Hotshots als medeoprichter Sergey Brin van Google hebben het terugdringen van files als één van de vele grote voordelen genoemd van de zelfrijdende auto.
Het idee is dat autonome auto’s minder ongelukken maken, omdat menselijke fouten minder voorkomen. En ongelukken zijn een belangrijke oorzaak van files.
Een andere voorspelling is dat minder mensen zelf een auto zullen bezitten, maar louter nog gebruik gaan maken van deelprogramma’s waarbij ze een autonome auto oproepen zoals je dat nu al doet met Uber. Dat zou minder auto’s en minder parkeercapaciteit vergen.
Zelfrijdende auto’s kunnen het woon-werkverkeer een stuk comfortabeler maken, maar ze zullen het fileprobleem niet oplossen. Sommige experts verwachten dat de impact van de zelfrijdende auto’s op het verkeer minimaal zal zijn of zelfs negatief.
Neem Lew Fulton, mede-directeur van het Institute of Transport Studies aan de University of California. “Zelfrijdende auto’s zullen geen effect hebben op files als er geen kosten verbonden zijn aan lege auto’s die rondrijden”, aldus Fulton. “Als privépersonen een volledige autonome auto hebben en ermee kunnen doen wat ze willen, is dat een zorgelijk scenario.”
Horrorscenario: zombieauto's
Meerdere bedrijven zien het wel zitten om zelfrijdende auto's in te zetten als hulpje in de huishouding. Zo'n auto zou je boodschappen kunnen ophalen of je kinderen afzetten op school. Dergelijke ritten vereisen minimaal één enkele reis met een auto zonder menselijke chauffeur. Het gevolg kan zijn dat er niet minder auto's rondrijden, maar juist méér. Fulton noemt deze wagens 'zombieauto's'.
Bijkomend effect is dat een rit naar het werk best langer kan worden dan nu het geval is. Een eigenaar van een zelfrijdende auto zou er sneller voor kiezen om in de polder te gaan wonen, verder van zijn werkplek. Maar dat verhoogt weer wel het aantal mensen dat de steden in en uit moet tijdens de spits.
Ook programma's voor deelauto's, waar Uber op zint, zouden niet per se helpen om files terug te dringen, vreest Fulton. De kans is namelijk aanwezig dat dergelijke auto's zonder de loonkosten voor een chauffeur zo goedkoop worden, dat er geen reden meer is om een rit te delen met iemand anders.
"Ik denk dat we een soort tarievensysteem moeten hebben om lege auto's te ontmoedigen en zo min mogelijk auto's met maar één inzittende te hebben."
De auteur van het boek The Fundamental Law of Road Congestion, Matthew Turner, is het eens met Fulton - in de zin dat zelfrijdende auto's niet per se de heilige graal hoeven te zijn voor opstoppingen. De kosten voor auto's hebben een grotere invloed op de lengte van files dan de toegang die consumenten hebben tot verschillende transportopties.
"Normaal gesproken is het zo dat als er meer capaciteit beschikbaar komt in een bepaalde niche van de transportmarkt, de prijsstructuur de doorslag geeft voor de reistijd. Dus niet louter het feit dat er meer ruimte is. Maar wellicht zal het anders lopen met zelfrijdende auto's", zegt hij tegen The New York Times.