbouwen. We zien complete velden vol boomlange hennepplanten. Na een stuk of vier maanden worden ze vakkundig door tractors neergemaaid, waarop de volgende lente een nieuwe generatie zaden aan de beurt is.
"De planten worden wel vier meter hoog", zegt Loren. "Het Zweedse weer blijkt ideaal te zijn voor de planten, omdat we in de zomer lange, zonnige dagen hebben, maar ook regen."
De geoogste hennep komt hier in Staffanstorp binnen. We lopen door een fabriekshal met aan weerszijden kolossale machines, die de binnengekomen hennepbalen ontleden tot hout, waar de steel van de plant vol van is, en de vezels; het eerder genoemde 'touw'.
Door ambachtslieden wordt dit proces al sinds jaar en dag met de hand gedaan, maar door dit te automatiseren hoopt Loren er sneller een industrieel competitieve schaal mee te bereiken.
Zijn afnemers zijn nu veelal doe-het-zelfzaken zoals Home Depot, Hornbach en Bauhaus, die de isolatieblokken aan particulieren verkopen die hun huis willen isoleren. Ook bouwbedrijven die zelf isolatieklussen uitvoeren, zijn afnemer bij Loren. "Gebouwen zijn goed voor bijna een vierde van het energieverbruik in Zweden", zegt Loren. "80 procent van die emissies ontstaan door het verwarmen van vaak niet goed geïsoleerde woningen."
In de hele EU zijn veel huizen nog maar matig geïsoleerd, beargumenteert de ondernemer, dus er is voor hem nog wel wat werk te verzetten. "Hennep kan een oplossing bieden, omdat het materiaal een lage thermische geleidbaarheid heeft. Hierdoor houdt het 's winters de warmte binnen, terwijl het in de zomer voorkomt dat het binnen te warm wordt."
Bouwbedrijven overtuigen was geen sinecure
Wel heeft hij aardig wat overredingskracht nodig gehad om zijn idee te verkopen aan bouwbedrijven. Vaak vragen zij zich af hoe het met de brandbaarheid van hennep zit. Op een schaal van A tot en met E voor brandveiligheid krijgt zijn product een gemiddelde C-score, geeft Loren aan. Ter vergelijking: hout krijgt een E- en steen een A-score.
"We doen ons best om naar B te komen", zegt Loren. "Volgens de bouwvoorschriften hoef je echter niet overal in een huis materialen met een A-score te gebruiken. Bij isolatiemateriaal is het bijvoorbeeld minder belangrijk, omdat de muren doorgaans al goed beschermen tegen vuur. Dit soort dingen moet je keer op keer uitleggen."
Nog zo'n vraag die hij vaak krijgt: stinkt het niet? "Je ruikt er niets van", zegt Loren. Klopt, terwijl we door uitgerekend een hennepfabriek lopen, is de ziel van Vrientens Nederwiet geurtechnisch ver weg.
Ekolution is door de jaren heen betrokken geweest bij de bouw van tientallen appartementen en huizen op basis van hennep. In hoofdstad Stockholm leverde het bedrijf bij het grootste hennepproject ter wereld; een opslaggebouw van 20.000 vierkante meter. "We leverden hiervoor 15 meter lange panelen van hennep."
Hennep nog wel duurder dan steen en glas
Lorens hennepproducten zijn momenteel nog "10 tot 20 procent" duurder dan steen en glas, geeft hij desgevraagd toe. "Maar als we straks de hele bevoorradingsketen benutten, verwacht ik de prijs met 70 procent omlaag te krijgen. We werken nu nog met één shift per dag in de fabriek, maar in 2028 hopen we dagelijks drie shifts te kunnen doen."
Loren heeft nog veel meer plannen. Het hout uit de steel van de plant wil hij op termijn verwerken tot kalkhennep, een materiaal dat sterk lijkt op steen of zelfs beton. Van de restproducten wil het bedrijf graag dierenvoer maken en de stof die overblijft, zal als meststof aan boeren worden verkocht.
Als Loren zijn fabriek straks volledig op topsnelheid heeft werken, kan hij naar eigen zeggen jaarlijks 3 miljoen vierkante meter isolatie, 6.000 ton aan vezels en 12.000 ton houtproducten produceren. Daarmee verwacht de ondernemer met zijn fabriek op jaarbasis 70.000 ton CO2 uit de lucht te kunnen halen; ongeveer een half procent van wat Zweden per jaar uitstoot.
Ekolution draaide afgelopen jaar een omzet van 1,2 miljoen euro. In 2028, als de fabriek op volle toeren moet draaien, verwacht Loren een omzet van "20 miljoen tot 30 miljoen euro" te draaien. het bedrijf draait vanwege forse investeringen nog verlies, maar Loren verwacht eind dit jaar of begin 2026 het break-evenpunt te bereiken.
Geld verdienen is mooi, maar het is niet de ultieme drijfveer van Loren. Hij laat een foto zien van zijn pasgeboren baby; afgelopen jaar werd de ondernemer voor het eerst vader. "Precies in het drukke jaar dat we de fabriek openden, inderdaad", lacht Loren. "Ik wil de wereld graag wat beter achterlaten voor een nieuwe generatie."