Wat je ook tegenkomt in je leven, één ding is zeker: dingen veranderen. In zekere zin is verandering de enige constante factor.
De ene verandering is de andere natuurlijk niet. Een nieuwe shampoo proberen is heel wat anders dan een verhuizing. Om nog maar te zwijgen van pijnlijkere zaken, zoals het verbreken van een relatie of een familielid dat komt te overlijden.
Mensen zijn bijzonder slecht uitgerust om met dit soort ingrijpende veranderingen om te gaan, zegt Christopher Harvey, oprichter van coachingbureau Harvey Sinclair en eveneens werkzaam bij advieskantoor PwC.
“We weten allemaal dat er voortdurend veranderingen zijn, maar vinden het lastig om erop te reageren.”
Zelfs als een verandering positief is, reageert ons brein op een verwarrende manier, zegt Harvey: “Denk aan een promotie of het winnen van een loterij – het beste dat je kan overkomen, nietwaar? Je voelt je dan ook meteen blij en positief. Maar je gedachten schieten alle kanten op, omdat je er nog geen ervaring mee hebt. De kans is groot dat je stemmingswisselingen voelt.”
Mensen denken niet echt na over de invloed van verandering, omdat ze ervan uitgaan dat ze er beter mee kunnen omgaan dan daadwerkelijk het geval is.
Grote veranderingen accepteren zonder er echt mee om te gaan, kan een negatieve invloed hebben op je gevoelsleven. Dat geldt voor relaties, maar ook voor je carrière, vriendschappen en een hobby die je vaarwel hebt gezegd.
Alle verandering wekt een stressrespons op in ons lijf. Dat is niet iets dat je kunt uitschakelen. Je kunt er wel mee leren omgaan.
1. Bedenk wat je wel en niet kunt beïnvloeden
De buitenwereld verandert constant. Neem een economische crisis - de kredietcrisis van 2008 heeft een hele generatie ermee geconfronteerd.
"Je zult je al beter voelen, als je weet of de verandering in kwestie iets is dat je kun beïnvloeden of niet", zegt Harvey. "Stel jezelf de vraag: wat kan ik werkelijk doen om mijn verantwoordelijkheid te nemen? Waar kan ik zélf iets aan doen? En dan is het antwoord wellicht dat je er níets aan kan doen."
2. Ruim meer tijd in voor jezelf
"Onderken dat sommige veranderingen een negatieve invloed op je zullen hebben, dus maak er bewust tijd voor vrij."
Stel dat je net verhuisd bent naar een nieuwe stad of zelfs een ander land, dan kun je te maken krijgen met periodes waarin je je niet zo lekker voelt. Blijf ook dan dingen doen waar je plezier in hebt in plaats van bij de pakken neer te zitten. Ga naar de bios met een vriend - of gewoon alleen - en zorg dat je niet alleen maar aan het piekeren bent.
3. Onderzoek je denkpatronen
Schrijf je gedachten op. Begin daarmee op het moment dat je over een verandering hoort en ga door totdat je kunt zeggen dat je de invloed goed op waarde kunt schatten en begrijpt. Ontleed met name je denkpatronen, want "daar klopt altijd iets niet aan", zegt Harvey.
"Dat is oftewel omdat je een bepaalde aanname doet die niet klopt, of omdat je rampzalige scenario's verzint. Als je dat in de gaten heb, kun je de volgende keer als je nadenkt over een bepaalde verandering verkeerde redeneringen beter herkennen."
4. Leef in het moment
Aan het verleden kun je niets meer veranderen en op de toekomst heb je vaak beperkt invloed. Maar je kunt wel zelf kiezen hoe je je voelt en hoe je op bepaalde zaken reageert. "Bedenk ook dat je acties van vandaag een effect zullen hebben op hoe je je later voelt", zegt Harvey.
We kunnen de consequenties van onze keuzes niet altijd voorzien. "Leef in het moment in de zin dat je accepteert dat je veel dingen niet kunt controleren." Zo differentieer je ook weer tussen wat er wel en niet toe doet.
5. Bedenk wat je belangrijk vindt
Ten slotte doe je er goed aan om te bedenken wat jíj echt belangrijk vindt. "De meeste mensen maken te weinig tijd vrij om zichzelf leren kennen en uit te vinden wat ze belangrijk vinden", zegt Harvey. "Je kunt beter met veranderingen omgaan als je daar wel tijd voor inruimt."
Dit komt mede omdat de verandering als geheel vaak niet het probleem is, maar je wel last hebt van een specifieke bijkomstigheid. Als je opziet tegen een verhuizing, gaat het er bijvoorbeeld niet om dat je in een nieuw huis gaat wonen, maar dat je alles moet voorbereiden en inpakken.
Anderen maken zich zorgen over de eerste dag van een nieuwe baan - niet vanwege de nieuwe uitdaging, maar bijvoorbeeld omdat je ineens tientallen nieuwe collega's moet leren kennen.
"Wanneer je die component voor jezelf kun identificeren, kun je de verandering opdelen en heb je veel meer overzicht", zegt Harvey.