- Door het noodweer in het oosten van Spanje zijn deze week al zeker 140 mensen om het leven gekomen.
- De opwarming van de aarde zorgt ervoor dat overstromingen vaker voorkomen en heviger worden.
- Deskundigen zeggen dat we onze infrastructuur moeten aanpassen om beter bestand te zijn tegen extreem weer.
- Lees ook: Tomaten, aubergines en paprika’s kunnen duurder worden door noodweer in Spanje, dat ‘de groentetuin van Europa’ is
Spanje wordt getroffen door noodweer. Deze week zijn al zeker 140 mensen om het leven gekomen als gevolg van de catastrofale overstromingen in het oosten van het land, meldt het Spaanse persbureau EFE.
De hevige regenval heeft wegen afgesneden, vluchten vertraagd en huizen weggevaagd.
Het noodweer is het gevolg van een zogenoemde ‘koudeput’, volgens NOS-weerman Marco Verhoef. “Hoog in de lucht, op zo’n 5 kilometer hoogte, bevindt zich een bel met koude lucht in een lagedrukgebied. Dat lagedrukgebied is afgesnoerd geraakt, wat wil zeggen dat het zit ingeklemd tussen hogedrukgebieden en moeilijk weg kan.”
Het grote temperatuurverschil tussen de koudeput op 5 kilometer hoogte en de warme water van de Middellandse Zee kan zorgen voor sterke verticale luchtstromen. Daarbij kunnen grote buitenwolken ontstaan die in korte tijd voor extreem veel regen zorgen.
De kosten van extreem weer: €15 miljoen per uur
Extreme weersverschijnselen kunnen enorme schade aanrichten. Wetenschappers geloven dat de opwarming van de aarde dit probleem alleen maar zal verergeren.
De schattingen van de economische kosten van extreem weer lopen uiteen, maar velen zijn het erover eens dat ze stijgen. Volgens het Europees Milieuagentschap veroorzaakte extreem weer in Europa tussen 1980 en 2023 voor meer dan 700 miljard euro aan schade.
Onderzoekers van de Victoria University of Wellington in Nieuw-Zeeland deden hier ook onderzoek naar. Hun conclusie: het extreme weer als gevolg van de klimaatcrisis kost wereldwijd zo’n 15 miljoen euro per uur.
Volgens het World Economic Forum zijn de economische kosten van extreem weer sinds 1970 verachtvoudigd. Hierbij is al rekening gehouden met de inflatie.
Met name plotselinge overstromingen kunnen voor veel schade zorgen, omdat er vooraf vaak weinig tot geen waarschuwingen zijn.
Overstromingen in droge gebieden zijn extra verwoestend
Zogenoemde ‘flash floods’ verschillen van gewone overstromingen in die zien, dat ze zich razendsnel ontwikkelen, soms zelfs binnen enkele minuten.
In droge gebieden kunnen deze plotselinge overstromingen extra verwoestend zijn, omdat de uitgedroogde grond het water maar nauwelijks opneemt. "Dergelijke regio’s zijn goed voor iets minder dan de helft (47 procent) van de dodelijke overstromingen wereldwijd, maar voor bijna driekwart (74 procent) van de daarmee samenhangende sterfgevallen”, staat in een artikel in het wetenschappelijke tijdschrift Nature uit 2023.
Dezelfde onderzoekers ontdekten dat het aantal flash floods in droge gebieden wereldwijd tussen het jaar 2000 en 2022 twintig keer hoger was dan tussen 1900 en 1999. Volgens co-auteur en meteoroloog Ernesto Rodríguez Camino zal deze trend zich voortzetten vanwege de schadelijke effecten van de opwarming van de aarde.
Waarom zijn er meer flash floods?
Volgens het Amerikaanse Environmental Defense Fund (EDF) zijn flash floods heviger geworden door hittegolven en grotere hoeveelheden regen. De stijging van de gemiddelde oppervlaktetemperatuur leidt tot meer vocht en wolken in de lucht, aldus de non-profit organisatie.
Volgens het EDF helpt onze moderne infrastructuur – denk aan gebouwen, wegen en stoepen – ook niet bepaald. Volgens de Wereldgezondheidsorganisatie (WHO) zijn mensen die naast rivieren of in gebouwen zonder bescherming tegen overstromingen wonen, het meest kwetsbaar.
Wat kan tegen overstromingen worden gedaan?
Nieuwe infrastructuur en verbeterde waarschuwingssystemen kunnen helpen om de impact van flash floods te verminderen. Maar een langetermijnoplossing vereist een “radicale herinrichting van stedelijke gebieden”, zegt hoogleraar hydrologie Jess Neumann van de University of Reading tegen Business Insider.
“Flash floods kunnen iedereen en overal treffen. Er worden serieuze voorzorgsmaatregelen genomen voor andere gevaren, zoals aardbevingen en tsunami’s, door middel van voorlichting, oefeningen en noodpakketten”, zegt ze. “Het is tijd dat we ons op dezelfde manier voorbereiden op overstromingen.”
Hoogleraar atmosferische wetenschap John Marsham van de University of Leeds beaamt dit. “Onze hele infrastructuur en beschaving zijn gebaseerd op een klimaat dat niet langer bestaat.”
Hoogleraar klimaatrisico’s Liz Stephens stelt eveneens dat lokale overheden beter moeten waarschuwen voor plotselinge overstromingen: “Mensen zouden niet mogen sterven door deze weersomstandigheden in landen waar er voldoende middelen zijn om op tijd te reageren”, zegt Stephens tegen Business Insider.