2024 brengt behoorlijk wat veranderingen met zich mee voor onze portemonnee, zo kunnen we concluderen op basis van de serie artikelen die Business Insider tot nu toe heeft gepubliceerd over maatregelen die jouw persoonlijke financiën (kunnen) raken.

Het goede nieuws is dat diverse fiscale heffingskortingen omhoog gaan en dat veel pensioenen worden geïndexeerd, waardoor deze beter in de pas lopen met de inflatie. Heb je kinderen, dan heb je ook mazzel, want voor veel kindregelingen wordt extra geld uitgetrokken.

Verder wordt geld schenken of doneren een stuk voordeliger en eenvoudiger: de belastingvrijstellingen voor schenkingen en erfenissen gaan flink omhoog en de overheid ruimt enkele belemmeringen voor periodieke giften uit de weg. Starters op de woningmarkt kunnen een duurder huis kopen zonder dat ze overdrachtsbelasting hoeven te betalen.

Maar op andere vlakken wordt het leven een stukje duurder. Neem de zorg. Zo gaat de premie voor de basisverzekering met ruim 9 euro per maand omhoog, wordt de zorgtoeslag versoberd en gaan de tandartstarieven flink omhoog.

En wat te denken huurders en eigenaren van een koopwoning? Zij worden geconfronteerd met hogere huren en lokale belastingen. Er wordt ook flink gesleuteld aan de leennormen, maar dat kan zowel positief als negatief uitpakken. Houd ook rekening met een hogere energie- en waterrekening, want de kosten voor gas, het stroomnet, de stadsverwarming en leidingwater worden flink opgetrokken.

Ook autorijden en vliegen wordt in 2024 een stuk duurder. Treinreizigers daarentegen ontspringen de dans. Betaal je ouder- en/of kinderalimentatie, dan moet je volgend jaar een flink hoger maandbedrag overmaken. Een andere tegenvaller is dat de AOW-leeftijd met twee maanden omhoog gaat.

Ondernemers moeten zich opmaken voor een pittig jaar, waarbij veel diverse aftrekposten worden versoberd en het toptarief in box 2 van de inkomstenbelasting flink omhoog gaat.

In dit achtste en tevens laatste deel kijken we wat dit allemaal betekent voor je koopkracht en je vermogen. Ook dit blijkt een mixed bag.

Vermogensbelasting in box 3: vrijstelling blijft onveranderd

Foto: ANP / Hollandse Hoogte / Kim van Dam
Foto: ANP / Hollandse Hoogte / Kim van Dam

Over het vermogen dat je op 1 januari hebt op je spaar- en betaalrekeningen en je beleggingen in aandelen, obligaties, cryptomunten en vastgoed moet je vermogensbelasting betalen in box 3 van de inkomstenbelasting.

Deze vermogensbelasting gaat in 2027 volledig op de schop. Het is de bedoeling dat je dan voortaan wordt belast over het daadwerkelijke rendement dat je hebt behaald.

Tot die tijd geldt er een overgangsregeling. Hierbij kijkt de fiscus wel naar de daadwerkelijke verdeling van je vermogen over spaargeld en overige bezittingen / beleggingen, maar wordt nog steeds gerekend met een fictief rendement om de opbrengst uit sparen en beleggen te bepalen.

Er geldt wel elk jaar een vrijstelling. Deze blijft in 2024 gelijk. Dat betekent dat de eerste 57.000 euro aan vermogen is vrijgesteld van box 3-belasting. Heb je een fiscaal partner, dan is dat 114.000 euro.

Spaarders komen er gunstig uit, beleggers betalen een hoge rekening

Het fictieve rendement waarmee de fiscus rekent verschilt per vermogenscategorie. Spaarders worden voor een hoger rendement aangeslagen dan in 2023, maar zij komen er nog altijd aanzienlijk beter van af dan beleggers.

Dit is het fictieve rendement voor 2024 dat de Belastingdienst onlangs bekend maakte:

  • Bank- en spaartegoeden: 1,03 procent (tegen 0,36 procent nu)
  • Beleggingen en andere bezittingen: 6,04 procent (tegen 6,17 procent nu)
  • Schulden: 2,47 procent

Kijken we naar de daadwerkelijk behaalde rendementen over 2023, dan zien we dat spaarders geluk hebben. De rente die je nu op een spaarrekening kunt krijgen is hoger dan die 1 procent waarover je belasting moet betalen.

Volgens de website Spaarinformatie.nl is de hoogste variabele spaarrente die wordt aangeboden op een vrij opneembare rekening zonder voorwaarden momenteel 2,75 procent. Zelfs grootbanken zitten er met hun tarieven boven: zij betalen zo'n 1,5 tot 1,7 procent rente.

Voor beleggers hangt het er maar net van af hoe ze eruit springen. Had je bijvoorbeeld in heel 2023 belegd in een indextracker op de AEX-index, dan had je een rendement gehad van bijna 15 procent.

Ook de S&P 500 (+24,5 procent) en de Nasdaq (+54 procent) hebben het dit jaar goed gedaan. Maar de Midkap staat dit jaar op verlies.

Cryptobeleggingen waren bijzonder lucratief. De tien grootste cryptomunten qua marktwaarde zijn dit jaar flink omhoog geschoten, waarbij één munt, solana, zelfs 1000 procent hoger staat dan een jaar geleden.

Beleggers in obligaties daarentegen kunnen met hun rendement waarschijnlijk niet tippen aan die 6 procent die je volgens de fiscus had moeten halen.

Ook voor woningbeleggers is dat lastig. Ambtenaren van het ministerie van Financiën hebben onlangs becijferd dat nog geen 10 procent van de onderzochte huurwoningen het het minimumrendement van 5 procent dat gangbaar is bij aandelenbeleggingen, laat staan de ruim 6 procent waarmee de Belastingdienst rekent.

Het belastingtarief gaat fors omhoog

Hier blijft het helaas niet bij. Je moet over dat fictieve rendement in 2024 ook veel meer belasting betalen dan nu: 36 procent, tegen 32 procent in 2023. Aanvankelijk zou het tarief uitkomen op 34 procent, maar een meerderheid van de Tweede Kamer besloot af te wijken van het oorspronkelijke belastingplan.

Met deze tool van Wijzer in Geldzaken kun je uitrekenen hoeveel jij gaat betalen.

Hogere vrijstelling voor groene beleggingen

Beleg je in een groenfonds (een door de fiscus erkend fonds dat deelneemt in projecten voor milieubescherming)? Dan krijg je op twee fronten extra belastingvoordeel: een aparte vrijstelling voor de vermogensbelasting en een korting op de te betalen belasting.

Die vrijstelling bedraagt nu 65.072 euro (of 130.144 euro met een fiscaal partner. Dat wordt komend jaar verhoogd naar 71.251 euro (of 142.502 euro met fiscaal partner).

Over geld op een derdenrekening hoef je minder belasting te betalen

Er zijn ook enkele meevallers in de vermogensbelasting. Een aandeel in een Vereniging van Eigenaren (VvE) en geld op een derdengelden bij een notaris of een gerechtsdeurwaarder mag je onderbrengen in de categorie banktegoeden, in plaats van overige bezittingen. Je hoeft hierover dus minder belasting te betalen.

Het mooie is ook dat dit met terugwerkende kracht ingaat vanaf 1 januari 2023.

Vorderingen tussen fiscale partners en tussen ouders en kinderen niet langer belast

Verder worden onderlinge vorderingen en schulden tussen fiscale partners en tussen ouders en minderjarige kinderen niet meer belast in box 3. Je hoeft deze schulden dus ook niet meer op te geven aan de Belastingdienst. Ook deze maatregel gaat met terugwerkende kracht in vanaf 2023.

Te laat betalen gaat behoorlijk in de papieren lopen

Niet alleen de spaarrentes zijn dit jaar omhoog gegaan, ook de rente die bedrijven of overheidsinstanties bij jou in rekening mogen brengen als je een betalingsachterstand hebt, vertoont een stijgende lijn. De wettelijke rente die consumenten moeten betalen (de zogeheten wettelijke rente op niet-handelstransacties) wordt op 1 januari verhoogd van 6 procent naar 7 procent.

De wettelijke rente die aan bedrijven of overheidsorganisaties in rekening kan worden gebracht (de zogeheten wettelijke rente op handelstransacties) wordt opgetrokken van 12 procent naar 12,5 procent.

Lenen wordt duurder

Ook lenen wordt duurder. De maximale rente die een bank of een andere leningverstrekker in rekening kan brengen over een geldlening stijgt op 1 januari van 14 procent naar 15 procent. Dit is een optelsom van de wettelijke rente vermeerderd met 8 procentpunt. Als je 1.000 euro leent, betaal je dus over een jaar maximaal 150 euro aan rente.

Dit maximale tarief geldt ook voor flitskredieten, ofwel leningen met een looptijd korter dan drie maanden.

In de praktijk zullen de jaarlijkse rentekosten waarschijnlijk wat lager zijn, omdat je tussentijds ook aflost op de lening.

Eén postzegel kost straks 1,09 euro

De prijs van postzegels gaat op 1 januari verder omhoog. Verstuur je een brief in Nederland, dan moet je vanaf 1 januari 1,09 euro betalen. Dat is nu nog 1,01 euro. Dat betekent dat de prijs van een postzegel in de afgelopen achttien jaar met 70 cent is gestegen: een toename van 179 procent.

Het basistarief voor brieven naar het buitenland stijgt met een dubbeltje naar 1,75 euro. De kosten voor het versturen van een binnenlands pakket dat je online frankeert blijven gelijk (6,95 euro). Maar laat je dat doen bij een PostNL-punt, dan moet je 30 cent meer afrekenen dan nu: 7,95 euro.

Meer betalen voor frisdrank, vruchtensap en alcoholvrij bier

Frisdrank, vruchtensap en alcoholvrij bier wordt vanaf 1 januari een stuk duurder, vanwege de suikertaks: een extra belasting op producten waar veel suiker in zit. Je betaalt nu nog bijna 9 cent per liter aan 'verbruiksbelasting' op alcoholvrije dranken. Dat wordt straks 26 cent. Koop je bijvoorbeeld een blikje cola van 0,25 liter, dan moet je hierover dus zo'n 6,5 cent verbruiksbelasting betalen.

Mineraalwater wordt uitgezonderd van deze maatregel.

Accijns op alcohol gaat omhoog - maar minder hard dan het kabinet wilde

Ook voor alcoholische dranken moet je dieper in de buidel tasten. De accijns hierover gaat met 8,4 procent omhoog. Dat is wel een stuk minder dan de stijging van 16,2 procent die het demissionaire kabinet Rutte IV voor ogen had.

Een kratje bier wordt gemiddeld 0,27 euro duurder en voor een fles wijn betaal je straks 0,07 cent meer

Roken gaat nóg meer in de papieren lopen

Roken wordt eveneens een stuk duurder, maar dan pas vanaf 1 april. Dan stijgt de accijns op een pakje van 20 sigaretten met 0,60 euro naar 7,81 euro. De accijns op een pakje shag wordt 17,35 euro. Een pakje sigaretten hierdoor ongeveer 11,10 euro kosten en een pak shag 24,62 euro. Dat is meer dan het demissionaire kabinet beoogde.

Er staan nog meer maatregelen op stapel om roken te ontmoedigen. Op 1 juli 2024 mogen supermarkten geen sigaretten meer verkopen. Albert Heijn stopt hier al op 1 januari mee.

Verder is mogen e-sigaretten en navulvloeistoffen met smaakjes vanaf 1 januari niet meer worden verkocht. Ondernemers mogen deze producten sinds 1 juli al niet meer inkopen, maar nog wel hun oude voorraad opmaken. Vanaf 1 januari is ook dat verboden. E-sigaretten en navulverpakkingen met tabakssmaken mogen volgend jaar nog wel verkocht worden.

Hoofdprijs gewonnen in de loterij? Dan maak je ook de schatkist blij

Heb je een flinke prijs gewonnen in een loterij, dan komt ook de Belastingdienst langs. Geldprijzen onder de 450 euro zijn vrijgesteld van kansspelbelasting, behalve in sommige gevallen als je hebt meegedaan aan een online loterij. De exacte regels kun je vinden op de website van de Belastingdienst.

Geluksvogels die een hoger bedrag hebben gewonnen, moeten straks wel een deel van de opbrengst afstaan aan de fiscus. De kansspelbelasting gaat in 2024 omhoog van 29,5 procent naar 30,5 procent.

Koopkracht stijgt met gemiddeld 1,8 procent

Wat houden Nederlanders nu netto over als we alle plussen en minnen voor 2024 op een rij zetten? Het Centraal Planbureau (CPB) heeft eerder becijferd dat de algehele koopkracht in Nederland volgend jaar met 1,8 procent verbetert.

Maar uiteraard zijn onder de motorkap de nodige verschillen te zien. Vooral huishoudens tot een bruto-inkomen van 47.000 euro zullen merken dat ze meer te besteden krijgen, door onder andere hogere belastingkortingen. Hogere inkomens zien de lasten juist stijgen.

Uit recente berekeningen van HR- en salarisdienstverlener ADP blijkt dat iemand met een modaal bruto maandsalaris van 3.395 euro er in januari netto ruim 79 euro per maand op vooruit gaat. Ook hier blijkt dat de stijging het grootst is bij werknemers met een minimumloon.

Lees ook: Loonstrookje 2024: dit gebeurt er met je nettoloon als je tussen de €1.500 en €7.500 bruto per maand verdient

Ben je benieuwd in hoeverre jij er in 2024 op vooruit of achteruit gaat, dan kun je dat checken in de Koopkrachtberekenaar-tool van het Nibud.

Lees hier alle overige artikelen over veranderingen in 2024: