Waarom valutamarkt denkt dat Boris Johnson toch Brexit-deal sluit

ANALYSE – Wie afgelopen donderdag de Britse ochtendkranten doorbladerde, zag al snel waarom de Britse premier Boris Johnson niet happig is om het nu al op een akkoordje te gooien met de Europese Unie.

Er wordt met grote verontwaardiging geschreven over de maatregelen waarmee de Europese Unie de naleving van een akkoord wil afdwingen. Het Verenigd Koninkrijk ziet zichzelf als wereldmacht die prima in staat is om zijn eigen boontjes te doppen.

Dat was vóór het jaar 1900 ook absoluut het geval: het land was als koloniale macht lange tijd het meest invloedrijke land ter wereld. In de twintigste eeuw is het VK echter voorbijgestreefd door de Verenigde Staten, China, Japan, Duitsland en zelfs door de voormalige kolonie India.

In plaats van in te zien dat Verenigd Koninkrijk slechts een bescheiden rol speelt op het wereldtoneel, zetten de tabloids Johnson onder grote druk om vooral niet toe te geven aan de Europese Unie.

Moeizame onderhandelingen over handelsakkoord

Aan de andere kant van de Noordzee was de Europese delegatie deze week met heel andere zaken bezig. De gerechten voor het spoeddiner van Johnson met voorzitter Ursula Von der Leyen van de Europese Commissie werden afgelopen woensdag met zorg samengesteld. Als voorafje kregen ze pompoensoep met Sint-jakobsschelpen voorgeschoteld. En ook de tarbot als hoofdgerecht was een duidelijke verwijzing naar de discussie over visserijrechten.

Als dat het enige struikelpunt was, had het er zonnig uitgezien voor de onderhandelingen. Er moeten echter ook nog afspraken gemaakt worden over het voorkomen van oneerlijke concurrentievoordelen en het handhaven van een akkoord. De kans op een doorbraak voor zondagavond waar beide partijen nu op inzetten, is heel klein.

Een chaotische Brexit zonder goede afspraken heeft echter heel vervelende gevolgen. Er zijn nauwelijks voorbereidingen getroffen voor een scenario waarin de grenzen op 31 december plotseling dichtgaan. Het noodplan dat de Europese Commissie afgelopen donderdag is gaan optuigen, verandert daar weinig aan.

Met het plan moet worden voorkomen dat het vliegverkeer opeens stil ligt en dat vliegtuigen mogelijk niet eens meer kunnen landen. Ook de Britse supermarktketens zien de bui al hangen. Ze leggen enorme voorraden aan, waarmee ze erop voorsorteren dat ze straks minder bevoorraad worden – of tegen veel hogere prijzen. Als de onderhandelaars wat water bij de wijn doen, kan veel ellende voorkomen worden.

No deal-Brexit stort Britse economie in diepe recessie

Johnson wil absoluut vermijden dat hij de geschiedenisboeken in gaat als de premier die de Britse belangen verkwanselde toen het land Europa de rug toekeerde. Het is echter ook niet de bedoeling om de economie straks in een nog diepere recessie te storten. Het meest waarschijnlijke scenario is dat Johnson zo lang mogelijk door onderhandelt.

Uiteindelijk, zo verwachten financiële markten, sluit hij op het laatste moment toch een akkoord en doet hij het voorkomen het onderste uit de kan te hebben gehaald. Die tactiek verklaart ook waarom het Britse pond nog niet zo laag staat als in september of maart van dit jaar, terwijl het Brexit-risico groter is dan ooit.

De valutawereld houdt er rekening mee dat er uiteindelijk toch nog handelsafspraken gemaakt worden. Maar gelet op de tactiek van Johnson, laat hij eerst de deadline van komende zondag nog voorbij zoeven.

Update zondag 13 december 13.00u: Nog geen deal, maar onderhandelingen tussen EU en VK over Brexit-deal gaan door

Joost Derks is valutaspecialist bij iBanFirst. Hij heeft ruim twintig jaar ervaring in de valutawereld.