Geen idee wat een ‘superager’ is? Sla dit artikel dan even goed op in je ouder wordende brein. De term staat in het middelpunt van de belangstelling dankzij een artikel van onderzoeker Lisa Feldman Barrett.
De ene zestigplusser is de andere niet. De een heeft last van talloze mentale kwaaltjes – vergeetachtig, een aandachtsspanne van een goudvis – de ander is nog altijd vlijmscherp.
Je kent ze misschien persoonlijk ook wel, types als Jan Terlouw die op 85-jarige leeftijd een ijzersterk betoog houden op livetelevisie. Of Hillary Clinton die op 69-jarige leeftijd een gooi doet naar de belangrijkste politieke functie in de wereld, net als generatiegenoot Donald Trump overigens.
Hoe komt het dat deze superagers – een term bedacht door neuroloog Marsel Mesulam – mentaal zo sterk blijven, terwijl anderen bij het boodschappenspel van omroep Max nog nét het netje sinaasappels en het wasmiddel kunnen onthouden?
Het emotionele gedeelte van het brein
Feldman Barrett en haar collega’s onderzochten zeventien superagers met, laten we ze ‘average agers’ noemen. Ze kwamen erachter dat er een gebied in de hersenen voor onderscheid tussen de twee groepen zorgde. Bij de superagers leek dit gedeelte van de hersenen amper aangetast door de tand des tijds. De hersenen leken opvallend genoeg op die van volwassenen die een stuk jonger zijn.
Je zou misschien denken dat het de regio betreft die gaat over 'cognitieve' vaardigheden als keuzes maken en denken. Maar dat was niet het geval, zo schrijft Feldman Barrett in The New York Times. De acties vonden plaats in het 'emotionele' gedeelte van het brein.
In de woorden van neurowetenschapper Georg Striedter: je hersenen ontwikkelen zich net als bedrijven. Ze reorganiseren als ze gaan uitbreiden. Het 'emotionele gedeelte' wordt voor veel meer zaken gebruikt. Denk aan een taal leren, stress of het aansturen van de organen. Hoe 'dikker' deze regio's zijn, hoe beter iemand een geheugentest maakt.
Hoe word je een superager?
Dan nu het antwoordt op de vraag uit de kop - of was je die alweer vergeten? Hoe vergroot je de kansen op het behouden van je scherpe brein op latere leeftijd? Op dit moment kan Feldman Barrett nog geen eenduidig antwoord geven. Wat de onderzoekers wel al weten:
1. Werk hard aan iets
Verschillende onderzoeken laten zien dat deze regio's in het brein toenemen wanneer mensen werken aan lastige opdrachten. Of deze nu fysiek zijn of mentaal. Je kunt deze gedeeltes dus dik en gezond houden door te sporten of jezelf mentaal uit te dagen. Werk bijvoorbeeld aan een lastig onderzoek of ga iedere dag zwemmen.
2. Bereid je voor op het feit dat jij je 'slecht' gaat voelen
Het grote nadeel? Vergroot je dit deel van het brein, dan voel je je volgens Feldman Barrett 'slecht'. Je voelt je hoogstwaarschijnlijk moe, gedwarsboomd of gefrustreerd.
Hard werken laat je eigenlijk altijd op het moment zelf slecht voelen. Denk maar aan de laatste keer dat je een groot probleem op je werk moest oplossen of een hardloopwedstrijd waarbij je de motivatie uit je tenen moest halen.
Superagers zijn extreem goed in dit ongemak doorstaan. Onderzoek stelt dat het resultaat van het harde werken een jonger brein is.
3. Vergeet sudoku en andere 'brain games'
Bovenstaande is dus ook precies de reden waarom sudoku's en andere denkspelletjes niet genoeg zijn om een 'superager' te worden. Hierbij mist het 'ongemak'. Je moet pijn en frustratie doorstaan, wil je ergens komen.
Misschien wel de belangrijkste tip van Feldman Barrett: "If you don't use it, you lose it". Ga dus vooral die cursus Frans doen of schrijf je in voor een triatlon.