Het definitieve oordeel van de Europese Commissie is binnen: de deal tussen de Nederlandse Belastingdienst en het Amerikaanse koffiebedrijf Starbucks kan niet door de beugel.

EU-commissaris Margrethe Vestager van Mededinging oordeelde woensdag dat Nederland minimaal 20 miljoen euro aan illegale staatssteun terug moet vorderen bij het bedrijf. De fiscus moet aan de hand van recente cijfers bepalen hoe hoog het bedrag precies uitpakt. Nederland krijgt geen boete.

“Alle ondernemingen, groot en klein, multinationals en andere, moeten billijk belastingen betalen”, aldus Vestager. Zij bevestigde daarmee mediaberichten die al sinds vorige week rondgaan.

Speciale constructie

Hoe werkt de truc precies waarmee de fiscus Starbucks bevoordeelde? Het gaat om een speciaal ontworpen constructie waarbij Starbucks royalties voor een recept om koffiebonen te branden naar een bedrijfsonderdeel in het Verenigd Koninkrijk mocht overboeken. Dat kan omdat de intellectuele eigendomsrechten van Starbucks niet in Nederland zitten. Die royalties — waar geen belasting over betaald hoeft te worden — waren volgens Brussel “zeer hoog”.

Nederland stond toe dat dat bedrag van de winst werd afgeboekt, zodat nauwelijks belasting hoefde te worden betaald. Brussel vindt dat een “kunstmatige verlaging” en spreekt van “ten onrechte schuiven met winsten”. Het voordeel dat Nederland moet terugvorderen ligt tussen de 20 en 30 miljoen euro.

"Fiscale afspraken die de belastingdruk van een onderneming kunstmatig laag houden, stroken niet met de EU-staatssteunregels. Ze zijn onwettig", aldus Vestager. Op zich zijn belastingafspraken met bedrijven toegestaan, maar daar zijn dus grenzen aan. Door het belastingvoordeel terug te vorderen bij Starbucks, wordt gegarandeerd dat dat bedrijf op dezelfde wijze wordt behandeld als andere ondernemingen in vergelijkbare situaties.

Wiebes is verbaasd

Staatssecretaris Wiebes van Financiën reageert verbaasd op het besluit van de Europese Commissie. Het kabinet gaat het besluit bestuderen en binnen enkele weken de Tweede Kamer informeren over de vervolgstappen, aldus Wiebes. Volgens hem zijn de geldende internationale regels toegepast bij de afspraken die de fiscus heeft gemaakt met Starbucks.

Wiebes wijst erop dat Brussel eerder heeft geoordeeld dat Nederland "een robuust en gedegen" systeem heeft van belastingafspraken met multinationals, de zogeheten taxrulings. De staatssecretaris stelt dat de constructie in lijn is met richtlijnen van de OESO, de Organisatie voor Economische Samenwerking en Ontwikkeling.

"De methode die Nederland in het dossier Starbucks Manufacturing heeft gebruikt, is internationaal erkend en leidt ertoe dat binnen het Starbucks-concern dezelfde prijzen worden gehanteerd als tussen onafhankelijke partijen", aldus Wiebes.

Ook werkgeversclub VNO-NCW vindt het "vreemd" dat de Europese Commissie niet instemt met de door de Belastingdienst vastgestelde interne verrekenprijzen bij Starbucks. Het lijkt erop dat de commissie hiermee afwijkt van de internationale spelregels die door de OESO zijn vastgesteld. "Op deze mondiale standaard past geen Brusselse kop", zegt de ondernemersorganisatie in een reactie.

Kamer eist uitleg van Wiebes

Oppositiepartijen SP en GroenLinks zijn tegen de taksdeals, maar ook D66 en regeringspartij de PvdA eisen uitleg van Wiebes. "Wij zijn erg geschrokken van de uitspraak van de commissie", zegt PvdA-Kamerlid Ed Groot. "Wiebes zegt dat alle regels zijn nageleefd, maar wij zijn daar niet bij voorbaat van overtuigd.'' Voor Groot is het onacceptabel als multinationals hun belastingplichten ontlopen terwijl burgers en het midden- en kleinbedrijf wel gewoon belasting betalen. Dan moet de wet worden aangepast, vindt Groot.

De VVD is verrast door de uitspraak van de commissie. "Als de afspraak fout is, is die fout. Maar laten we nu niet doen alsof alle afspraken met de Belastingdienst verkeerd zijn. Afspraken zijn voor het belang voor ons vestigingsklimaat, dus banen. Alle landen maken ze. Uit de stukken van de OESO blijkt dat Nederland een stevig belastingstelsel heeft dat juist misbruik aanpakt", zegt VVD-Kamerlid Helma Neppérus.

Oppositiepartijen SP en GroenLinks willen dat het kabinet stopt met de zogeheten taxrulings. "Blijkbaar is de deal tussen multinational Starbucks en de Belastingdienst niet zo zuiver als staatssecretaris Wiebes ons altijd heeft willen doen geloven. Het heeft er alle schijn van dat Nederland een oogje dichtknijpt bij het ontwijken van belasting door het internationale grootbedrijf", zegt SP-Kamerlid Arnold Merkies.

GroenLinks-Kamerlid Rik Grashoff noemt het onacceptabel dat de deal niet wettig blijkt te zijn. "De deur wagenwijd openen voor belastingontwijkende multinationals zoals Starbucks - dat is de wereld op z’n kop."

Steven van Weyenberg (D66) spreekt van een stevige veroordeling door de Europese Commissie. "Een aantrekkelijk vestigingsklimaat is belangrijk, maar Nederland moet zich natuurlijk wel aan de regels houden. De staatssecretaris heeft nu heel wat uit te leggen."

Onderzoek naar belastingdeals

De commissie onderzoekt al enkele maanden specifieke belastingdeals die landen hebben gesloten met multinationals, omdat die zouden ingaan tegen de Europese regels. De commissie wil voorkomen dat bedrijven door speciale afspraken minder belasting betalen dan ze zouden doen bij normale toepassing van de belastingregels.

Ook de belastingafspraken die Fiat sloot met Luxemburg en de autofabrikant flinke voordelen opleverde, stroken niet met de Europese regels voor staatssteun, stelde de Europese Commissie woensdag.

De commissie onderzocht sinds juni 2014 welke afspraken Fiat en het groothertogdom maakten. In een besluit (fiscale ruling) van de Luxemburgse belastingdienst zijn "kunstmatige en complexe methoden" goedgekeurd om de belastbare winst te bepalen en werd de economische realiteit niet weerspiegeld.

Er werden vooral niet-marktconforme prijzen vastgesteld voor goederen en diensten die tussen de ondernemingen van de Fiat-groep verkocht werden, zogenaamde "verrekenprijzen". De commissie beveelt Luxemburg dan ook aan om minimaal 20 miljoen euro aan onbetaalde belasting te verhalen op de autofabrikant. In het onderzoek werd een belastingvoordeel becijferd van 20 tot 30 miljoen euro.

Vestager is nog bezig met onderzoek naar belastingdeals in andere EU-lidstaten. Het gaat onder meer om afspraken tussen Apple en Ierland en Amazon en Luxemburg.

Bron: Z24/ANP

Dit artikel is oorspronkelijk verschenen op z24.nl