- Seksuele intimidatie en pesterijen zijn aan de orde van de dag op luxe jachten, blijkt uit gesprekken die Business Insider voerde met crewleden.
- Bijna twee derde van de medewerkers op luxe jachten zegt weleens getuige te zijn geweest van verbale of fysieke seksuele intimidatie of daarvan te hebben gehoord.
- De scheve machtsverhoudingen en de meldingsstructuren aan boord maken het lastig om misstanden aan de kaak te stellen.
Na een avond uit in St. Thomas met collega’s van de crew van een luxe jacht wordt een 33-jarige vrouw wakker als een ander bemanningslid haar kleren probeert uit te trekken. De matroos drukt haar tegen de grond van de kajuit van de crew.
De vrouw vertelt haar verhaal tegen Business Insider onder het pseudoniem Elaine, omdat ze niet op een zwarte lijst van de sector terecht wil komen.
“Ik zei: ‘Stop, stop, stop'”, stelt Elaine over de nare herinnering uit januari 2016. “Maar hij stopte niet.”
Ze geeft haar aanvaller een klap in het gezicht en rent naar een veiligheidsmedewerker van de jachthaven die haar snel afvoert in een golfkarretje.
"Ik keek achter me en zag hem in volle sprint achter me aan komen", zegt Elaine.
Eerder die avond trekt de matroos haar van haar stoel in een bar genaamd Dog House Pub. Barkeeper Cameron Bellia ziet het gebeuren. "Hij probeerde haar te grijpen en mee te nemen naar de boot", vertelt hij. Volgens Bellia zijn hij en zijn vrienden bezorgd en begeleiden ze Elaine daarna naar het jacht.
Volgens Elaine is het niet de enige keer dat de matroos haar lastigvalt. Hij zou ook de lakens van haar af hebben getrokken terwijl ze lag te slapen en haar hebben gezocht op het jacht terwijl zij zich voor hem verstopte.
"Ze was duidelijk bang dat haar iets zou gebeuren", zegt Bellia. Ze neemt de barkeeper en zijn vrienden meerdere keren in vertrouwen over de incidenten.
Elaine weet niet wat ze moet doen. "Ik voelde me als een verlaten puppy", zegt ze. "Ik was vrij nieuw in de sector en wilde mijn naam hooghouden. Ik wilde niet bekend komen te staan aan aanstelster."
Drie maanden later meldt ze de incidenten aan haar leidinggevenden. De volgende dag wordt ze ontslagen.
Het grote geheim van de wereld van luxe jachten
Het leven en werken aan boord van luxe jachten lijkt een wereld vol glamour, maar gaat gepaard met grootschalige seksuele intimidatie.
Uit een enquête uit 2018 van de Professional Yachting Association blijkt dat 65 procent van de crewleden getuige is geweest of gehoord heeft van verbale of fysieke seksuele intimidatie aan boord. Bijna 40 procent van de 870 deelnemers aan de vragenlijst zegt zelf ongewenst lichamelijk contact te hebben ervaren en de helft ongewenste seksistische opmerkingen.
Slechts 22 procent van de ondervraagden die te maken heeft gehad met seksuele intimidatie zegt daar melding van te hebben gemaakt.
Lees meer: 9 dingen die bemanningsleden van superjachten graag zouden vertellen aan hun rijke gasten
Business Insider sprak met 15 huidige en voormalige crewleden van luxe jachten. Van hen kwamen er 11 met beschuldigingen van seksuele intimidatie uit eerste hand. Vier anderen zeggen te maken hebben gehad met verbaal wangedrag, discriminatie en pesten. Veel van hen wilden anoniem blijven uit angst voor reacties in de sector.
Business Insider sprak ook met kenners van de branche en met mensen die bij beheermaatschappijen, stichtingen binnen de jachtwereld en advocatenkantoren hebben gewerkt. Ze zeggen allemaal dat de sector te kampen heeft met een eindeloze cyclus van misstanden.
Er is geen werkende procedure om seksuele intimidatie te melden en aan te pakken. En de angst is groot dat werkgevers de slachtoffers niet steunen.
"Toen ik in de sector werkzaam was, werd ons op verschillende manieren duidelijk gemaakt dat jouw belang er niet toe doet", zegt de 34-jarige Roos Hut, voormalig crewlid die tegenwoordig in Frankrijk woont. "Alles draait om het schip. Het gaat om geld verdienen."
"Als je je uitspreekt, sta je op straat", zegt Hut.
Betaald op reis
Elaine ging aan de slag in de wereld van luxe jachten nadat een bevriende kapitein haar enthousiast had gemaakt in een bar in Florida in maart 2012. "Hij vertelde me over het prachtige leven waarbij ik op reis kon en daarvoor werd betaald", zegt ze.
Veel huidige en voormalige crewleden vertellen tegen Business Insider dat ze net als Elaine via een vriend de sector inrolden. Geld verdienen terwijl je de hele wereld ziet leek echt een droombaan, zeggen ze.
Er zijn wereldwijd meer dan 15.000 jachten die een crew nodig hebben. De omvang van de bemanning van een middelgroot jacht loopt uiteen van zes tot vijftien mensen.
Matrozen onderhouden de buitenkant van het jacht en stewardessen het interieur. Sommige crewleden, zoals Elaine, hebben een hybride rol en staan bekend als 'deck/stews'.
Crewleden kunnen 2.500 dollar per maand verdienen als matroos of stewardess en zelfs tot 28.000 dollar per maand als kapitein op een jacht langer dan 55 meter. Omdat ze leven, slapen en eten aan boord maken ze nauwelijks kosten.
Maar er is ook een andere kant. Het werk kan zeer vermoeiend zijn met werkdagen van wel 17 uur waarbij je constant klaar moet staan voor de gasten of eigenaar. En die kunnen veeleisend zijn, zoals het serveren van een buffet om drie uur 's nachts. Crewleden slapen in cabines die maar een kwart zo groot zijn als die van de gasten.
In het geval van Elaine was de gedeelde crewruimte een onveilige omgeving waar misbruik plaats kon vinden. Volgens haar waren alle anderen aan boord koppels, behalve zij en de matroos. Daarom moesten zij een cabine delen.
Hij probeerde haar regelmatig over te halen met hem te slapen, zegt ze. Elaine verstopte zich elders op de boot om te wachten tot hij in slaap zou vallen en ze terug kon sluipen naar haar slaapplek zonder lastig gevallen te worden.
Elaine werd een dag nadat ze melding maakte van het wangedrag ontslagen, vertelt ze. Volgens haar leidinggevende kwam dat omdat ze te laat was om een van haar taken uit te voeren. "Ik was totaal verbijsterd dat ze mij ontsloegen en hem behielden", zegt ze.
Scheve machtsverhoudingen en slechte meldingssystemen lijken de kapitein te bevoordelen
In theorie kunnen crewleden op verschillende manieren melding maken van misstanden. Voordat ze voor het eerst aan de slag gaan op een jacht moeten crewleden een veiligheidscursus volgen, genaamd Standards of Training, Certification and Watchkeeping (STCW).
Volgens de STCW-richtlijnen moeten problemen gemeld worden hogerop in de commandostructuur aan boord. In de meeste gevallen gaat dat om de afdelingsleider of de kapitein.
Een uit 2019 stammend amendement op de Maritime Labour Convention — de wetgeving voor zeevarenden — verplicht jachten een klachtenprocedure te hebben voor misstanden.
Hoewel de maatregelen is bedoeld om werknemers te beschermen, zijn er ook scenario's denkbaar dat het ineffectief is of zelfs een tegenovergesteld effect heeft, bijvoorbeeld als de kapitein de dader is. Ook als de beheermaatschappij vooral het belang van de kapitein of de eigenaar dient, kunnen crewleden bang zijn melding te maken van incidenten.
Het internationale karakter van de sector maakt de situatie alleen maar gecompliceerder. Ieder jacht heeft een eigenaars- en een verantwoordelijkheidsstructuur. De betrokken autoriteiten bestaan uit de vlaggenstaat (het land waar het schip geregistreerd staat), de eigenaar en de beheermaatschappij. Die laatste is verantwoordelijk voor een hele vloot aan jachten en biedt onderhoud en administratieve ondersteuning aan de kapitein en de eigenaar.
Hoewel ieder jacht een vlaggenstaat heeft, is de juridische situatie bij incidenten in internationale wateren niet altijd even duidelijk.
Het geheim komt langzaam aan het licht
Meerdere bronnen stellen dat de meldingen van misstanden aan boord de laatste jaren zijn toegenomen.
Projectmanager Caitlin Vaughan van ISWAN, een stichting die zich bezighoudt met het welzijn van zeevaarders, heeft het aantal telefoontjes met 4 procent zien stijgen, vooral van vrouwen. Daarvan gaat ongeveer 10 procent over intimidatie en pestgedrag.
In 2018 kreeg een stewardess die was verkracht aan boord van het 40 meter lange superjacht Endless Summer een schadevergoeding van ruim 70 miljoen dollar toegewezen. Die moest worden betaald door het bedrijf dat eigenaar was van het jacht. In de rechtszaak werd aangevoerd dat het bedrijf niet had gezorgd voor genoeg veiligheid. Het slachtoffer had geen walkietalkie om hulp in te roepen.
Uit gesprekken met medewerkers in de sector blijkt dat deze rechtszaak de uitzondering op de regel was. Het is een zeldzaamheid dat crewleden melding maken van incidenten en al helemaal dat er actie wordt ondernomen tegen de daders.
Maar oud-medewerkers doen hun best daar verandering in te brengen en zijn initiatieven begonnen met als doel het makkelijker te maken misstanden aan de kaak te stellen.
Nu overal ter wereld bewegingen voor sociale rechtvaardigheid als paddenstoelen uit de grond zijn geschoten, zijn medewerkers op luxe jachten gemotiveerder dan ooit om de sector echt te veranderen. Voor veel van hen betekent dat dat ze zich uitspreken over verhalen die ze tot nu toe geheim hielden.