In verschillende categorieen heb ik regelmatig aandacht aan besteed aan
problemen met vastgoedinvesteringen, zoals kantoren en winkels, en in
bredere zin de huizenmarkt in Nederland.
Zoals beleggers die te veel geld in vastgoed hebben gestoken:
“DNB:
kwart van vastgoed onder water ” en Duits
fonds bedreigt Nederlands vastgoed
Dalende marktprijzen en gedupeerde starters op de woninmarkt:
"Jonge
huiseigenaren: hypotheek onder water, hoge rentelast “
De verwevenheid van vastgoedpartijen en banken:
Wordt
Vestia-schandaal alsnog strop voor banken?
Manipulatie op de vastgoedmarkt
'Onderzoek
door Kamer naar huizenprijzen'
En mogelijke oplossingen:
Vastgoedsector
moet afwaarderingen zelf opvangen
Zeepbel Nederlands vastgoed
En alles omdat we hier met een duidelijke
bubbel te maken hadden – al in 2010 besproken door onderzoekers van de
centralebankenclub BIS: “TThe
Overvalued Housing Market in the Netherlands: a Conspiricy of Silence”
Recentelijk wordt er wat humble pie geserveerd aan de spelers in het vastgoed,
maar het zijn – uitzonderingen daargelaten - meesters in rekken van tijd en
aan het lijntje houden van banken door met onduidelijke, of liever.
flexibele, boekhoudregels zo om te gaan dat bezittingen tegen
wenswaarderingen op de balans worden gehouden.
Toezichthouder AFM had daar vorig jaar al aandacht aan besteed: “AFM
publiceert vroegtijdig aandachtspunten voor financiële verslaggeving 2011”
De autoriteit meldde toen ‘dat er op een aantal onderdelen nog steeds ruimte
is voor verbetering, vooral op het terrein van de
continuïteitsveronderstelling, de waardering van vastgoed en bijzondere
waardeverminderingen.’.
Ik schreef destijds dat dit soort beweringen te vriendelijk waren.
En gelukkig is de AFM enigszins van toon veranderd.
In “AFM-observaties
niet-beursgenoteerde vastgoedfondsen voor consumenten ” staat onder meer
“De AFM heeft initiatieven ten aanzien van zelfregulering door de sector
gesteund. De AFM constateert dat de sector er niet in is geslaagd een
goedwerkend systeem van zelfregulering te organiseren.”
De VEB is geschokt door het beeld van ‘Misleiding, amateurisme en slecht
bestuur’ dat uit het rapport naar voren komt en vat het onderzoek samen met “AFM
schetst onthutsend beeld niet-beursgenoteerd vastgoed”
In de sector zelf wordt opgelucht gereageerd op de expose van ‘Misleiding,
amateurisme en slecht bestuur’: Vastgoedaanbieders: ‘Blij
dat de AFM nu eindelijk gaat optreden’
Schade neemt toe
Maar de grote problemen waar de sector voor staat (overcapaciteit, gebrek aan
vraag en te hoge vraagprijzen) zijn door dit rapport over een klein gedeelte
van de sector nog niet opgelost.
En de voorstellen vanuit de sector om de verliezen te spreiden is een staaltje
“Privatizing
profits and socializing losses”, waarvan ik gehoopt had dat het
uitgestorven, dan wel uitgeroeid zou zijn.
Hans de Geus heeft hier in het Parool een uitstekende reactie op gegeven (‘Sloopfonds
is niet in ieders belang’) en Maarten Schinkel beschreef het in de NRC:.“Waanzinnig,
u betaalt mee aan sloop kantoren.”
Helaas blijkt vandaag dat de schade nog steeds toeneemt: Ballast
Nedam kwam met teleurstellende cijfers en winstvooruitzichten, en
schreef onder meer “De woningmarkt is volledig vastgelopen” maar “Op termijn
blijft de woningmarkt wel degelijk perspectief bieden. Door de lage
productie van nieuwbouwwoningen neemt het structurele tekort verder toe,
zowel kwantitatief als kwalitatief. In de kantorenmarkt zal het herstel meer
tijd kosten.”
En nog ernstiger is hoe SNS Reaal getroffen blijft door het Nederlandse
Vastgoed.
Op de voorpagina
van het FD wordt een ‘bron’ aangehaald die zegt ‘De zaak is in
beweging. Er wordt nu eerst gekeken of de markt een oplossing kan bieden’
Een niet al te gelukkige uitspraak. De zaak is inderdaad in beweging: “SNS
Reaal sterke verliezer op Damrak“
Jacob Jurg is verbonden aan AFS en
verantwoordelijk voor nieuws en research. De informatie in deze
column bevat geen individueel beleggingsadvies of aanbeveling tot het doen
van bepaalde beleggingen.
Volg de markten op Z24 Beurs
Dit artikel is oorspronkelijk verschenen op z24.nl