- Een Gronings techbedrijf werkt al meerdere jaren aan TraXs, een naar eigen zeggen eerlijker alternatief voor streaming-app Spotify. Dit najaar wil het bedrijf van start.
- Artiesten kunnen er straks zelf de prijs van hun liedjes bepalen en ze mogen fans directe aanbiedingen doen via het platform.
- Gebruikers betalen alleen voor wat ze luisteren, in plaats van een vast bedrag per maand. Gaat er dan wel genoeg geld richting muzikanten? “Bij ons blijft er minder geld aan de strijkstok hangen”
- Lees ook: Spotify staat open voor AI-muziek, zolang het auteursrecht maar op orde is – en dáár wringt het soms
Een platendeal bij Virgin Music, daarvan kunnen de meeste muzikanten alleen maar dromen. Toch had reggae-artiest Johnny Baby achteraf spijt van zijn contract bij het grote muzieklabel. Toen hij in 1988 zijn handtekening zette onder een contract met Virgin, realiseerde hij zich niet goed dat hij alle rechten op zijn huidige en toekomstige muziek weggaf. Baby bracht nog vele platen uit, maar verdiende er nooit een cent aan.
Aan tafel in huize Baby was de ongelukkige Virgin-deal vaak onderwerp van gesprek, herinnert zoon Jonathan Oudekerk zich. “Hij mocht niet uitwijken naar een andere platenmaatschappij. Mijn vader verloor daardoor zijn vertrouwen in de muziekindustrie.”
Oudekerk zelf raakte door de verhalen van zijn vader gemotiveerd om artiesten te helpen betere deals te bedingen. Na een studie muziekmanagement was hij jarenlang actief in onder meer de registratie van muziekrechten. Sinds kort werkt hij zelfs aan een, volgens hem, eerlijkere concurrent van streamingsites zoals Spotify, dat hij een “gesloten silo” noemt.
Deze streamingdienst, TraXs geheten, willen Oudekerk en zijn compagnons Reinier de la Parra en Joost Rohde nog dit najaar lanceren met hun Groningse bedrijf SmartLabel. Alle streaminginkomsten gaan direct naar de artiest, zegt Oudekerk: “We houden geen commissie in”.
Ook wil hij artiesten "meer vrijheid geven". Bijvoorbeeld door ze zelf te laten bepalen hoeveel geld ze voor ieder gestreamd liedje willen verdienen of door ze direct met fans in contact te laten komen.
Oudekerk werd erdoor geïnspireerd door de opkomst van muziek-NFT's van enkele jaren geleden. Hierbij kopen fans via een blockchainnetwerk van decentraal gekoppelde computers een 'aandeel' van een stuk muziek van hun favoriete artiesten.
"Die hele NFT-handel was natuurlijk een hype, maar de kern ervan vond ik wel heel interessant: fans willen in contact komen met artiesten. Die artiesten hebben op Spotify alleen geen idee wie hun fans precies zijn."
Maar je kunt als artiest toch gewoon in de data kijken van Spotify? Dan zie je precies waar je fans wonen en hoe oud ze zijn.
"Dat is zo, maar je kunt niet rechtstreeks contact opnemen met jouw fans. Individuele fans die tien keer naar je nummer hebben geluisterd, kun je bijvoorbeeld niet belonen. Ook kun je fans in bepaalde steden geen aanbieding doen om naar je concert te komen. Je bent dus geen eigenaar van je data."
Maar dat kon vroeger met cd's toch ook niet? Naar welke muziek je luistert, is toch gewoon privé?
"Maar wat als je dat als fan zelf wilt delen? Wij vinden dat de optie er moet zijn, wanneer je als fan in contact wil komen met de artiest. Dat wordt nu geblokkeerd door platforms zoals Spotify. Je kunt fans die in één maand voor 10 euro naar jou muziek hebben gestreamd bijvoorbeeld geen aanbieding doen dat ze de rest van het jaar gratis mogen luisteren."
"Ook kun je niet bepalen wat de waarde van jouw muziek is. Je kunt dus niet zeggen: ik vind dat een stream van mijn muziek 0,2 cent zou moeten opleveren. Bij ons kan dat straks wel."
Maar wordt dat niet hartstikke chaotisch, als je straks op één platform voor ieder liedje weer iets anders betaalt als gebruiker?
"Nee, van een tientje kun je straks bij ons zonder problemen zo'n 1.900 tot 2.000 tracks streamen. We willen je bovendien je eigen parameters laten bepalen, dat je kunt aanvinken dat je bijvoorbeeld alleen wil luisteren naar muziek die gratis beschikbaar is."
"Als fan betaal je straks alleen voor je gebruik. Op het eind van de maand gooien we dat geld niet op een grote hoop om het pro-rato te verdelen. Heb je de hele maand alleen maar naar Kedeng Kedeng van Guus Meeuwis geluisterd, dan komt je tientje dáár terecht. Als je helemaal niets luistert, betaal je ook niets."
Geld hoopt Oudekerk te verdienen met het brede pallet aan promodiensten dat hij aan wil bieden aan artiesten. "We bouwen toepassingen om als artiest meer te halen uit de data van je fans. Bijvoorbeeld dat je je eerste duizend fans kunt aanbieden dat ze je muziek gratis mogen streamen als ze hun mailadres met je delen. Of dat je ze korting op merchandise kunt geven."
Zijn te lanceren streamingdienst TraXs wil hij - net als bij de NFT's - opzetten via blockchain-technologie. Oudekerk wil niet alleen met streamingdiensten zoals Spotify concurreren, maar ook met distributeurs van liedjes. Om je muziek op platforms zoals Spotify of Apple Music te krijgen, moet je die eerst aanmelden bij zo'n distributeur. "Daar betaal je jaarlijks een bedrag voor. Als je je muziek via ons op de blockchain zet, hoef je daar maar één keer voor te betalen. Het staat er dan voor eeuwig op."
Blockchaintechnologie levert vernieuwende verdienmodellen voor artiesten op, denkt Oudekerk. "In plaats van dat je je rechten aan een platenlabel verkoopt, willen we het makkelijker maken voor artiesten om te zeggen: ik verkoop 10 procent van mijn streaminginkomsten voor drie jaar aan mijn fans, om zo toegang te krijgen tot kapitaal."
Wat Spotify biedt, is volume. Je kunt er de muziek van vrijwel alle artiesten vinden en de meeste luisteraars zitten op het platform. Als je een concurrent van Spotify wil opzetten, zul je dus moeten inzetten op volume. Hoe wil je dat doen?
"We zijn aangesloten bij 150 aggregators. Als je straks je nummers uploadt via DistroKid of TuneCore [distributieplatforms, red.], kun je je muziek rechtstreeks naar ons pushen. Ook maken we gebruik van een proxy naar YouTube Music. Als je wilt luisteren naar een nummer dat wij niet hebben, kun je dat via deze proxy toch afspelen in onze app. Bovendien willen we het mogelijk maken om via onze app muziek te beluisteren die niet meer online staat, maar wel in het internetarchief."
Luisteraars hoopt Oudekerk te trekken door de prijs. "Heel veel mensen gaan gewoon voor prijs, hebben we geleerd uit marktonderzoek. Je betaalt bij ons alleen voor wat je gebruikt. Als je minder dan tweeënhalf uur per dag actief muziek luistert, dus de hele tijd nummers aanklikt, ben je nog altijd goedkoper uit bij ons dan bij andere platforms. Door een paar euro te uploaden, kun je straks heel lang, heel veel muziek luisteren."
Komt er dan wel genoeg geld bij artiesten terecht? Doordat Spotify de abonnementstarieven verhoogde, steeg de omzet van de Nederlandse muziekindustrie afgelopen jaar sterk. Dat geld kunnen labels weer investeren in nieuw talent.
"Dat is volgens mij niet wat er gebeurt. Het geld dat Spotify uitkeert, komt vooral bij de labels van de meest gestreamde artiesten terecht, niet bij de rest. De algoritmes spelen daar vervolgens op in, door vooral de grote artiesten aan te raden. Labels investeren daardoor minder snel in nieuwe artiesten, omdat ze door het systeem worden tegengewerkt."
"Bij ons zal er uiteindelijk veel minder geld aan de strijkstok blijven hangen", belooft Oudekerk. "Al het geld gaat direct naar artiesten en door de promotietools kunnen ze nieuwe inkomsten genereren."
Oudekerk wil TraXs in het derde kwartaal van dit jaar lanceren, allereerst in Europa. Hij heeft daarvoor een trits investeerders uit de muziekindustrie gevonden. "Hoeveel kapitaal we hebben opgehaald mag ik niet zeggen, maar het bedrijf is nu 3 miljoen euro waard. We kunnen ons daarmee bedruipen. Als we straks ons product lanceren, zullen we nog een nieuwe ronde doen tegen een waardering van 20 miljoen euro."