Waar is al het water geleven dat ooit rijkelijk op Mars moet hebben gestroomd? Ruimtevaartorganisatie NASA hoopt die vraag beter te kunnen beantwoorden door een nieuwe missie naar de rode planeet.

De Amerikaanse satelliet MAVEN wordt maandagavond gelanceerd en komt volgens de huidige planning aan op 22 september 2014. Dat is twee dagen eerder dan de Mangalyaan, de eerste satelliet die India vorige week richting Mars stuurde.

Eenmaal in een baan om de planeet, gaat het ruimtevaartuig een jaar lang onderzoek doen naar de bovenste laag van de atmosfeer, of wat daarvan over is.

Gaslaag afgebroken

Het lijkt erop dat een groot deel van de beschermende gaslaag in de loop der tijd is afgebroken. Dat kan verklaren waarom er geen water meer stroomt; de atmosfeer is nu zo dun dat al het oppervlaktewater is verdampt. Met de satelliet hoopt NASA meer te weten te komen over hoe en wanneer dat is gebeurd.

Mars is vandaag de dag een kale en koude planeet. Dat is waarschijnlijk ooit anders geweest. De afgelopen decennia stapelde het wetenschappelijke bewijs zich op voor de stelling dat op Mars ooit water heeft gestroomd. In combinatie met essentiële gassen was er misschien zelfs leven mogelijk, suggereerde NASA eerder.

Catastrofale klimaatverandering

De wetenschappers die bij het project betrokken zijn, gaan ervan uit dat de buurplaneet van de aarde een catastrofale klimaatverandering heeft ondergaan. "Als Mars warmer en natter is geweest, moet de atmosfeer ook dikker zijn geweest", legt onderzoeker Bruce Jakosky uit.

Ongeveer 4 miljard jaar geleden hield het beschermende magnetische veld dat de planeet beschermde er plotseling mee op, vermoeden de wetenschappers. Daarmee werd Mars veel kwetsbaarder voor straling van de zon en vanuit het heelal.

Water in de bodem

In de bodem van de planeet zit nog steeds water, meldde NASA eind september op basis van sporen die door het verkenningsvoertuig Curiosity werden geanalyseerd. Het rijdende scheikundelaboratorium warmde een schep grond op en wat bleek: er kwam waterdamp vrij.

De ontdekking kwam niet als een grote verrassing, aangezien satellieten al eerder hadden gemeten dat in de bodem van Mars mineralen zitten die alleen onder invloed van water kunnen ontstaan. Wetenschappers veronderstellen al veel langer dat de planeet ooit oceanen en rivieren herbergde, omdat het een goede verklaring vormt voor het grillige landschap; dat moet ergens door zijn uitgesleten.

MAVEN staat voor Mars Atmosphere and Volatile Evolution Mission. De satelliet blijft daarna nog 10 jaar om de planeet draaien als communicatiesatelliet voor Curiosity en een Marsverkenner die in 2020 naar Mars wordt geschoten.

Dit artikel is oorspronkelijk verschenen op z24.nl