Je zit op de bank, in the dug-out van jullie voetbalclub of aan de toog van je stamkroeg als jij en je vriend opeens een ingeving krijgen: waarom beginnen jullie niet samen een bedrijf in zonnepanelen, beveiligingssoftware of kattenvoer?

Vele mensen gingen jullie voor, succesvolle bedrijven ontstaan nogal eens uit familiebanden en vriendengroepen. Denk aan Google-oprichters en studiegenoten Larry Page en Sergey Brin, of de familie Brenninkmeijer die succesvol C&A bestiert.

Maar dat het ook flink fout kan gaan als vrienden de handen zakelijk ineenslaan, daar is The Entertainment Group (TEG) een duidelijk voorbeeld van.

Zanger Marco Borsato en TEG-directeur Paul Brinks waren goede vrienden, maar zakelijk en privé liepen zowel in de boekhouding als op de werkvloer volledig door elkaar, met een faillissement als eindresultaat.

Afspraken maken

“Veel mensen beginnen een bedrijf met een kennis, omdat ze denken: met hem heb ik aan een half woord genoeg”, zegt Leo Kits, woordvoerder van ZZP Nederland. “Juist in dit soort intieme, hechte relaties vergeten mensen hoe belangrijk het is om duidelijke afspraken te maken.”

Kits heeft broers moeten troosten die elkaar de tent uitvochten, heeft huwelijken op de klippen zien gaan en zag vrienden uit elkaar groeien.

"Misschien is het nog wel belangrijker dan met vreemden om alles op papier te zetten, want de consequenties van zakelijke conflicten zijn veel groter."

Over de uitdaging van een 'vriendenbedrijf' kan Tom van Son als geen ander meepraten. Van Son zette samen met vriendin Netty van der Veen het succesvolle taaltoets- en trainingsbureau Mister Dutch op. Met de snelle groei van het bedrijf kwamen al snel kinderen, vrienden, familie en zélfs buren in dienst.

Van Son: "Sollicitatieprocedures zijn tijdrovend, je ziet twaalf mensen en uiteindelijk weet je nog niet precies wat je aan ze hebt. Ik heb veel goede, getalenteerde mensen in mijn directe omgeving, dus doe ik het zo."

Met zakenpartner Van der Veen maakte hij heldere afspraken bij het opzetten van het bedrijf: "Een schoonzus van mij was een bedrijf met een vriend begonnen, kinderen van beide kanten kwamen daar in dienst. Daar kregen ze al snel knallende ruzie over. Uiteindelijk moest er een rechter aan te pas komen. Ik gelijk gezegd dat ik graag samen een bedrijf wilde beginnen, maar onder de absolute voorwaarde dat de zaak op mijn naam zou staan, zodat we bij conflicten niet naar de rechter hoeven. Inmiddels, een paar jaar later, zijn we een BV geworden."

Worstelen met dubbele pet

Van Son worstelt soms met zijn dubbele pet. "Hoe kun je nou oom en werkgever tegelijkertijd zijn? Soms lijkt het alsof je het nooit echt goed kunt doen. Maar ik probeer het op te lossen door zo helder mogelijk te zijn in mijn zakelijke verwachtingen. Bij mij hoef je niet te laat te komen, of slordig werk af te leveren."

Intieme banden kunnen innovatie in de weg staan, zegt arbeidsmarktdeskundige Ferry Koster. "In familiebedrijven zie je nogal eens dat al generaties dezelfde lijn of bedrijfsvoering wordt gevoerd, omdat vader en opa dat ook zo deden."

Maar daar staat weer tegenover dat in familiebedrijven of vriendengroepen sneller draagvlak is voor pijnlijke maatregelen om het bedrijf rendabel te houden. Koster: "Dat is een groot voordeel in tijden van recessie."

Bovenal is het strikt kunnen scheiden van privé en zakelijk een illusie, volgens Koster. "Collega's en zakenpartners worden vaak ook vrienden. Er spelen altijd gevoelens mee bij zakelijke beslissingen, dus dit moet je er niet van weerhouden om met vrienden te werken."