Koning Willem-Alexander en minister Bert Koenders van Buitenlandse Zaken gaan zaterdag naar de Saudische hoofdstad Riyad om het rouwbeklag voor de overleden koning Abdullah bij te wonen, maar dat valt niet bij iedereen in goede aarde.

Alexander Pechtold van D66 twitterde het jammer te vinden “dat de koning geen sneeuwvrij heeft genomen” . Dat was met een knipoog, lichtte hij toe aan persbureau ANP.

Anders wordt er volgens Pechtold nog weleens “een goed excuus verzonnen” als je niet direct de relatie met een ander land op scherp wilt zetten, maar de goede verstaander in het andere land toch wel iets duidelijk wilt maken. Pechtold wijst in dit verband op de mensenrechtensituatie in Saudi-Arabië. Pechtold had de aanwezigheid van Koenders wel genoeg gevonden, gaf hij toe.

‘Eerst biertje met Poetin, nu dit’

GroenLinks-leider Bram van Ojik wil premier Mark Rutte dinsdag in de Tweede Kamer aan de tand voelen. Hij vindt “ongepast” dat Nederland een afvaardiging stuurt op zo’n hoog niveau.

“Saudi-Arabië is een dictatuur die bekend staat om zijn systematische en ernstige mensenrechtenschendingen. We zijn allemaal Charlie, behalve als het om onze oliebelangen gaat, zo lijkt het”, aldus Van Ojik. “Eerst was er het biertje met Poetin, nu is we de rouwplechtigheid in Saudi-Arabië. Het kabinet zou er goed aan doen de koning niet steeds te vragen aanwezig te zijn op de bijeenkomsten van notoire mensenrechtenschenders.”

PVV-leider Geert Wilders is woedend. "Waanzin dat de koning en Koenders vandaag naar Saudi-Arabië gaan om eer te betuigen aan een overleden dictator van een dictatuur die bijna net zo erg is als ISIS'', liet hij tegenover het ANP weten. Ook voor de Groep Bontes/Van Klaveren (VoorNederland) had de koning thuis mogen blijven.

Rutte verdedigt delegatie in Saudi-Arabië

Premier Mark Rutte verdedigt de Nederlandse aanwezigheid bij het rouwbeklag. Volgens de premier onderhouden Nederland en Saudi-Arabië "brede betrekkingen'' en daarbij hoort het om "op passende wijze'' de laatste eer te bewijzen aan de koning, zoals zaterdag gebeurt.

Via de Rijksvoorlichtingsdienst liet de premier weten: "Door de relatie te onderhouden wordt ook de mogelijkheid geboden samen te werken en soms lastige gesprekken te voeren, zoals in de strijd tegen ISIS en het voeren van een mensenrechtendialoog. Ook landen als België, Frankrijk en de VS kiezen ervoor om zich op het hoogste niveau te laten vertegenwoordigen."

Longontsteking

Abdullah overleed in de nacht van donderdag op vrijdag aan de gevolgen van een longontsteking en werd cira negentig jaar oud. Hij is naar plaatselijk gebruik op zeer eenvoudige wijze begraven in een graf zonder gedenksteen of andere bijzondere markering. Bij de gebedsdienst in een moskee waren vrijdag onder andere de buurlanden aan de Perzische golf vertegenwoordigd en waren de Turkse president Erdogan, de Sudanese president al-Bashir en de premiers van Pakistan en Egypte aanwezig.

De Egyptische president al-Sisi wilde naar verluidt vrijdag ook komen om zijn gulle sponsor de laatste eer te bewijzen, maar zijn vlucht ging niet door vanwege slecht weer. Saudi-Arabië steunt met miljarden het regime van al-Sisi die in 2013 de macht greep.

Obama komt dinsdag

De Nederlandse regering bracht vrijdag al condoleances over aan de Saudische regering. De plechtigheden naar aanleiding van de dood van koning Abdullah zijn zaterdagmiddag op het koninklijk paleis in Riyad.

Vele hoogwaardigheidsbekleders reizen naar de Saudische hoofdstad af om de plechtigheden bij te wonen. Behalve koning Willem-Alexander en minister Koenders zijn de Spaanse koning Felipe, de Franse en Duitse presidenten François Hollande en Christian Wulff, de Britse kroonprins Charles, de Amerikaanse vicepresident Joe Biden, de Britse premier David Cameron en de Iraanse minister van Buitenlandse Zaken Mohammad Javad Zarif onder de hoge gasten van de nieuwe Saudische koning Salman bin Abdel Aziz al-Saud.

De Amerikaanse president Barack Obama gaat dinsdag naar Riyad. Hij kort daarvoor zijn staatsbezoek aan India iets in, maakte het Witte Huis zaterdag bekend. De banden tussen de familie al-Saud en de westerse mogendheden, vooral de VS, zijn oud en innig.

Relatie met Nederland

De relatie met Nederland bestaat ook al heel lang en was lange tijd ook zeer nauw. Dat kwam onder meer door de stroom moslims uit Nederlands-Indië die naar Arabië toog en de belangrijke rol van de Nederlandse Handelsmaatschappij. Die werd vanaf de opening van een wisselkantoor in Jeddah in 1926 de eerste bank van het land.

De stichter van het koninkrijk Saudi-Arabië (1932), Ibn Saud, opende er al snel een rekening. De opvolger van deze bank heet de Saudi Hollandi Bank.

'Basis voor vervolg'

Directeur Eduard Nazarski van Amnesty International hoopt dat het bezoek van de koning en de minister een "opstap'' is voor een volgende afspraak. In die zin is het handig dat Koenders erheen gaat, vindt hij. "Dit bezoek zou als basis kunnen dienen voor een vervolg waar Koenders de mensenrechten aan de orde stelt."

Voorzitter Hans de Boer van werkgeversorganisatie VNO-NCW zei in Kamerbreed dat Nederland ook met Saudi-Arabië in gesprek moet blijven. "We hebben er niks over te zeggen, maar we kunnen zeggen wat we ervan vinden. Dat kan alleen als je on speaking terms bent", zei hij over de mensenrechten.

Dit artikel is oorspronkelijk verschenen op z24.nl