- De steenrijke hedgefondsmanager Ray Dalio stelt dat een “klassieke giftige mix” van krachten de Verenigde Staten richting een grote politieke crisis duwt.
- Die mix bestaat uit hoge schuldniveaus van huishoudens, grote inkomensongelijkheid en een zware politieke en economische schok.
- Volgens Dalio moeten beleggers zelfs rekening houden met de mogelijkheid van een burgeroorlog en revolutie.
Het financiële beleid in de Verenigde Staten van de afgelopen jaren zou kunnen uitdraaien op een burgeroorlog of revolutie. Dat denkt miljardair Ray Dalio, oprichter van beleggingsfonds Bridgewater Associates.
Zijn zorgen over die rampscenario’s zijn gebaseerd op een historische analyse van de ontwikkeling van imperia. Hierbij kun je volgens Dalio een aantal fasen onderscheiden, vanaf het moment dat nieuwe wereldmachten opkwamen en een nieuwe wereldorde schiepen, tot de neerwaartse spiraal die uiteindelijk leidde tot grote politieke en economische veranderingen.
De boude stelling van Dalio is gebaseerd op een historische vergelijking. Als je kijkt naar de huidige situatie dan is sprake van een economische crisis als gevolg van de coronapandemie. In de Verenigde Staten heeft dit geleid tot grotere inkomensongelijkheid, diepe politieke verdeeldheid en een uitdijende overheidsschuld.
Dalio zegt dat de laatstgenoemde drie krachten sinds de periode 1930-1945 altijd breed aanwezig zijn geweest, maar dat ze de VS nu naar het randje van de afgrond hebben geduwd.
In zijn serie "Principled Perspectives" beschrijft Dalio een aantal fasen die wereldrijken doormaken:
- Het begin van een nieuwe orde, waarbij een nieuw leiderschap de politieke macht consolideert.
- De allocatie van economische middelen wordt op een nieuwe manier georganiseerd.
- Als fase 2 goed verloopt, breekt een periode van vrede en voorspoed aan.
- Er wordt steeds meer geld uitgegeven en er worden meer schulden gemaakt, terwijl de inkomensongelijkheid groeit en de politieke verdeeldheid groter wordt.
- De financiële toestand verslechtert en er ontstaan vaker conflictsituaties.
- Uiteindelijk krijgt de oude wereldmacht te maken met burgeroorlog of revolutie.
De politieke strijd zorgt uiteindelijk voor een nieuwe machtsbalans, die de basis vormt voor een nieuwe wereldorde.
De grafiek hieronder laat de cyclus zien die Dalio beschrijft.
Volgens Dalio zitten de Verenigde Staten ver in fase 5. "De grote vraag is in hoeverre het systeem kan buigen voordat het breekt", schrijft hij op LinkedIn.
De krachten die de Amerikaanse wereldorde uit elkaar kunnen doen vallen, bestaan uit een "klassieke giftige mix", stelt Dalio:
- Hoge schuldniveaus en/of grote verplichtingen op het gebied van bijvoorbeeld pensioenen en gezondheidszorg.
- Grote verschillen in inkomen en rijkdom. De Verenigde Staten hebben op basis van de zogeheten Gini-coëfficiënt van de OESO de grootste inkomensongelijkheid van de G7-landen.
- En tot slot: een grote economische schok.
Volgens Dalio zijn de omstandigheden sinds de jaren dertig niet zo slecht geweest. Hij schrijft dat het heel stom zou zijn om gewoon verder te gaan zonder te kijken naar wat er in het verleden is gebeurd.
De voorspellingen klinken misschien nogal alarmistisch en extreem, maar Dalio plaatst zelf de nodige kanttekeningen bij het scenario dat hij schetst.
Ten eerste heeft de Verenigde Staten het voordeel dat het land monetair soeverein is. De drukpers van de dollar is in handen van de Amerikaanse overheid en de Amerikaanse overheidsschuld wordt in de eigen valuta uitgegeven. Het land zal zichzelf niet snel failliet verklaren en is niet van andere landen afhankelijk als het wil lenen. De Amerikaanse schuldenberg van maar liefst 27.000 miljard dollar is vanwege deze unieke status wellicht toch een wat minder groot probleem.
Dalio erkent ook dat "vrijwel niemand" op dit moment verwacht dat de VS in een burgeroorlog terecht zullen komen. Het is immers in de 244-jarige geschiedenis van het land maar één keer niet gelukt om conflicten op te lossen met vreedzame middelen.
Maar ondanks die voorbehouden vindt Dalio dat beleggers zijn boodschap niet terzijde moeten schuiven als een puur theoretische exercitie. De VS zijn volgens hem zo dicht in de buurt van een worst case-scenario, dat beleggers op z'n minst moeten beseffen hoe de situatie zich verder kan ontwikkelen, gelet op de precedenten uit het verleden.
"Voor de duidelijkheid: ik zeg niet dat de Verenigde Staten of andere landen onvermijdelijk die kant op bewegen, maar ik waarschuw wel dat het nu van groot belang is om de signalen te herkennen van alle mogelijke ontwikkelingen in de periode die voor ons ligt", stelt Dalio.