- China lijkt deze week met het bezoek van president Xi Jinping aan Moskou zijn dominante positie ten opzichte van het land te hebben versterkt.
- Xi heeft voor China erg gunstige handelsovereenkomsten gesloten met het Kremlin.
- In ruil daarvoor lijkt de Russische president Vladimir Poetin wat fotomomenten te hebben gekregen en maar weinig concrete steun voor zijn oorlog in Oekraïne.
- Lees ook: China levert naar verluidt wapens aan Rusland – dat mag niet ‘zonder consequenties’ blijven, zeggen Europese ministers
De Chinese president Xi Jinping bracht deze week een bezoek aan Moskou. Het was zijn eerste bezoek sinds de Russische invasie in Oekraïne. President Vladimir Poetin leek erop gebrand indruk te maken op zijn ambtgenoot.
Poetin staat bekend om de machtsspelletjes die hij speelt wanneer hij wereldleiders verwelkomt, waarbij hij hen soms uren laat wachten en hen probeert te intimideren.
Xi kreeg een ander onthaal. Een foto waarop de twee poseerden tussen grote Russische en Chinese vlaggen leek bedoeld om het belang van hun bondgenootschap te benadrukken. Ook begeleidde Poetin Xi zelf naar zijn auto aan het eind van zijn bezoek, een hartelijk gebaar dat vrijwel nooit voorkomt.
De inspanningen van gastheer Poetin hebben echter geen vruchten afgeworpen, zeggen experts. Rusland was duidelijk de ondergeschikte partij, aangezien Xi meestal niks teruggaf voor lucratieve deals met Rusland.
"De asymmetrie van de Chinees-Russische relatie wordt al enige tijd steeds duidelijker", zegt Ali Wyne, analist bij adviesbureau Eurasia Group in Washington, tegen Insider. "En de top heeft dit laten zien."
China reikt Poetin een reddingslijn aan
Poetin wordt door een groot deel van de internationale gemeenschap als een paria beschouwd vanwege de oorlog in Oekraïne. Bovendien is de Russische economie verzwakt door ingrijpende westerse sancties die het land hebben geïsoleerd van delen van de wereldeconomie.
Maar China heeft hier geen aandeel in. Het land heeft geweigerd zich bij westerse sancties aan te sluiten en heeft Rusland diplomatieke, politieke en economische steun verleend. Zo stemde China tegen een veroordeling van het conflict door de Verenigde Naties en trachtte Xi het Westen de schuld te geven voor het conflict.
Ook zag China kansen voor het goedkoop inkopen van Russische olie, nu de wereldwijde vraag naar het zwarte goud van Poetin is afgenomen. Hiermee financiert het de oorlogseconomie van het Kremlin. Ook zou China wapens leveren aan Rusland, zo bleek uit door nieuwssite Politico bemachtigde douanegegevens.
"China is van mening dat meer samenwerking met Rusland een belangrijke manier is om tegenwicht te bieden aan het Westen", zegt Wyne.
Rusland stelt zijn economie in dienst van China
Op de top werden tal van gezamenlijke Chinees-Russische projecten aangekondigd. Volgens analisten zijn deze vooral in het voordeel van China en profiteert Rusland er maar weinig van.
De VS bespotte Poetin in de nasleep van de top. De woordvoerder van de Nationale Veiligheidsraad, John Kirby, noemde Rusland nu de "kleinere partner" in het bondgenootschap.
De nieuwe projecten omvatten extra olie- en gaspijpleidingen van Rusland naar China (tegen prijzen die China kan bepalen) en nieuwe mogelijkheden voor Chinese bedrijven om bedrijven in Rusland over te nemen die door westerse bedrijven 'achtergelaten' zijn in de nasleep van de invasie.
De twee landen hebben ook vastgelegd dat China een sleutelrol zal spelen bij de ontwikkeling van vervallen regio's in het oosten van Rusland. Rusland kreeg in ruil daarvoor geen vergelijkbaar belang in de veel grotere Chinese economie aangeboden.
"Poetin vertelt zijn volk dat hij vecht voor de soevereiniteit van Rusland. In werkelijkheid heeft hij het Kremlin verpand aan Beijing", tweette Sam Greene, directeur van het Center for European Policy Analysis en hoogleraar aan het King's College London.
De Verenigde Staten hebben China beschuldigd van plannen om wapens en militaire hulp naar Rusland te sturen, om de verliezen op het slagveld in Oekraïne tegen te gaan. Maar na de top waren er weinig tekenen dat Rusland een dergelijke overeenkomst, die een belangrijke triomf zou betekenen, heeft gesloten.
In plaats daarvan probeerde Xi zich voor te doen als een onpartijdige vredesonderhandelaar en stelde hij een plan voor een staakt-het-vuren in Oekraïne voor, dat door Kiev is verworpen. Volgens analisten zou China vooral proberen zijn imago te verbeteren, en niet zo zeer de oorlog te beëindigen.
China zal waarschijnlijk proberen zijn nieuwe invloed op Rusland in te zetten om zijn status als wereldmacht kracht bij te zetten, volgens Wyne. Zo zou het Rusland onder druk kunnen zetten om de banden met India, een belangrijke rivaal van China, te verzwakken, of een Chinese militaire aanwezigheid te accepteren in Centraal-Azië, dat Moskou als zijn invloedssfeer beschouwt.
"Het is onduidelijk of Rusland genoeg invloed heeft om zich tegen dergelijke verzoeken te verzetten", zegt Wyne.
Lees meer over Rusland:
- Oekraïne zet zwaar in op het behoud van de stad Bachmoet, maar dat kan krachten verspillen voor een tegenoffensief later dit jaar
- Heeft Poetin een dubbelganger? Speculatie laait weer op na bezoek aan Marioepol
- Vladimir Poetin is ‘wanted’: Internationaal Strafhof vaardigt arrestatiebevel uit tegen Russische president