13 miljard euro, dat is het bedrag dat ING in de eerste helft van dit jaar
uitleende aan Nederlandse bedrijven en particulieren. Topman Jan Hommen wees
woensdagochtend op radiozender
BNR kritiek van de hand dat de bank te weinig kredieten verstrekt. "We
zijn zeer actief in het verstrekken van kredieten", aldus de topman. De
bank doet volgens Hommen aan "een partijtje heel goed meeblazen hier."

Overheidssteun
Een van de redenen dat ING zoveel nadruk legt op deze kredieten is de steun
die de bank begin dit jaar kreeg van de Nederlandse overheid. In het bericht
dat het ministerie van Financiën op 26 januari op zijn website plaatste
staat het als volgt te lezen: "Verder is in verband met de faciliteit
de afspraak gemaakt dat ING 25 miljard euro extra krediet zal
verlenen aan particulieren en bedrijven."

Maar wacht even. Als de ING in de eerste helft van 2009 voor 13 miljard euro
in totaal aan kredieten heeft verleend, zou dat op jaarbasis neerkomen op
een bedrag van 26 miljard euro. Slechts een miljard meer dan de beloofde
extra 25 miljard. Rijst de vraag wat ING vorig jaar in Nederland heeft
uitgeleend aan Nederlandse bedrijven en particulieren.

Andere manier van boekhouden
Dat is onmogelijk om te zeggen. Zo legt een woordvoerder van ING uit. "Het
is dit jaar voor het eerst dat we kredietverlening uitsplitsen naar landen
waarvoor het bedoeld is. Als vorig jaar een Indonesisch bedrijf een lening
afsloot bij het kantoor in Amsterdam, dan kwam die in Nederland in de boeken
te staan. Omdat we nu die afspraak hebben met de Nederlandse Staat, houden
we de Nederlandse leningen apart bij." Er kan dus niet worden
bijgehouden hoeveel extra krediet er verstrekt is.

De term "extra" moet niet al te letterlijk genomen worden. Werd in
eerdere publicaties van het ministerie van Financiën de 25 miljard als
aanvullend op de bestaande kredietverlening omschreven.
In antwoord op kamervragen van Rita Verdonk op 10 juli wordt beschreven
dat "ING zich, als onderdeel van de overeenkomst voor de illiquid asset
back-up faciliteit, heeft gecommitteerd om 25 miljard tegen
marktconforme voorwaarden beschikbaar te hebben om de groei van de
Nederlandse kapitaalverlening aan bedrijven en particulieren (inclusief
hypotheken) te voldoen." Het woord "extra" is ineens
verdwenen.

Semantische kwestie
"Een semantische kwestie", noemt de ING-woordvoerder het. "In
het contract staat het omschreven als 'lending growth'. Dat zou je kunnen
omschrijven als 'extra' maar ook als 'nieuw'. De geest van de regeling is om
kapitaal beschikbaar te stellen. Dat is wat ING doet."

Op de vraag hoeveel krediet de ING moet gaan verlenen is dus geen eenduidig
antwoord te geven. Maar ook over de hardheid van de afspraak valt te
twisten. Uit de uitspraken die Minister Bos deed over de kredietverlening
kun je opmaken dat de overheid de kredietverlening als een van de
voorwaarden heeft gesteld van de staatssteun. Zo vallen woorden als "voorwaarde"
en "afspraak" bij het omschrijven van de kredieten.

Initiatief ING
Toch was het niet de overheid, maar de ING die het initiatief nam voor de
(extra) kredietverlening. In een brief
aan de kamer gedateerd op 18 februari 2009 stelt diezelfde Wouter Bos in
antwoord op kamervragen van Rita Verdonk: "ING heeft zich op eigen
initiatief gecommitteerd om 25 miljard euro extra krediet te verlenen in
Nederland aan consumenten en bedrijven tegen marktconforme condities. ING
zal zelf publiekelijk eind 2009 rapporteren over de naleving van dit
commitment. In de tussentijd zal ik met ING hierover in gesprek blijven en u
over de voortgang op dit punt blijven informeren."

Dit lijkt te impliceren dat de gemaakte afspraken gaan over het jaar 2009.
Maar dit blijkt niet het geval te zijn. "Er staat geen termijn op het
verstrekken van dit krediet. We zijn daar meteen mee begonnen en zijn nu op
de helft", aldus de ING-woordvoerder. "In het contract met de
overheid is de termijn nadrukkelijk niet aangegeven."

Marktconforme voorwaarden
"Waar het om gaat is dat we het geld tegen marktconforme voorwaarden
aanbieden. Veel bedrijven willen minder lenen, en door het instorten van de
huizenmarkt is er ook minder vraag naar hypotheken. We zijn bereid het geld
uit te lenen. Dat was de afspraak, dat het geld ter beschikking werd gesteld."

Over de afspraken zegt een woordvoerder van Financiën: "Het is
complexe materie, dat zie je ook wel aan de hoeveelheid vragen die erover
gesteld zijn, en het aantal publicaties die er zijn gedaan. Maar we hebben
nooit geheimzinnig gedaan over het feit dat het ING was die de commitment is
aangegaan. Er zullen geen sancties worden opgelegd als ze niet aan de
afspraken voldoen. Je kan niet van een bank verwachten dat ze kredieten gaan
verstrekken puur omdat dat de afspraak was. Dan zou je ze vragen om
onverantwoorde risico's te nemen."

Dit artikel is oorspronkelijk verschenen op z24.nl