Bedrijfsfinanciering; zowel starters als ervaren ondernemers krijgen het bijna niet meer voor elkaar.

Dit zijn drie manieren om familiegeld in de onderneming te krijgen.

1. Lening, kapitaalbehoefte minimaal 5.000 euro

De eenvoudigste en goedkoopste manier om geld van familieleden in het bedrijf te krijgen is via een lening. Deze constructie is ook voor relatief lage bedragen interessant. Onder welke voorwaarden de lening wordt verstrekt, is een belangrijk punt van aandacht.

Wil het familielid met de lening een ondernemer of bedrijf echt helpen, dan moet hij of zij in in ieder geval een achtergestelde lening willen verstrekken. Dat betekent dat het familielid bij een eventueel faillissement achter in de rij met schuldeisers staat. Hierin zijn wel gradaties, bijvoorbeeld alleen achtergesteld op de bank of op alle crediteuren.

In principe moet de bank altijd voorgaan, want dan wordt de lening door de bank gezien als een versterking van het eigen vermogen. En dat kan dan net het verschil maken tussen of de bank wel of niet een deel van de totale financiering op zich wil nemen.

Bij een familielening kunnen gunstige afspraken worden gemaakt over de aflossingstermijn en de rentebetalingen, al moet hierbij wel uitgekeken worden, dat de fiscus de lening niet als een schenking ziet. Zo is het mogelijk om af te spreken dat de familielening pas wordt afgelost als de bank is terugbetaald. Of de omvang van de terugbetaling van de lening loopt op naar mate het bedrijf of de onderneming groeit.

De Belastingdienst ondersteunde familieleden die geld lenen aan een onderneming tot voor kort met de ‘Tante Agaath-regeling’. Maar deze fiscale stimuleringsregeling is per 1 januari 2013 beëindigd. Onder voorwaarden en in bepaalde gevallen gelden nog steeds fiscale voordelen voor leningen aan startende ondernemers. Details hierover kunnen bij de Belastingdienst worden opgevraagd.

2. Aandelen, kapitaalbehoefte minimaal 20.000-30.000 euro

Is er meer geld nodig, dan is het mogelijk om familieleden in ruil voor de financiële ondersteuning een aandeel in de onderneming te geven. Een besloten vennootschap (bv) is hiervoor de meest voor de hand liggende vorm. Om te voorkomen dat familieleden via het aandeel ook zeggenschap binnen de onderneming krijgen, moet het economisch en het juridisch eigendom van de aandelen worden gescheiden.

Hiervoor is het noodzakelijk om een ‘stichting administratiekantoor’ op te richten. Brengen de aandeelhouders specifieke kennis of ervaring in het bedrijf, dan is het soms aantrekkelijk hen via de aandelen invloed binnen het bedrijf te geven. Ook al kan dat de besluitvorming ingewikkelder maken.

Het oprichten van een commanditaire vennootschap (cv) is een andere wat goedkopere manier om een familielid als financier bij het bedrijf te betrekken. Belangrijk voordeel van een cv, die onder begeleiding van de accountant of fiscalist kan worden opgezet, is dat er geen notaris aan te pas komt. Dit maakt de cv heel geschikt voor bijvoorbeeld starters, waarbij over het algemeen moeilijk is te voorspellen hoe de toekomst er uit gaat zien.

Een cv bestaat uit een ‘beherend vennoot’, meestal de ondernemer, en de ‘stille vennoten’ die geld in de onderneming stoppen. De deelnemers in de cv maken onderling een afspraak over hoe de winst wordt verdeeld. Als beherend vennoot van de cv trekt de ondernemer wel een belangrijk financieel risico naar zich toe. Want hij is persoonlijk aansprakelijk voor de schulden van de cv en gaat dus zelf ook failliet zodra de cv omvalt.

3. Fonds, kapitaalbehoefte minimaal 500 duizend tot miljoen euro

Het oprichten van een beleggingsfonds gebeurt nog niet veel, maar het is wel een constructie die door de terughoudende opstelling van de banken steeds meer voorkomt.Omdat de kosten hoog zijn, is een fonds eigenlijk alleen interessant als het bedrijf of de ondernemer relatief veel geld nodig heeft.

Voor het inrichten van een fonds wordt een bv opgericht. Om het geld bij de betrokken familieleden op te halen geeft de bv obligatieleningen uit. Deze obligaties staan op naam en kunnen niet worden verkocht aan derden. De financierende familieleden krijgen vervolgens op hun obligaties jaarlijks een rente uitgekeerd van zo’n 6 tot 10 procent per jaar.

Belangrijk voordeel van een fonds is dat de constructie familieleden op afstand houdt. Want een professionele fondsmanager voert het beheer uit van de bv waarin de opbrengsten van de obligatieverkoop worden ondergebracht.

Bovendien hoeft de ondernemer zich dan niet druk te maken over het managen van de geldschieters. Dat doet immers de fondsmanager. Dat is wel zo prettig, als de ondernemer of de familie hier niet veel ervaring mee heeft.