De flink gepantserde M1 Abrams-tank wordt alom gezien als een van de beste en krachtigste tanks in Oekraïne die je momenteel kunt vinden. Toch kunnen ze niet de weg op zonder omhult te worden door speciale kooien die de tanks beschermen tegen drones.

De grote aanwezigheid van drones is een bepalend element in de oorlog in Oekraïne geworden. Er zijn zelfs drones die recht in militaire voertuigen vliegen, er exploderen of in een vlammenzee veranderen. Zowel Rusland als Oekraïne werken er hard aan deze dreiging het hoofd te bieden.

Vele gevechtstanks en andere bepantserde voertuigen vielen al ten prooi aan dit type drones. Zowel Abrams- en Bradley-tanks uit de Verenigde Staten als bijvoorbeeld de Duitse Leopard-tanks zijn erdoor uitgeschakeld. In veel gevallen wordt materieel dat miljoenen waard is uitgeschakeld door drones van slechts een paar honderd euro per stuk.

Wat begon als iets ongewoons is alledaags geworden. Grote gevechtstanks zijn vaak voorzien van grote, gelaste ‘cope-kooien’, die voorkomen dat drones ze uitschakelen. Sommige van deze systemen bleken ruw en ineffectief, maar meer recente modellen blijken juist robuuster en geraffineerder te zijn.

Kooien zijn blijvertje in oorlogsvoering

De groeiende consensus is dat deze kooien en defensiesystemen een blijvertje zijn, omdat onbemande drones zoals die in Oekraïne worden gebruikt de toekomst van oorlogsvoering zouden zijn.

"Het is absoluut iets wat blijft", zegt de gepensioneerd kolonel uit de Amerikaanse marine en adviseur van de denktank Center for Strategic and International Studies (CSIS) Mark Cancian.

"Het idee gaat al een tijdje rond", zegt hij, wijzend op het feit dat de Amerikanen dit soort kooien in hebben gezet bij hun Strykers in Irak en Afghanistan, om de voertuigen te beschermen tegen raketgranaten. En nu, "met de alomtegenwoordigheid van drones, heeft het momentum bereikt en ik denk dat het nu een definitief onderdeel is van gepantserde voertuigen", zegt hij.

Foto's die afgelopen maand online zijn gedeeld, tonen een door de VS geleverde M1A1 Abrams-tank met geïmproviseerde kooien.

Net als op eerder gedocumenteerde beelden te zien, lijken de kooien rond de boven- en zijkanten van de koepel te zijn gebouwd. Hierdoor krijgt een tank een externe verdediging, die het voertuig beschermt tegen exploderende, onbemande drones.

Zelfs Abrams-tanks hebben koepel nodig

De recente beelden suggereren dat zelfs Abrams - die worden gezien als de beste tanks die Oekraïne heeft gekregen - extra hulp nodig hebben om het hoofd te bieden tegen drones en andere antitankwapens, al is dat niet per se een schokkende ontdekking.

Volgens de gepensioneerde Australische generaal-majoor Mick Ryan is het "niet verrassend dat we een dronekooi zien op de Abrams, net als dat we een dronekooi zien op iedere andere tank op dit moment". Toen hij de foto's zag, dacht hij: "Ach, het is logisch dat zoiets gebeurt."

De Oekraïners zijn volgens Ryan "slim, ze passen zich aan en ze komen met nieuwe manieren om zichzelf te beschermen en gevechtskracht te behouden".

De Oekraïners zijn bovendien niet de enigen die zich moeten aanpassen. De Russen doen dat ook en zetten onder andere de zogenoemde "schildpadtank" in.

Lees ook: Bizarre Russische ‘schildpadtanks’ kunnen wel degelijk effectief zijn

Foto's van Oekraïense en Russische tanks en bepantserde voertuigen met kooien worden de laatste tijd vaker gespot, omdat droneaanvallen meer frequent de revue passeren. Enkele foto's uit juni vorig jaar toonden een Russische MT-LB- en T-72B-tank met een groot afweer-UAV-scherm. Een video van vorig jaar juli laat een gevangen Oekraïense M109L SPH-tank zien met een uitgebreid kooipantser tegen drones.

In sommige gevallen hebben beide partijen ook elektronische oorlogsapparatuur ingezet om binnenkomende drones te blokkeren of te verstoren. Ook dat wordt beschouwd als een belangrijk onderdeel van de strijd tegen drones.

Nieuwe kooien zijn beter dan eerdere modellen

Sommige kooien bleken verfijnder te zijn dan andere en hebben zichzelf effectiever getoond in de strijd. Oudere modellen wisten enkel specifieke delen van de voertuigen te beschermen. Bijvoorbeeld het dak, terwijl de voertuigen van de zij- en achterkant kwetsbaar bleven. Deze kooien zijn ook gespot in andere conflicten, zoals in de oorlog die Israël in Gaza voert.

De nieuwe Abrams-tanks van Oekraïne zien eruit alsof ze op een meer doelmatige manier kunnen worden ontworpen. Hierdoor kan er een extra beschermlaag op de tanks komen om de inzittenden beter te beschermen.

Het is niet verrassend dat de designs beter worden, aangezien beide landen inzetten op innovatie om hun voertuigen en soldaten in de strijd te houden. "Het is gedurende de gehele oorlog voorgekomen, ze hebben op elkaar gereageerd", zegt generaal-majoor Ryan.

De netachtige kooien die Oekraïne en Rusland op hun tanks en materieel bevestigen, lijken tevens een laatste wanhopige poging te zijn tegen antitankraketten en artillerie. Met name Rusland maakte al gebruik van kooien vóór het wijdverbreide gebruik van drones om door de VS geleverde Javelin-wapens tegen te houden.

Op dit moment zijn gevechtsdrones echter bij verre de grootste bedreiging voor legers. De effecten op de slagvelden in Oekraïne doen veel militairen dan ook anders over oorlog nadenken.

In Irak en Afghanistan bleek het Amerikaanse leger in staat om zich aan te passen op de dreiging van geïmproviseerde, exploderende apparaten die de onderzijde van voertuigen vernietigde. Het is nu dan ook van essentieel belang om te leren van het dronegebruik in Oekraïne, om zo de vervanging van de aanstaande Abrams en toekomstige Bradley te verbeteren.

Aangezien drones en andere antitankwapens een groeiend en aanhoudend verschijnsel zijn tijdens oorlogen, zullen kooien en andere beschermende voorzieningen volgens denktanker Cancian een definitief onderdeel worden van de uitrusting van gevechtsvoertuigen.

"In de toekomst", legt hij uit, "zul je ofwel tanks zien die het al hebben ingebouwd of het wordt een standaardpakket dat je erop kunt plaatsen".

LEES OOK: Westerse landen gaan bevroren Russische tegoeden inzetten als onderpand voor leningen aan Oekraïne