Volkswagen heeft moedwillig geprobeerd om een toeleverancier te dwarsbomen, blijkt uit interne documenten en geheime opnames die in bezit zijn van Business Insider Deutschland.
De Duitse autofabrikant wilde de macht van de Bosnische toeleverancier Prevent Groep inperken. Volkswagen stelde daarvoor een speciale projectgroep samen.
Door een conflict met Prevent moest Volkswagen in 2016 de productie van nieuwe auto’s stilleggen. De schade liep in de tientallen miljoenen.
In april 2018 verbrak Volkswagen alle samenwerking met Prevent. Beide partijen staan nu tegenover elkaar in de rechtszaal.
Ondertussen zoekt Volkswagen naar de medewerker die de documenten en opnames heeft gelekt naar de media.
Wie is de mol? Bij autofabrikant Volkswagen zijn ze wanhopig op zoek naar de bron die een van de grootste afluisterschandalen ooit in het Duitse bedrijfsleven aan het licht bracht.
Business Insider Deutschland onthulde zondag dat Volkswagen actief probeerde om een van hun leveranciers te dwarsbomen. Daarbij begaf het Duitse concern zich op de rand van de wet. Business Insider baseert zich op interne documenten en bijna vijftig uur aan geheime opnames die de redactie in handen heeft.
De zaak draait om een conflict tussen Volkswagen en de Prevent Groep, een Bosnische toeleverancier die via dochterondernemingen onder meer bekleding, schuim voor zittingen en versnellingsbakonderdelen leverde aan de grootste autofabrikant in Europa.
De Prevent Groep is eigendom van de Bosnische zakenfamilie Hastor. Patriarch Nijaz Hastor zet in de jaren zeventig van de vorige eeuw in opdracht van Volkswagen auto’s in elkaar in Sarajevo. Hij staat te boek als een betrouwbare partner en bouwt via overnames een breed portfolio op van bedrijven die onderdelen leveren aan automakers, waaronder Volkswagen.
De samenwerking verloopt veertig jaar lang nagenoeg probleemloos, tot een oplopende ruzie over financiën de boel op scherp zet. Prevent vindt dat Volkswagen de tientallen toeleveranciers die betrokken zijn bij de bouw van een auto uitknijpt. Puur machtsmisbruik, stellen de Bosniërs, die dreigen met een leveringsstop.
Prevent wint de eerste slag van Volkswagen
De afwikkeling van het dieselschandaal is de druppel. Volkswagen moet noodgedwongen 18 miljard euro opzij zetten om mogelijke schadevergoedingen te betalen en kijkt waar het kan bezuinigen. Zo schrapt de automaker een order voor leren bekleding bij een dochterbedrijf van Prevent ter waarde van een half miljard euro.
De Bosniërs zijn not amused. Er zijn al ontwikkelingskosten gemaakt en eisen daarom een schadevergoeding van 56 miljoen euro van Volkswagen.
Als de Duitsers weigeren over de brug te komen, is voor Prevent de maat vol. Dochterondernemingen Car Trim en ES Guss stoppen in augustus 2016 met de levering van versnellingsbakken en stoelen aan Volkswagen, waardoor onder meer de productie van de Golf en de Passat stil komt te liggen.
Volkswagen moet voor duizenden arbeiders werktijdverkorting aanvragen en verliest elke dag miljoenen euro's. Uiteindelijk kiest de autofabrikant eieren voor zijn geld. Na een marathongesprek van negentien uur bereiken beide partijen een akkoord.
Volkswagen smeedt plannen om Prevent eruit te wippen
Even lijkt het erop alsof de kleine toeleverancier het machtige autoconcern op de knieën heeft gekregen. Maar achter de schermen is Volkswagen dan al jaren bezig om afscheid te nemen van Prevent.
Reeds in juni 2013 heeft Volkswagen een plan klaar om de Bosniërs aan te kant te zetten, blijkt uit interne documenten waar Business Insider Deutschland over beschikt. Het geheime project draagt de codenaam 'Olifant' en voorziet dat Prevent in 2020 geen toeleverancier meer is. Door de lange ontwikkeltrajecten voor de bouw van een auto duurt het even voordat vervangende bedrijven zijn gevonden.
Na het conflict in 2016 zet Volkswagen een nieuw plan op poten: 'Project 1'. Een groep onder leiding van inkoopdirecteur Francisco Javier Garcia Sanz en bestuurslid Ralf Brandstätter onderzoekt hoe Prevent een kopje kleiner gemaakt kan worden. Brandstätter houdt daarbij Herbert Diess, de CEO van de gehele Volkswagen Groep, op de hoogte van de vorderingen.
Saillant detail: Brandstätter werkt nog steeds voor de autofabrikant en is in juli van dit jaar zelfs benoemd tot CEO van het merk Volkswagen. Ook Diess is nog steeds in functie.
Volkswagen strikte oud-bondskanselier Gerhard Schröder als lobbyist
Uit de bijna vijftig uur aan geheime opnames blijkt dat de teamleden van Project 1 de grenzen van de wet opzoeken. Zo krijgen ze voormalig bondskanselier Gerhard Schröder, die in de jaren negentig in de toezichtsraad van Volkswagen zat, zover om te lobbyen namens de Duitse autofabrikant.
Een teamlid oppert dat Schröder zijn contacten in het Kremlin kan gebruiken om de Russische financiering van de Prevent Groep stop te zetten.
Schröder wil tegenover Business Insider Deutschland niet reageren. Volkswagen ontkent dat de oud-bondskanselier benaderd is.
Volkswagen had contact met BMW en Daimler om samen te spannen tegen Prevent
Volkswagen heeft volgens de tapes ook een stokje gestoken voor de overname van de Beierse toeleverancier Grammer door Prevent.
Het Bosnische bedrijf bouwde in de loop der jaren een belang op van ruim 20 procent in Grammer, een middelgrote leverancier van interieurcomponenten. Dat deed de alarmbellen afgaan in Wolfsburg. Prevent zou zo opnieuw Volkswagen in de tang kunnen nemen.
Om de invloed van de Bosniërs bij Grammer in te dammen, overlegde Volkswagen met concurrenten BMW en Daimler om zich in te kopen bij de Beierse toeleverancier.
"Dat is op dit moment het gesprek tussen ons, Daimler en BMW. En een investeerder die dat voor ons gaat doen", zegt een manager in de geheime opnames. "Ik heb gisteren de eerste schets gekregen van hoe dat eruit kan zien."
Volkswagen ontkent tegenover Business Insider Deutschland dat er contact is geweest met BMW en Daimler over Grammer.
Uiteindelijk neemt het Chinese Ningbo Jifeng Auto Parts de Beierse branchegenoot Grammer in augustus 2018 over. Voor Volkswagen komt dat niet als een verrassing, blijkt uit de tapes. De Duitsers zijn vooraf op de hoogte van elke stap die het Chinese bedrijf doet.
"Binnenkort komt de mededeling dat ze (Jifeng, red) aandelen bijkopen. Via de beurs, heel normaal", zegt een Volkswagen-manager tijdens een opgenomen vergadering.
Prevent wordt uitgesloten bij de Golf 8
Ook op andere momenten probeert Volkswagen het leven van Prevent moeilijk te maken, in een poging de macht van de toeleverancier te breken. Zo smeden de teamleden van Project 1 een plan om de Bosniërs uit te sluiten bij de aanbestedingsprocedure voor de nieuwe Golf 8.
"Hoe passen we de biedingslijst zo aan dat Prevent de opdracht niet krijgt?", vraagt een manager zich af in een vergadering. Dat blijkt lastig, omdat het Bosnische bedrijf vaak de goedkoopste is. Prevent simpelweg schrappen zou "zeer verdacht" zijn.
Uiteindelijk is Prevent, in tegenstelling tot eerdere modellen, niet betrokken bij de productie van de Golf 8. Een woordvoerder van Volkswagen zegt tegen Business Insider Deutschland dat er intern inderdaad is gesproken over "hoe men met nieuwe aanbiedingen van Prevent omgaat".
Het is volgens de zegsman gebruikelijk om naast de prijs ook andere criteria mee te nemen in de beslissing, zoals de kwaliteit van de onderdelen en de betrouwbaarheid van de leverancier. "Alle aanbiedingen van toeleveranciers worden aan deze gangbare maatstaven getoetst", aldus de woordvoerder.
Prevent en Volkswagen staan tegenover elkaar in de rechtszaal
In maart 2018 volgt de onvermijdelijke conclusie: Volkswagen zet een streep door alle contracten met Prevent. Maar de ruzie gaat verder in de rechtszaal.
Volkswagen eist een schadevergoeding van ruim 100 miljoen euro voor de noodgedwongen productiestop in 2016 door toedoen van Prevent. De Bosniërs hebben op hun beurt de Duitse autofabrikant aangeklaagd in de VS wegens machtsmisbruik. Prevent wil 750 miljoen dollar zien als compensatie.
Ondertussen is bij Volkswagen de jacht geopend op de medewerker die de interne documenten en opnames heeft gelekt naar de media. "Deze zaak wordt natuurlijk onderzocht", aldus de automaker tegen persbureau DPA. De openbaar aanklager is tevens een onderzoek gestart.
Update 31/7: Volkswagen heeft de mol gevonden, melden ingewijden tegen Business Insider Deutschland. Het bedrijf heeft een verdachte manager geconfronteerd met de beschuldigingen en op non-actief gesteld.
Lees meer over de autobranche:
- Waarom Audi en Mercedes nerveus worden van de Tesla Model Y
- Kia is nu het op een na populairste automerk van Nederland – zo veroverden de Zuid-Koreanen ons land sinds 1993
- Private lease-contract van een auto tussentijds overnemen: hier moet je op letten
- 4 redenen waarom we steeds minder nieuwe auto’s kopen
- Van Lamborghini tot Rolls-Royce: zijn deze 9 luxe automerken wel of niet zelfstandig?
- Waarom Tesla’s als occasion massaal naar het buitenland verdwijnen