De Grieken hebben de details van het inkoopprogramma van hun schulden (het
wordt maximaal 10 miljard euro) bekendgemaakt.
De prijs blijkt rond huidige marktkoersen te liggen, met mogelijk nog een
paar procent erbij. Geen grote verrassingen lijkt me, een kleine plus voor
de Griekse situatie (al is deze ‘move’ zeker niet eerste keus).
En de discussie over het verder afschrijven van schulden loopt ook gewoon
door: gisteren kwam oud-minister van Financiën Gerrit Zalm nog met
uitspraken die zijn bijnaam (El Duro) bevestigden: afschrijvingen kunnen
als Griekenland zijn hervormingen voldoende heeft doorgevoerd. Alsof dat nu
nog niet het geval zou zijn.
De andere gast bij Buitenhof, John Gray, gaf blijk van meer inzicht in de
ellende die is veroorzaakt door de boekhoudmentaliteit van politici in
Europa. Zijn zorgen over de consequentie van dat huidig beleid, te weten
extremisme en nationalisme, deel ik en heb ik hier
al eens eerder besproken. Maar vrolijk word je niet van de voorspellingen
van Gray.
Doormodderbeleid
Een optimistischer geluid zou wellicht kunnen ontstaan als in de discussie
over de eurocrisis, de kosten van het huidige doormodderbeleid expliciet
gemaakt worden, dus: huidig beleid met onderbesteding in het zuiden en
negatieve impact op de handel met het Noorden kost X miljard.
Ik vermoed dat de boekhouders die kosten, die zich nu slechts openbaren in
‘abstracta’ als werkloosheid en onderbesteding, en niet in directe cash-out,
niet voor hun rekening willen nemen.
Gelukkig begint bondskanselier Merkel in Duitsland – gedwongen door de
binnenlandse politieke situatie – de goede kant op te bewegen: “Merkel
does not rule out Greek 'haircut' in future”. Laten we hopen dat de
toekomst een beetje opschiet.
De volgende stap die Duitsland (en Nederland met zijn veel te grote overschot
op de lopende rekening) moet nemen is de periferie concurrerender maken door
zelf minder concurrerend te worden – politici kunnen die stap alleen maken
als ze bereid zijn uit te leggen dat de relatieve kracht van de economieën
in ‘kern’-Europa voor een belangrijk deel ten laste is gegaan van de
periferie en dat dit hersteld moet worden.
Ik ben hoopvol dat dit inzicht komt, omdat de econoom Alesina deze oproep doet:
“Harvard’s Alesina Calls for Higher Wages in Germany, Welt Says -- Harvard
University economist Alberto Alesina says higher wages in Germany could help
European countries in crisis, Welt am Sonntag reports, citing an interview
with hm.”
Pikant stuk uit het interview (mijn nadruk):
“Welt am Sonntag: In Ihren Studien schreiben Sie: Wenn hoch
verschuldete Länder ihre Ausgaben kürzen, fällt die Wirtschaft nicht in eine
tiefe Rezession. Stattdessen erholt sich die Konjunktur schnell.
Griechenland hat so stark gespart wie kein anderes Land, steckt aber im
fünften Jahr in der Krise. Liegen Sie doch falsch mit Ihrer These?
Alesina: Griechenland ist kein gutes Beispiel, weil der
Schuldenstand so hoch ist, dass selbst eisernes Sparen zu nichts mehr führen
wird. Aber zu den Sparprogrammen in Europa gibt es grundsätzlich keine
Alternative.
Welt am Sonntag: Gut, nehmen wir Italien, das auch in einer Rezession
steckt.
Alesina: In Italien passiert genau das, was wir in unseren Arbeiten
herausgefunden haben: Italien hat trotz bereits hoher Belastungen die
Steuern erhöht, um den Haushalt zu sanieren. Unsere Forschungen aber zeigen: Länder,
die in einer schwierigen Wirtschaftslage die Steuern erhöhen, schaden nur
sich selbst.
Denn Steuererhöhungen dämpfen das Wachstum viel stärker als
Ausgabenkürzungen. Ein Land, das Ausgaben kürzt und dies mit Reformen wie
einer Liberalisierung des Arbeitsmarktes und weiteren Wachstumsmaßnahmen
verbindet, hat viel bessere Chancen, eine Rezession zu vermeiden, als ein
Land, das die Steuern erhöht.”
Waarom is dit zo pikant? Omdat Alesina auteur is van een door de boekhouders
veelgeroemd rapport, wat suggereert dat bezuinigingen kunnen stimuleren.
Een stelling die wellicht klopt in normale tijden, maar niet wanneer we, zoals
nu, in een wereldwijde recessie (situatie van onderbesteding) verkeren en de
grote centrale banken de rentes al richting nul hebben gedrukt.
Grieken kunnen niet meer
Het grote expiriment is geweest en het wordt tijd dat politici erkennen dat de economen
die waarschuwden voor de effecten van rigide bezuinigen gelijk hebben
gekregen. Goed te zien dus dat Alesina nu zegt dat “: Länder, die in einer
schwierigen Wirtschaftslage die Steuern erhöhen, schaden nur sich selbst.”
Ten slotte zijn er ook lichtpuntjes te zien in de situatie in de V.S., en wel
in de aflevering
van ‘Meet the Press’ van gisteren. Veel onzin en ideologie,
maar hoewel lobbyist Grover Norquist nog zijn best deed, was de angst voor
zijn onredelijke eisen (namelijk nooit belastingen verhogen en het afbreken
van wat er over is van de verzorgingstaat) zichtbaar afgenomen. We hebben
nog een paar weken. Hopelijk heeft president Obama de moed om totaal niet
naar Norquist c.s. te luisteren.
Jacob Jurg is verbonden aan AFS en
verantwoordelijk voor nieuws en research. De informatie in deze column bevat
geen individueel beleggingsadvies of aanbeveling tot het doen van bepaalde
beleggingen.
Volg de markten op Z24 Beurs
Dit artikel is oorspronkelijk verschenen op z24.nl