Winst of verlies voor Erdogan kan veel doen met Turkse lira

ANALYSE – Het is oppassen met de Turkse lira. Dat geldt niet alleen in de valutawereld, maar ook wanneer je je dagelijkse boodschappen doet.

Vorige week waarschuwde De Nederlandsche Bank dat het muntstuk van 1 lira heel veel lijkt op dat van 2 euro. Achter dat kleine verschil in uiterlijk gaat een groot verschil in waarde schuil.

Een lira is omgerekend namelijk minder dan 5 eurocent waard. En dat wordt bovendien minder en minder. Tien jaar geleden kreeg je namelijk nog bijna een halve euro voor een lira.

Voor buitenlandse toeristen is de goedkope lira een mooi voordeeltje. Turkije is namelijk hard op weg om Griekenland van de troon te stoten als meest populaire zonbestemming in de meivakantie. Maar liefst 29 procent van de Nederlanders die met het vliegtuig de warmte opzocht, koos de afgelopen periode voor Turkije.

Dat is net iets minder dan de 30 procent die naar Griekenland vloog en juist een stuk meer dan het marktaandeel van 23 procent in de meivakantie van vorig jaar.

Zwakke lira jaagt inflatie in Turkije aan

Voor inwoners van Turkije is de waardedaling van de lira echter een stuk minder gunstig. Buitenlandse goederen en diensten worden immers steeds duurder voor Turkse consumenten en bedrijven.

De stijgende prijzen wakkeren de inflatie aan, die zelfs na een flinke daling in april nog ruim boven de 40 procent uitkwam. De enorme daling in koopkracht maakt het onaantrekkelijk om geld op een bank- of spaarrekening te zetten.

In plaats daarvan stopten veel Turkse huishoudens hun vermogen dan maar in aandelen. Dat verklaart waarom de beurs van Istanboel – ondanks de lastige economische omstandigheden - een heel verrassende uitblinker was in 2022.

Turkse verkiezingen: andere koers voor de lira?

De hoge inflatie die de koopkracht uitholt en de lira omlaag duwt, is mede het gevolg van het eigenaardige monetaire beleid van Turkije. Onder druk van zittend president Recep Tayyip Erdoğan heeft de Turkse centrale bank een onorthodoxe koers gevaren.

Meestal grijpt een centrale bank in als de inflatie hoog oploopt. In zowel de Verenigde Staten, Europa en het Verenigd Koninkrijk hebben centrale bankiers de beleidsrente stevig opgeschroefd.

Onder druk van  de president– die tijdens zijn bewind al een hele trits centrale bankiers ontsloeg – heeft de centrale bank de beleidsrente sinds eind 2021 juist verlaagd van 19 procent naar 8,5 procent.

Erdoğan is ervan overtuigd dat het voordeel van de economische stimulans van een lagere rente groter is dan het nadeel van een torenhoge inflatie. Voorlopig is daar echter weinig van te merken. De economische groei van Turkije komt dit jaar waarschijnlijk niet boven de 3 procent uit.

Gelet op de dominante invloed van Erdogan op het economische en monetaire beleid van Turkije, is het van groot belang wat er uiteindelijk gebeurt met de presidentsverkiezingen die zondag in Turkije zijn gehouden.

In eerste instantie ziet het ernaar uit dat een tweede ronde nodig is om de strijd tussen Erdogan en zijn belangrijkste uitdager, voormalig accountant en oppositieleider Kemal Kılıçdaroğlu, te beslechten.

Kılıçdaroğlu wil een heel andere economische koers inslaan met onder meer herstel van de autonomie van de Turkse centrale bank. Dat kan voor de toekomst van de lira veel uitmaken.

Toen maandagochtend bleek dat er voorlopig een patstelling is bij de uitslag van de verkiezingen, zakte de Turkse beurs met 4 procent. De lira verloor licht tegenover de euro.

Joost Derks is valutaspecialist bij iBanFirst. Hij heeft ruim twintig jaar ervaring in de valutawereld. Bekijk de video's over ontwikkelingen binnen de valutawereld op het YouTube-kanaal van iBanFirst.