‘Al meer dan 175.000 Android malware apps actief.’

‘Elke 22 seconden een nieuw stuk malware de wereld in.’

Met enige regelmaat verschijnen er berichten van anti-virussoftwarebedrijven over een forse toename van het aantal kwaadaardige programma’s voor mobiele telefoons.

Hoewel het aantal kwaadaardige programma’s inderdaad toeneemt, moet je wel beseffen dat er lang niet zoveel virussen voor mobiele telefoons rondwaren dan virussen voor pc’s.

Het is voor virusontwikkelaars namelijk erg moeilijk om een zwakke plek in het besturingssysteem van een mobiele telefoon te vinden. Bovendien kan malware zich niet spontaan in je telefoon installeren: je moet er toestemming voor geven.

Android en iOS

De kans op besmetting is het grootst bij toestellen die werken met het besturingssysteem Android, van Google. Apple keurt namelijk alle apps voor ze in de App Store terechtkomen. Die strikte controle is er bij Android niet. Bovendien staat Android het meest op de radar bij cybercriminelen, omdat veruit de meeste smartphones die momenteel worden verkocht op Android draaien.

Toch zijn ook de toestellen van Apple niet 100 procent waterdicht. Al in 2012 werden voor het eerst twee kwaadaardige programma's voor Apple's besturingssysteem iOS ontdekt.

Verzamelnaam

Een toename van kwaadaardige programma's klinkt dreigend, maar hierbij moet wel worden aangetekend dat 'malware' een verzamelnaam is voor veel soorten programma's. Het kan bijvoorbeeld gaan om redelijk onschuldige programma's die je ongevraagd reclame doorsturen of jouw contacten met sms-berichten bestoken om de betreffende app eveneens te downloaden.

Maar er zijn ook programma's die wel degelijk schadelijk zijn en bijvoorbeeld stiekem bellen of sms'en naar dure servicenummers, of proberen TAN-codes voor internetbankieren te onderscheppen. Ook kan je telefoon zonder dat je het weet een virus bij zich dragen dat je computer kan infecteren, zodra je je telefoon daarop aansluit.

Verdachte sms'jes

Opletten is dus wel geboden. Een klein deel van de malware wordt verspreid via sms-berichten. Hiervoor gelden dezelfde richtlijnen als bij je pc. Verwijder verdachte of onbekende berichten en klik niet zomaar linkjes in berichten aan.

Het overgrote merendeel - 95 procent - van de malware betreft echter apps die door de gebruiker zijn gedownload, stelt Daniëlle van Leeuwen, pr-manager bij G Data Software, een bedrijf dat is gespecialiseerd in IT-beveiliging. Gelukkig kun je zelf veel doen om deze vorm van besmetting te voorkomen, want zoals gezegd kan malware zich niet spontaan in je smartphone nestelen.

Van Leeuwen adviseert alleen programma's uit officiële kanalen af te nemen, zoals de Google Play Store of de website van de maker van de app. Daarnaast is het verstandig om vooraf te kijken hoe vaak de app al is gedownload en hoe deze door gebruikers is beoordeeld.

Rechten

Als een programma betrouwbaar oogt, is het zaak kritisch te kijken naar de rechten waarvoor het programma jouw toestemming vraagt. Elke app moet namelijk aangeven van welke functies op de telefoon ze gebruik willen maken. Pas als jij hiervoor groen licht geeft, kan het programma worden geïnstalleerd.

Klik daarom niet direct door, maar maak een inschatting of het programma niet meer rechten vraagt dan nodig is om het programma te kunnen laten draaien. "Als je een spelletje wil installeren, is het niet logisch dat dit programma ook sms-berichten verstuurt of toegang krijgt tot de gegevens van jouw contactpersonen", zegt Van Leeuwen.

In het verleden zijn er wel eens klonen van populaire spelletjes als Angry Birds en Cut the Rope opgedoken, die gebruikers ongemerkt aanmeldden voor een dure sms-dienst. Door kritisch te zijn met autoriseren, kun je dit soort problemen voorkomen. Ook kun je op de website payinfo.nl je telefoonnummer blokkeren voor sms-diensten.

Een praktisch probleem waar smartphonegebruikers tegenaan lopen is dat je na installatie van een app niet makkelijk kunt zien voor welke rechten jij toestemming hebt gegeven. Er bestaan wel security-apps, zoals het gratis G Data AntiVirus Free-programma, die deze informatie boven water kunnen halen en een overzicht kunnen geven van alle gebruikte apps met toegekende rechten. Deze programma's kunnen ook nieuwe apps scannen en controleren of je programma's hebt gedownload die zich merkwaardig gedragen.

Antivirus

Een antivirus software-app installeren is niet onverstandig, maar je kunt er niet blind op vertrouwen. Uit een recente test van tien antivirusprogramma's, door de Consumentenbond, bleek dat virusscanners bij 60 tot 81 procent van de malware een waarschuwing geven. Zelfs bij het beste programma werd dus één op de vijf foute apps niet ontdekt.

Je zult dus altijd zelf waakzaam moeten zijn. Maar als je goed oplet, is het risico op besmetting gelukkig niet zo groot.