Donald Trump krijgt een drukke eerste dag tijdens zijn tweede termijn als Amerikaans president. Tenminste, als hij al zijn verkiezingsbeloftes wil waarmaken. De inauguratie van Trump vindt plaats op maandag 20 januari 2025.

“Veel dingen zullen worden gedaan op dag één”, zei Trump eind oktober in de staat Arizona. “Het zal je duizelen, als je ziet wat er gaat gebeuren.”

Voor sommige aspecten van de politieke agenda van Trump – met name zijn beloften om belastingen op fooien, overuren en sociale uitkeringen af te schaffen – zal het Amerikaanse Congres actie moeten ondernemen.

Maar veel van zijn beloften kunnen in gang worden gezet via uitvoeringsbesluiten, die hij kan uitvaardigen zodra hij zijn ambt aanvaardt. Hij kan ook al op de eerste dag gratie verlenen en overheidsfunctionarissen ontslaan.

Trump wil ‘grootste deportatiemacht’ opbouwen

Enkele van Trumps meest haalbare beloften hebben te maken met immigratie, een domein waar het Witte Huis en de uitvoerende macht veel te zeggen hebben. 

In de laatste dagen van de verkiezingscampagne benadrukte Trump zijn belofte om meteen aan de slag te gaan met het opbouwen van “de grootste deportatiemacht” in de geschiedenis van de Verenigde Staten. 

De American Civil Liberties Union en andere organisaties hebben gezegd dat ze de acties van Trump zullen aanvechten in de rechtbank, wat mogelijk zal uitdraaien op een lange, juridische strijd.

Ook andere door Trump beloofde uitvoeringsbesluiten zullen waarschijnlijk worden aangevochten. Een voorbeeld is zijn wens om het recht op nationaliteit door geboorte in te trekken, dat is vastgelegd in het 14e Amendement van de Amerikaanse grondwet.

Tijdens de Republikeinse voorverkiezingen beloofde hij om “scholen te verbieden om de kritische rassentheorie of transgender waanzin te promoten”.

Relschoppers krijgen gratie, Jack Smith de zak 

Sommige beloften van Trump zijn eenvoudiger in te lossen, zoals het ontslaan van overheidsfunctionarissen die hem niet bevallen.

Hoog op die lijst staat speciaal aanklager Jack Smith, die momenteel de leiding heeft over de vervolging van Trump door het Amerikaanse ministerie van Justitie voor onder meer zijn rol in de Capitoolbestorming op 6 januari 2021.

Smith is naar verluidt al bezig met het afronden van die onderzoeken, omdat zittende presidenten niet kunnen worden vervolgd.

“Ik zou hem binnen twee seconden ontslaan”, zei Trump eind oktober tegen de conservatieve radiopresentator Hugh Hewitt. “Dat is één van de eerste dingen die worden aangepakt.”

Voorzitter Gary Gensler van de Amerikaanse beurstoezichthouder SEC kan ook vast z’n koffers inpakken. Op een bitcoin-conferentie in juli beloofde Trump hem op “dag één” te ontslaan en een vervanger aan te stellen. 

Trump heeft ook beloofd om de relschoppers van 6 januari gratie te verlenen “als ze onschuldig zijn”, wat hij al op zijn eerste dag als president zou kunnen doen.

Beloften die Trump mogelijk niet kan waarmaken

Sommige van zijn “dag één”-toezeggingen zijn simpelweg niet haalbaar.

Tijdens de campagne beloofde Trump om slechts enkele uren na zijn aantreden “een einde te maken aan de inflatie”. Maar niemand, ook de president niet, kan in zijn eentje het algemene prijsniveau in de hele Amerikaanse economie verlagen.

De Amerikaanse koepel van centrale banken heeft als taak de inflatie in de gaten te houden en de rentetarieven naar boven of beneden bij te stellen, als dat nodig is. En de Federal Reserve is, helaas voor Trump, politiek onafhankelijk.  

Economen maken zich zorgen dat de geplande importtarieven van Trump de prijzen juist nog verder kunnen opdrijven, in plaats van een einde te maken aan de inflatie.

Halverwege 2022 piekte de Amerikaanse inflatie op ruim 9 procent. Sindsdien is deze fors afgekoeld, tot 2,4 procent in september. De Federal Reserve streeft naar een inflatie van rond de 2 procent.

LEES OOK: Winnen de Republikeinen ook het Huis van Afgevaardigden? Dat kan bepalend zijn voor het presidentschap van Trump