- Er is een tekort aan zonnebloemolie in de supermarkt doordat de export vanuit Oekraïne hapert.
- Volgens branchevereniging MVO voor bedrijven in dierlijke en plantaardige oliën liggen er nog genoeg alternatieven in de schappen.
- Maar waarmee kunnen consumenten de zonnebloemolie het beste vervangen bij het koken? We kijken naar alternatieven als olijfolie, arachideolie, sojaolie en kokosolie.
- Lees ook: Koken op gas of inductie: 10 belangrijke verschillen (waaronder de energiekosten)
De oorlog in Oekraïne en de harde sancties tegen Rusland hebben ook gevolgen voor de rest van de wereld. Eén daarvan is een tekort aan plantaardige oliën, waar Oekraïne normaal gesproken een grote producent van is.
Op dinsdag waarschuwde de Federatie Nederlandse Levensmiddelenindustrie (FNL) dat de voorraden zonnebloemolie in ons land binnen vier tot zes weken op zullen raken. Als gevolg kunnen ook de duizenden producten die van dit ingrediënt gebruikmaken uit de schappen verdwijnen, tenzij voedselproducenten op tijd een alternatief vinden.
Van de zonnebloemolie die in Nederland wordt verkocht, komt tweederde uit Oekraïne. Sommige supermarkten zouden al zijn begonnen de verkoop ervan in te perken. Een kijkje in de Albert Heijn-app laat zien dat op sommige plekken zonnebloemolie niet meer verkrijgbaar is.
Toch is er volgens MVO, de branchevereniging voor bedrijven in dierlijke en plantaardige oliën, vooralsnog geen reden voor paniek. Er zijn namelijk genoeg alternatieven voor zonnebloemolie, zo laat de organisatie tegenover ANP weten. En die alternatieven, zoals raapzaadolie, olijfolie of sojaolie, zijn in voldoende mate beschikbaar voor gebruik.
Het gebruik van alternatieve oliën zorgt er wel voor dat voedingsmiddelenbedrijven gedwongen zullen worden hun receptuur van producten als kant-en-klaarmaaltijden, vleesproducten, koeken en broodbeleg aan te passen. Ook etiketten zullen moeten worden aangepast.
Consumenten die zelf gebruikmaken van zonnebloemolie bij het koken, zullen dus ook een alternatief moeten zoeken. Welke olie daar geschikt voor is, hangt vooral af van de vetten, de vitaminen en de smaak.
Benieuwd welke olie je het beste kan kiezen – en welke je beter kunt vermijden – de volgende keer dat je boodschappen doet? Dat lees je hieronder.
Olijfolie
Olijfolie is het beste alternatief voor zonnebloemolie. Dat komt omdat het uit veel onverzadigde vetzuren bestaat, die het risico op hart- en vaatziekten verkleinen. Daarnaast bevat olijfolie een hoog gehalte aan vitamine E, die werkt als antioxidant.
Olijfolie heeft echter minder vitamine K dan zonnebloemolie. Deze vitamine is nodig voor een goede bloodstolling en mogelijk ook voor de aanmaak van botten.
Het Voedingscentrum raadt de consumptie van olijfolie aan vanwege de gunstige gezondheidseffecten: de onverzadigde zuren verlagen het slechte LDL-cholesterol en verkleinen daarmee het risico op hart-en vaatziekten.
De smaak van olijfolie is wel een stuk meer aanwezig in voedsel dan die van zonnebloemolie.
Canolaolie
Canolaolie, ofwel raapzaadolie, kun je vinden in een mayonaise als Hellman's.
Raapzaadolie bevat net als olijf-en zonnebloemolie veel goede onverzadigde vetten. Daarnaast bevat het volgens olijfolieproducent Gkazas veel vitamine E, K en andere antioxidanten.
Het is wel belangrijk om 100 procent zuivere canolaolie te gebruiken. Het chemische proces dat het geschikt maakt voor menselijke consumptie maakt gebruik van middelen die in grote hoeveelheden schadelijk kunnen zijn.
Ook heeft de olie een kenmerkende smaak waar rekening mee gehouden moet worden bij de bereiding van voedsel.
Kokosolie
Het Voedingscentrum adviseert consumenten geen kokosolie te gebruiken bij het bereiden van voedsel. De reden? Het bevat veel meer verzadigde vetten dan zonnebloem- of olijfolie, en dat is slecht voor je cholesterol.
In tegenstelling tot olijfolie mist kokosolie ook de vitamines E en K. Kokosolie is daarmee het minst gezonde alternatief voor zonnebloemolie.
Ook vindt er veel ontbossing plaats voor het aanleggen van kokosplantages.
Palmolie
Palmolie is vergelijkbaar met olijfolie. Het bevat min of meer dezelfde hoeveelheden onverzadigde vetzuren, die goed zijn voor de gezondheid. En als je kijkt naar het hoge rookpunt, dan is het beter dan olijfolie bij het grillen en frituren.
Het grote nadeel van palmolie is het feit dat de productie ten koste gaat van waardevol regenwoud.
Sojaolie
Volgens het Voedingscentrum is soja rijk aan eiwit, onverzadigde vetten, ijzer en vitamine B1. Daarom zijn veel sojaproducten te vinden in de Schijf van Vijf. Gebruik ervan verlaagt het risico op hart- en vaatziekten.
Soja is afkomstig van de sojaboon. Van deze peulvrucht worden sojaproducten zoals tofu, tempé en sojaolie gemaakt. De productie van sojabonen is ook weinig invasief voor het milieu, mits duurzaam geteeld.
Sojaolie is een goed alternatief voor zonnebloemolie, al raden voedingsexperts aan om liever olijfolie te gebruiken. Daar zitten namelijk meer voedingsstoffen in.
Arachide- of pindaolie
Pindaolie bevat veel onverzadigde vetten en is daarom dus een gezond alternatief voor zonnebloemolie.
Wel is het zo dat de hoge hoeveelheid Omega-6 vetzuren in pindaolie het een iets slechter alternatief maken dan bijvoorbeeld olijfolie, aldus de site Healthline. Omega-6 wordt in verband gebracht met spontane ontstekingen en daaruitvolgende gezondheidsproblemen.
Pindaolie heeft ook een karakteristieke smaak waar bij vervanging van zonnebloemolie rekening mee moet worden gehouden.
Sesamolie
De voedingswaarde van sesamolie komt overeen met die van raapzaadolie.
Daarnaast bevat het antioxidanten die het risico op ziektes als Parkinsons kunnen verkleinen, aldus Healthline. Mogelijk zou het ook diabetespatienten kunnen helpen bij het reguleren van hun bloedsuikerniveau.
Met sesamolie kan gebakken worden, maar over het algemeen wordt aangeraden deze notige olie te gebruiken als smaakmaker in plaats van kookolie.