- De Yksi is een elektrische Rotterdamse eenpersoonsauto die onze manier van vervoer moet veranderen.
- Het kleine autootje heeft een unieke verschijning en lijkt in eerste instantie op een stadsauto, maar is dat helemaal niet.
- Business Insider sprak met mede-oprichter Ronald Schoonrok om erachter te komen wat de Yksi bestaansrecht geeft naast alle andere nieuwe elektrische auto’s.
- Lees ook: Deze 2 bedrijfseconomen uit Helmond bouwen klassieke Porsches om tot elektrische auto’s
Als je de Yksi (spreek uit: ‘ik zie’) zo op het eerste gezicht ziet, dan denk je waarschijnlijk aan het zoveelste elektrische stadsautootje dat elektrisch rijden bereikbaar moet maken voor de massa. Een Biro 2.0 als het ware. Maar dat is deze Rotterdamse creatie helemaal niet. Sterker nog, hij is eerder precies het tegenovergestelde.
“Ik vergeef het je dat je denkt dat de Yksi een stadsauto is”, zegt Ronald Schoonrok, bedenker van de auto en mede-oprichter van de startup erachter. “Ik merk dat we nog moeten uitleggen dat de Yksi een volwaardige auto is met een topsnelheid van 130 kilometer per uur en een actieradius van 300 kilometer of meer. Niet echt een stadsautootje dus.”
We ontmoeten Schoonrok op de SS Rotterdam. Of zoals hij het zelf zegt: “Een van ‘s werelds grootste gerecyclede objecten.” Op het schip heeft Schoonrok het kantoor van Yksi gevestigd. En dat is niet zonder reden: de locatie van het kantoor is een indicatie voor hoe ze over dingen denken bij de startup.
“Ik geloof dat de huidige manier van vervoeren niet meer kan. We rijden rond in grote SUV’s die niet alleen compleet onnodig zijn, maar ook nog eens teveel energie vragen”, stelt Schoonrok. “Met de Yksi willen we graag laten zien hoe het wél zou kunnen. Hoe persoonlijk vervoer het milieu minimaal belast zonder dat je op comfort hoeft in te leveren.”
En daarbij gaan ze bij de startup veel verder dan bijvoorbeeld alleen berekenen dat woon-werkverkeer met de Yksi het milieu evenveel zou belasten als een vergelijkbare treinrit – iets wat overigens wel een doel is.
“Voor de productie van de Yksi kijken we nu naar een lokale partij hier in Rotterdam. Daarnaast kijken we of we het plastic dat nodig is voor de onderdelen, gemaakt kan worden van gerecycled materiaal hier uit de Maas”, vertelt Schoonrok. “We houden het allemaal het liefst zo lokaal mogelijk. Niet alleen omdat we graag samenwerken met bedrijven uit de buurt, maar ook omdat dit scheelt in vervoer, en dat scheelt CO2-uitstoot.”
“We maken bij elke stap de afweging tussen de impact op het milieu en wat we daarvoor moeten laten. Als de afweging hierin voor ons gevoel niet klopt, doen we het niet”, stelt Schoonrok.
Hoe ver dit gaat werd duidelijk toen we opmerkten dat er voor gewone zijspiegels op de auto was gekozen in plaats van camera’s, die minder luchtweerstand hebben en dus efficiënter zijn. “Toen we onderzoek hiernaar deden, zagen we dat Mercedes op de nieuwe EQXX ook gewone spiegels gebruikt, met een reden natuurlijk. Ook kwamen we erachter dat voor camera’s zo’n 200 extra onderdelen nodig zijn”, legt Schoonrok uit.
“Toen we via experts uitvonden dat een goed gevormde spiegel nagenoeg dezelfde luchtweerstand als een camera heeft, en we hoorden dat Audi erg veel klachten op de cameratechnologie krijgt, was de keuze snel gemaakt. Een paar functionele onderdelen en spiegels waarvan iedereen weet hoe ze werken in plaats van 200 onderdelen en inleveren op de gebruikerservaring. Daarbij kwam nog dat het verschil in efficiëntie nihil was, zeker op onze auto”.
Duurzaamheid is meer dan efficiëntie
Duurzaamheid gaat bij Yksi niet alleen om maximale efficiëntie uit de auto halen. Het gaat ook om eenvoudige reparaties, minimale onderdelen en een lange levensduur van dit alles. Daarom wordt de Yksi modulair opgebouwd. Zo krijgen alle wielen een eigen motor, zodat er bij een mankement simpelweg het wiel vervangen kan worden en de eigenaar weer door kan.
Ook zou het accupakket gewisseld kunnen worden. Al is Schoonrok er nog niet helemaal over uit hoe dit in de praktijk gaat werken. “Er zijn meerdere opties. We kunnen het accupakket bijvoorbeeld in tweeën delen. Een gedeelte kan dan thuis aan de lader hangen, en alleen in de auto geschoven worden als dat nodig is”, stelt Schoonrok.
Het voordeel hiervan is dat je de efficiëntie van de auto op kortere ritten verhoogt, omdat je minder van het zwaarste onderdeel van de auto meeneemt. Maar de modulariteit van de accu helpt ook bij het toekomstbestendig houden van het voertuig.
Als de Yksi over een jaar of twee in productie gaat met een standaard lithium-ion-batterij, dan zit hij niet voor zijn levensduur vast aan deze technologie. “Als de grafeen-batterij uiteindelijk zijn intrede maakt, zou deze zo in de auto geschoven moeten kunnen worden, met alle voordelen van dien”, zegt Schoonrok.
Schoonrok past zijn kennis als designer toe
De drive om zo duurzaam mogelijk te gaan zit er al lang in bij Schoonrok. Het is een onderdeel van zijn leven geworden. Hij eet minder vlees en koopt minder vaak kleding. Als hij dat doet, koopt hij betere kwaliteit. Naast dit alles is hij op dit moment ook nog bezig met het verduurzamen van zijn huis met zonnepanelen en een batterij.
Daar komt ook nog een elektrische auto bij. Een Peugeot e208: een van de kleinst mogelijke EV's waarmee hij en zijn vrouw vanuit hun woonplaats Zundert toch 4 keer per week naar de werkplaats in Rotterdam kunnen pendelen zonder na elke rit de auto aan de lader te hoeven hangen.
Naast de goed gegronde drive voor duurzaamheid is Schoonrok designer. Hij is mede-oprichter van een reclamebureau en heeft dus als geen ander oog voor ontwerp, branding en wat mensen graag willen. Die expertise past hij vanzelfsprekend ook toe bij Yksi.
“Ik denk dat we vanuit een ander oogpunt dan de gevestigde orde werken. Natuurlijk kijken we ook naar wat mensen willen, en proberen we ze dat te geven, maar wij durven daar harde grenzen aan te stellen. Als we dat niet zouden doen, keken we nu naar een grote elektrische SUV en niet naar een eenpersoonsauto,” stelt Schoonrok.
Een van die punten waar ze bij Yksi rekening mee houden is comfort. Het autootje mag dan relatief klein zijn met zijn lengte van 2,5 meter en breedte van 1,3 meter, maar als je zijn bedenker mag geloven, zit je erin als een vorst.
“We willen dat je comfortabel kunt reizen in de Yksi en we gaan hier dan ook niet op inleveren. Maar ook hier maken we bewuste keuzes”. “De stoel bijvoorbeeld, die wordt met fruitleer bekleed. En dat is niet te onderscheiden van echt leer. Ook wil ik dat je tegen de auto kunt praten, net als dat je tegenwoordig tegen Google kunt praten, want waarom zou je de navigatie met de hand instellen als je ook kunt zeggen waar je heen wilt gaan.”
Die navigatie komt overigens op een groot scherm dat over de hele breedte van het dashboard spant. Of eigenlijk staat het scherm op het dashboard. Natuurlijk geeft dat een premium gevoel, maar de hoofdreden dat er voor deze constructie wordt gekozen is de eerder besproken modulariteit. “Eigenlijk is het veel makkelijker om een heel scherm in een keer te vervangen, dan een dashboard in delen te vervangen. Ook is het goedkoper”.
'Een bocht nemen met de Yksi is net als fietsen'
En als je het over comfort hebt, heb je het ook over rijgedrag. Volgens Schoonrok moet dat een goede mix van sportiviteit en comfort worden. Het moet geen racer zijn, maar hij moet wel lekker door de bocht kunnen gaan. Ook moet het een auto worden waarmee je langere afstanden prima kunt afleggen.
Om dat te bewerkstelligen wordt de Yksi uitgerust met een kantelende body, vergelijkbaar aan dat van de Carver elektrische scooters. “We hebben uitgerekend dat je tot wel 40 graden zou kunnen kantelen bij een snelheid van 100 kilometer per uur. Dat is niet per se comfortabel, dat weten we ook, maar het levert wel een goede rijervaring op”, grapt Schoonrok. “En die 40 procent kanteling, die kun je uitzetten. We weten ook wel dat niet iedereen hierop zit te wachten.”
De kanteling heeft meerdere redenen naast het sportieve gevoel. Omdat de Yksi op relatief dunne banden rijdt, is het lastig om hem op hogere snelheid door de bocht te krijgen zonder dat de auto zijn grip verliest. Het ‘meeleunen’ van de auto is dus een vereiste.
“Vergelijk het met fietsen. Als je op de fiets een bocht neemt, doe je dit ook niet perfect rechtop. Dat is niet te doen. Je leunt mee om grip en snelheid te houden. Dat doe je zelfs ongemerkt”, legt Schoonrok uit.
De combinatie van goed rijgedrag en comfort voor de bestuurder draagt ook bij aan het gevoel van veiligheid op bijvoorbeeld de snelweg. “Als je de Yksi naast een vrachtwagen ziet, dan vraag je je wel af hoe klein je je zult voelen als je erin zit”, lacht Schoonrok. “Daar maakten we ons zelf ook zorgen om, tot we onlangs de kans kregen om het laatste model in virtual reality te testen. Daarna waren ik en mijn collega het er unaniem over eens: we voelden ons misschien wel veiliger in de Yksi dan in een normale auto.”
Dat heeft volgens de bedenker twee redenen: omdat het hier om een eenpersoonsauto gaat, heb je het gevoel dat je in een speciale cocon rijdt. De auto is als het ware om je heen gevormd, wat een beschermend gevoel geeft. Daarnaast helpt het ook enorm dat de Yksi vrij smal is. “Er is aan weerskanten van de auto nog een halve meter ruimte als je naast een vrachtwagen rijdt. Je hebt daarom niet het gevoel dat je in gevaarlijke omgeving rijdt.”
'We hopen over twee tot drie jaar een productiemodel te hebben'
Schoonrok en kompanen hebben op de website een planning staan. Daarop staat dat de Yksi op dit moment wordt klaargestoomd voor productie.
“We moeten dat wat beter bijhouden. Dat staat ook bij ons op het lijstje. Maar voor nu zijn we vooral bezig met investeerders vinden", zegt Schoonrok. "We hopen over twee tot drie jaar een productiemodel te hebben."
Ondertussen wordt er alweer bijna 5 jaar door Schoonrok aan de Yksi gewerkt. Het begon bij een idee dat uitgroeide tot een concept voor een auto.
“Het balletje begon pas echt te rollen toen we de kans kregen om voor Frits van Eerd [op non-actief gestelde bestuursvoorzitter van supermarktketen Jumbo, red.] en Willem van der Leegte [CEO van autofabriek VDL Nedcar, red.] mochten pitchen. Toen gingen we echt aan de bak om een Yksi-concept te kunnen presenteren. Helaas draaide het niet uit op een investering. Volgens Van Eerd waren we nog niet ver genoeg om voor hem een investering te kunnen verantwoorden”, zegt Schoonrok. Of VDL had geïnvesteerd zullen we nooit weten, want Van der Leegte meldde zich op de dag van de pitch ziek.
Toch is Yksi op dit moment in gesprek met VDL om te kijken of er productiemogelijkheden zijn voor de startup. “Ze hebben de expertise en de productiecapaciteit, dus het zou ongelooflijk raar zijn als we niet met hun in gesprek zouden gaan”, stelt Schoonrok.
Maar voordat het tot die productie komt, moet er wel geld bij. De investeerders blijven zich melden, maar het gaat natuurlijk nooit snel genoeg. En het investeringsklimaat is er op dit moment ook niet erg naar.
Daarnaast blijkt het lastig om investeerders te vinden die voor de langere termijn geld in willen leggen. “We merken dat iedereen werkt met een termijn van drie jaar, maar dat is simpelweg te kort voor ons. En als je kijkt naar andere vergelijkbare startups, dan zie je dat het gros van de investeringen niet uit Nederland komt. En wij willen juist graag met lokale partijen werken.”
Dat wil overigens niet zeggen dat Schoonrok dit ziet als een punt om op af te haken. “Zeker niet. Ik weet dat we iets speciaals in handen hebben. En dat zeg ik niet omdat ik in mijn eigen bubbel zit, maar we krijgen al aanvragen uit bijvoorbeeld de VS. De mensen daar vinden het intitiatief en de Yksi geweldig”, zegt Schoonrok enorm trots.
“Maar het leukst was toen we op een duurzaamheidsbeurs in Haarlemmermeer stonden. Je zag dat mensen direct vanuit de ingang in een rechte lijn naar onze stand liepen en zeiden: 'Dit is cool, vertelt me wat dit is.' Het is echte feedback van echte mensen en dat doet wat”, aldus Schoonrok.
“Dit jaar staan we weer op diezelfde beurs en dan gaan we helemaal uitpakken. We nemen een simulator mee waarin mensen dezelfde VR-ervaring kunnen krijgen als ik en mijn collega. En natuurlijk zetten we ‘300+ kilometer range’ en ‘130 kilometer per uur’ op het bord, dat scheelt ons weer uitleggen dat het hier gaat om een volwaardige auto”, zegt Schoonrok.
Een zonnedak, een driewieler, een 4x4 en een app
Het feit dat de Yksi nog een concept is, is bijna een vrijbrief voor de ongelimiteerde creativiteit van het team erachter. En hoewel het design deels vast staat, denken ze er nog aan om, net als Lightyear, een zonnedak in de auto te plaatsen. Maar dan moet het wel wat opleveren natuurlijk.
Ook wordt er al gespeeld met alternatieve varianten van de Yksi. “Ik wil graag nog een 4x4-model, de Cross, uitbrengen. Hoger op de wielen, met grove banden en misschien zelfs een daktent. De ultieme fun-auto”. En ook wordt er gekeken naar een cargo-versie, maar gezien er niet heel erg veel ruimte is voor deze cargo, is het wellicht niet heel logisch om er vanuit te gaan dat deze er ook komt.
Ook een driewieler behoort tot de opties. Hiervan hangen tenslotte al tekeningen op de muur in het kantoor. Waarom de keuze voor de driewieler? “Dat is simpel, daarmee kunnen we hetzelfde publiek, en breder aanspreken. Je kunt er namelijk ook op rijden met een autorijbewijs”, stelt Schoonrok.
Daarnaast moet er in de verdere toekomst een heus sportmodel komen. Hoe die eruit gaat zien en wat de mogelijke specificaties ervan zijn, dat weet zelfs Schoonrok nog niet.
Wat hij wel weet is dat er een app komt die het merk over alle voertuigen verbindt. “Het moet een app worden die meer doet dan alleen je auto van het slot halen of vooraf kunnen opwarmen. Hij moet je suggesties kunnen geven over je route van de dag en of je beter op de Yksi Bike of beter met de Yksi Car kunt gaan omdat het vandaag aangenaam weer blijft, of dat er files verwacht worden waardoor de Bike een snellere en duurzamere keuze is”, legt Schoonrok uit. “Ook moet hij aangeven of je vandaag je het tweede deel van je accupakket nodig hebt en dat je die niet vergeet in je Yksi Car te schuiven.”
Maar voordat het zover is, heeft Yksi nog een enorme strijd die het moet aangaan: het moet mensen kunnen overtuigen dat elektrisch rijden anders kan. En dan hebben we het over het idee dat een ietwat vreemd ogend eenpersoons elektrisch voertuig 30.000 euro waard is. Want dat gaat hij kosten.
Maar ook daar heeft Schoonrok, hoe kan het ook anders, over nagedacht. “Ik zou hem het allerliefst als abonnement voor 100 euro per maand over tien jaar willen aanbieden. Ja, daar moet dan wel een subsidie bij, maar dat zou voor mij een droom zijn die uitkomt. Nu moeten we alleen leasebedrijven nog overtuigen dat het kan.”
