- Met Pinksteren viert het christendom de uitstorting van de heilige Geest. Het feest wordt gezien als de geboorte van de kerk.
- In Nederland vieren we sinds 1815 twee pinksterdagen. In de Middeleeuwen werd er in sommige streken drie dagen Pinksteren gevierd, in andere regio’s zelfs acht.
- De pinkstermaandag is voor overheidsinstellingen en het bedrijfsleven een vrije dag. Publieke instellingen zoals ziekenhuizen en de spoorwegen draaien meestal zondagsdiensten.
Bij Pinksteren denken veel Nederlanders aan een extra vrije dag of Pinkpop, het driedaagse muziekfestival dat jaarlijks plaatsvindt in het Limburgse Landgraaf (al gaat het feest dit jaar niet door vanwege corona).
Als het mooi weer is, trekken we met z’n allen naar het strand, pretpark of camping. Of we ruimen het huis op, doen klusjes of gaan op bezoek bij familie.
Maar wie weet waar Pinksteren voor staat?
Nog best veel mensen, blijkt uit een peiling van RTL Nieuws uit 2015. Twee derde van de ondervraagden gaf aan de betekenis van het pinksterfeest te kennen.
Maar eerdere onderzoeken geven een pessimistischer beeld van de Bijbelkennis van de Nederlander. Bij een enquête uit 2009 van watgelooftu.nl wist 42 procent waar Pinksteren voor staat. De NCRV-gids kwam in 2004 uit op 47 procent.
Miljoenen Nederlanders weten dus niet waarom ze de pinkstermaandag niet op kantoor hoeven te verschijnen. Tijd voor een opfriscursus christendom. Daarvoor gaan we helemaal terug naar het begin van de mensheid.
Op de dag van de zondeval is alles misgegaan
Adam en Eva zijn volgens de Bijbel de eerste man en vrouw op aarde, geschapen door God. Ze leven gelukkig in de prachtige Hof van Eden: het weer is uitstekend en er zijn vele bomen met heerlijk fruit.
Eén boom is bijzonder: de boom van de kennis van goed en kwaad. God heeft hen verboden om de vruchten ervan te eten. Toch doet Eva dat, nadat een slinkse slang haar daartoe verleidt. Ze geeft een stukje aan Adam, die ook een hap neemt.
Onmiddellijk hebben ze spijt. Ze zijn tegen Gods wil ingegaan en schamen zich diep. En terecht: God is niet blij met beide zondaars. Hij maakt Adam en Eva sterfelijk en verdrijft ze uit de Hof van Eden. De schepper is geen vriendjes meer met de mensheid.
Jezus komt op aarde als bemiddelaar
Dat moet Jezus fixen. Hij komt op aarde als zoon van God om redding te brengen en de band met de Heer te herstellen. Hij kiest twaalf leerlingen die hij onderwijst in zijn leer. Ze vergezellen hem op voettochten door het land en staan Christus bij als hij op vele plekken zijn boodschap predikt - en af en toe een wonder verricht.
Vlak voor Pasen weet Jezus dat hij gaat sterven. Hij zal de straf voor de zonden van de mensheid op zich nemen en zo de relatie tussen God en de mens te herstellen, vertelt hij zijn discipelen tijdens het laatste avondmaal op Witte Donderdag.
Maar, belooft hij zijn leerlingen, hij zal hen niet alleen achterlaten. Hij zal een helper sturen om zijn twaalf volgelingen geestelijk te steunen.
Op Goede Vrijdag sterft Jezus aan het kruis, om enkele dagen later op zondag uit de dood te herrijzen. Dit is het begin van de Paastijd, waarin christenen vieren dat Jezus de dood heeft overwonnen.
Op de veertigste dag na zijn wederopstanding vertrekt Jezus alsnog naar de hemel, een dag die wij kennen als Hemelvaartsdag.
Uitstorten van de Heilige Geest met Pinksteren
Tien dagen nadat Jezus is vertrokken gebeurt er weer iets bijzonders: de geest van God komt op aarde. Dit is de helper die Jezus zijn leerlingen heeft beloofd, vaak gesymboliseerd door een duif of een vuurvlam.
Het uitstorten van de Heilige Geest vieren we met Pinksteren. De naam is afgeleid van het Griekse woord 'pentèkostè', dat 'vijftigste' betekent. Met het pinksterfeest komt er na vijftig dagen een einde aan de Paastijd. Pinksteren betekent dus eigenlijk Vijftigste Paasdag.
De twaalf apostelen en ruim honderd andere volgelingen van Jezus zijn bijeen in Jeruzalem als de Heilige Geest neerdaalt.
Ze raken in vuur en vlam en vertellen iedereen die het maar horen wil dat God niet boos is, maar van mensen houdt. Alle mensen die luisteren horen de boodschap in hun eigen taal.
De apostel Petrus houdt een toespraak waarin hij toehoorders oproept om zich te bekeren. Hij heeft succes: drieduizend mensen laten zich diezelfde dag nog dopen, waarmee de eerste christelijke gemeente ontstaat. Pinksteren wordt dan ook gezien als de geboorte van de kerk.
Waarom twee pinksterdagen?
In Nederland vieren we twee pinksterdagen, maar dit is niet altijd zo geweest. In de Middeleeuwen wordt er in sommige streken drie dagen Pinksteren gevierd, in andere regio's zelfs acht, weet het Meertens Instituut.
Tot 1815, als er met de invoering van de Zondagswet uniforme regels voor het hele land gaan gelden. Zo komen we aan Tweede Kerstdag, Tweede Paasdag en Tweede Pinksterdag.
De pinkstermaandag is voor overheidsinstellingen en het bedrijfsleven een vrije dag en publieke instellingen zoals ziekenhuizen en de spoorwegen draaien meestal zondagsdiensten.
De laatste tijd gaan er in Nederland stemmen op om een christelijke feestdag in te ruilen om van Bevrijdingsdag een nationale feestdag te maken. Nu is 5 mei een keer in de vijf jaar een doorbetaalde vrije dag. Volgens een recente peiling van Ipsos is een kwart van de bevolking bereid om daarvoor Tweede Pinksterdag op te geven. Een op de vijf ruilt liever Hemelvaartsdag in.
Er zijn ook andere voorstellen. Drie theologen opperden onlangs het idee om een officiële feestdag te maken van het Suikerfeest, een islamitisch feest waarop het einde van de maand ramadan wordt gevierd.