- Het NASA-observatorium dat verschijnselen bij de zon volgt, heeft in een video een gigantische tornado vastgelegd.
- De tornado bij het oppervlak van de zon blies kokend plasma rond en had een omvang van naar schatting 14 keer de aarde.
- De tornado werd gevormd op 14 maart en liet op 18 maart een gigantische explosie zien.
- Lees ook: Een gat dat 30 keer zo groot is als de aarde, is zichtbaar op de zon – het zorgt voor zonnestormen die eind deze week onze planeet bereiken
Het observatorium van de Amerikaanse ruimtevaartorganisatie NASA dat verschijnselen rond de zon volgt, heeft een video gemaakt van een gigantische tornado bij het oppervlak van de zon.
De vorming van de tornado startte op 14 maart en op 18 maart vond een gigantische explosie plaats waarbij een wolk van gemagnetiseerd gas werd gevormd. Daarbij werd kokend plasma de ruimte ingeslingerd, meldt onder meer SpaceWeather.
“De kolkende kolom van plasma had een omvang van 14 keer de aarde en sproeide extreem heet materiaal over de zon uit met ‘druppels’ ter grootte van de maan”, tweette astrofotograaf Andrew McCarthy over het fenomeen. Met behulp van een speciale telescoop wist McCarthy een spectaculaire video van de tornado te maken.
De gebeurtenis vormde een geweldig spektakel bij het oppervlak van de zon, maar heeft verder weinig gevolgen voor de aarde.
"Dit is een behoorlijk grootschalige gebeurtenis", zegt hoogleraar zonnefysica Sven Wedemeyer van de Universiteit van Oslo tegen Insider. De tornado past in een reeks adembenemende, maar voor de aarde onschadelijke, zonne-explosies die passen bij het benaderen van een 11-jarige piek van de zonnecyclus.
De tornado bij de zon is het zichtbare deel van een grotere eruptie
Foto: SDO/NASA
De magnetische structuur die de explosie heeft veroorzaakt, is een stuk groter dan het zichtbare deel bij het oppervlak van de zon. "Wat je ziet is een kroonachtige draaikolk. Het gaat om een gigantische plasmastructuur die soms maanden aan de oppervlakte van de zon verblijft", schrijft hoogleraar ruimtefysica Mathew Owens van de University of Reading aan Insider in een reactie.
De zon is een grote bal van extreem heet gas en plasma. Daarbij worden magnetische velden gevormd die zorgen voor uitbarstingen aan de oppervlakte van de zon.
Sommige magnetische velden zijn zo groot dat ze zich in de ruimte uitstrekken en een soort boog vormen met raakpunten op verschillende plekken aan de oppervlakte van de zon.
Wolken van geïoniseerde gassen boven het zonneoppervlak worden filamenten genoemd. Doordat ze koeler en dichter zijn dan het plasma eromheen, zien ze er tegen de achtergrond van de zon donkerder uit.
Tornado's zijn een ander voorbeeld van erupties die veroorzaakt worden door de magnetische velden, aldus Wedemeyer.
In het geval van de tornado die medio maart ontstond, werden geladen deeltjes via een draaikolk weggeblazen van de zon de ruimte in. De tornado bevond zich niet in een baan die gericht was op de aarde en daardoor merken we er weinig van.
"Na de uitbarsting boog deze tornado af richting de noordpool van de zon dus hij komt zeker niet onze kant op", geeft Owens aan.
Tornado's bij de zon draaien niet altijd rond
De naam tornado suggereert een draaiende beweging, maar dat hoeft niet zo te zijn, volgens Wedemeyer.
"Er zijn twee mogelijkheden. Of er is sprake van een structuur die in stand wordt gehouden door magnetische velden, waarbij daadwerkelijk sprake is van rotatie. Maar het is ook mogelijk dat je plasma ziet dat de indruk van rotatie wekt, maar dat eigenlijk op en neer beweegt".
De zon wordt actiever
Foto: NASA/Solar Dynamics Observatory
De kans op spectaculaire gebeurtenissen rond de zon is de komende jaren groter, aangezien we richting een piekmoment gaan van zonne-activiteit in een cyclus van 11 jaar. Daarbij worden van tijd tot tijd ook zonnewinden richting de aarde gestuurd die voor een extra sterk Noorderlicht zorgen.