De ondergrondse economie – lees: zwarte markt – in een gevangenis is een stuk verfijnder dan je wellicht denkt.
Gevangenen mogen geen geld met zich meedragen. Inkomsten uit werk in de gevangenis, in de VS althans, komen op een speciale gecontroleerde rekening. Hier mee kunnen de bajesklanten beter voedsel kopen, of verzorgingsproducten.
Maar er bestaan andere valuta die gedetineerden onderling gebruiken. Een van de populairste bezittingen in de Amerikaanse gevangenissen is makreel, ook wel bekend als ‘mack’ in de taal van de celblokken. Per blikje mack betaalt een crimineel 1,47 dollar, volgens Michael Smith Baker, een gevangene in New York. Hij was ’te gast’ in de podcast Wall & Broadcast Wednesday.
“Ik heb de gekste dingen gezien gebruikt zien worden als betaalmiddel”, zegt Baker, refererend aan postzegels en aardappels. Het handelsgoed met de hoogste waarde is marihuana.
‘Al je telefoongesprekken voor een week’
“Laten we zeggen dat ik een ounce (29 gram) aan marihuana heb. Ik ben heel wat en kan een flinke prijs vragen voor mijn product. Ik zeg: luister, ik wil al je telefoongesprekken voor een week, of 50 dollar bij het commissariaat (de gecontroleerde rekening, red).”
"Niemand is echt bezig met omrekenen", zegt Baker. "Niemand gaat je vertellen: 'Ik krijg nog 37 cent van je.'"
Baker doet zijn zaken vooral op een persoonlijk niveau en houdt geen register bij. Bendes hebben daarentegen een gestructureerdere aanpak.
Doorgaans stelt de leider leden aan die verantwoordelijk zijn voor training, financiën, zelfopoffering en veiligheid. Degene die de financiën regelt, verkoopt drugs aan andere gevangenen, houdt een leningenboekje bij en brengt verslag uit aan de baas. "Als je vóór je komst naar de gevangenis niet kon hoofdrekenen, leer je dat hier wel."