Donald Trump sprak maandag vol trots over de “directe, open en bijzonder productieve dialoog” die hij met Vladimir Poetin had gehad. Volgens experts was Trump echter niet meer dan Poetins speelbal.
Ervaren professionals op het gebied van nationale veiligheid en inlichtingen spreken schande van de bizarre persconferentie van Trump en Poetin, waarin de Amerikaanse president zich negatiever uitliet over zijn politieke tegenstanders en zijn eigen veiligheidsdiensten dan over de vijandig geachte Russen.
Trump werd maandag door journalist Jeff Mason van persbureau Reuters gevraagd of hij Rusland ergens verantwoordelijk voor stelt. Trumps verrassende antwoord luidde dat hij “beide landen verantwoordelijk” stelt voor de verslechterde verhoudingen tussen de VS en Rusland.
De Amerikaanse president verzuimde in te gaan op de Russische agressie jegens Oekraïne, de annexatie van de Krim, de rol van de Russen in Syrië en de agressieve Russische activiteiten op het gebied van cybersecurity. Ook de vermeende vergiftiging van voormalige Russische spionnen in het buitenland, de rol in het neerhalen van MH17 en de bemoeienis met de presidentsverkiezingen van 2016 kwamen niet aan bod.
Het werd allemaal nog erger toen Jonathan Lemire van The Associated Press aan Trump vroeg wie hij geloofde over de Russische inmenging in de presidentsverkiezingen: Poetin of zijn eigen veiligheidsdiensten. Trump weigerde de Russen te beschuldigen en begon liever over de Democratische partij en een vermeend complot binnen de FBI om zijn verkiezingsoverwinning te ondermijnen.
"Mijn mensen kwamen naar me toe en zeiden dat ze denken dat Rusland erachter zat", zei Trump. "President Poetin heeft me net verteld dat het de Russen niet waren. Ik zie geen reden waarom dat wel zo zou zijn."
De Amerikaanse president voegde er nog aan toe dat hij "veel vertrouwen" in zijn "inlichtingenmensen" had, maar dat Poetin "bijzonder sterk en krachtig was in zijn ontkenning" van Russische betrokkenheid.
'Onvoorstelbaar'
Robert Deitz, een voormalig topadvocaat voor de CIA en de National Security Agency (NSA), zei dat hij "meer dan gechoqueerd" was toen hij Trumps opmerkingen hoorde.
"We zijn inmiddels redelijk gewend aan Trump en denken graag dat het niet meer erger kan worden, maar dan zegt hij dit en is het toch weer veel erger dan je verwacht", aldus Deitz. "Dat hij dit doet in het bijzijn van een andere leider – die nota bene geen bondgenoot maar een tegenstander is – is onvoorstelbaar."
William Pomeranz, vicedirecteur van het Kennan Institute for Advanced Russian Studies aan het Woodrow Wilson Center, sloot zich hierbij aan. "Trump heeft de bevindingen van zijn eigen veiligheidsdiensten naast zich neergelegd en ervoor gekozen om Poetin te geloven", aldus Pomeranz. "Het is tot daaraan toe als hij dat in een privéomgeving zegt, maar Poetin stond nu direct naast hem. Trump had Poetin kunnen uitdagen en sterk kunnen afwijzen wat er tijdens de verkiezingen is gebeurd, maar hij kon het niet opbrengen."
President Trump must clarify his statements in Helsinki on our intelligence system and Putin. It is the most serious mistake of his presidency and must be corrected—-immediately.
— Newt Gingrich (@newtgingrich) July 16, 2018
Donald Trump’s press conference performance in Helsinki rises to & exceeds the threshold of “high crimes & misdemeanors.” It was nothing short of treasonous. Not only were Trump’s comments imbecilic, he is wholly in the pocket of Putin. Republican Patriots: Where are you???
— John O. Brennan (@JohnBrennan) July 16, 2018
This press conference is an absolute disgrace. Trump won't even side with America.
What Trump did today was commit treason. He cannot be supported anymore. He is a clear & present danger to America. Republicans can no longer be quiet.
I won't be quiet. I am done with him.
— Joe Walsh (@WalshFreedom) July 16, 2018
'De president wordt mogelijk aangestuurd door Rusland'
Glenn Carle, een voormalig spion voor de CIA, zegt dat hij juist niet werd verrast door Trumps optreden omdat "het meer en meer duidelijk wordt dat Trump bewust of onbewust als spion voor de Russen optreedt".
"Mensen zeggen dat het allemaal zo onverklaarbaar is, maar dat is het niet", aldus Carle. "Mensen kunnen op allerlei manieren worden overtuigd om als spion te gaan optreden. Het begint misschien met chantagematerialen of financiële dwangmiddelen, en het slachtoffer denkt misschien wel dat hij zich vaderlandslievend gedraagt."
Carle voegt eraan toe: "Trump reageert overduidelijk positief op complimenten. De verantwoordelijke agent – in dit geval Poetin – ontdekt wat de spion wil, en levert dat vervolgens. Trump wil graag horen dat hij de beste is, dus dat is wat je hem wijsmaakt, keer op keer, tot hij gaat geloven dat dat de onderliggende motivatie voor zijn handelen is."
Een voormalig hooggeplaatst figuur in de inlichtingenwereld, die anoniem wenste te blijven, benadrukte dat hij/zij "absoluut" gelooft dat Poetin Trump ergens mee chanteert.
"Er zijn vier mogelijkheden", aldus deze bron tegenover Business Insider. "De eerste is dat Trump niet bijster intelligent is. De tweede is dat hij lui en ongeïnteresseerd is. De derde is dat hij zich op deze manier opstelt tegenover de Russen vanwege een financieel belang, zoals de bouw van een Trump Tower in Moskou. De vierde is dat Poetin over serieus chantagemateriaal beschikt, op zakelijk of persoonlijk gebied. Mijn vermoeden is dat een van de laatste twee mogelijkheden waar is."
Poetin zorgde maandag zelf ook voor de nodige gefronste wenkbrauwen door niet te ontkennen dat de Russen zogenaamde kompromat hebben van de Amerikaanse president. Toen een Amerikaanse verslaggever Poetin direct vroeg of hij over chantagemateriaal beschikt, gaf de Russische president een langdradig antwoord dat uitdraaide op de opmerking dat het "moeilijk is om [zich] grotere onzin voor te stellen".
"Je moet zo objectief mogelijk naar deze opmerkingen kijken", aldus een voormalige hooggeplaatste FBI-medewerker die ook anoniem wilde blijven. "Als je de verklaringen van Poetin naast die van Trump legt, samen met Trumps affiniteit voor Poetin, zijn bereidheid om Rusland zijn zin te geven, zijn kille houding tegenover Amerika's sterkste bondgenoten ... op een gegeven moment moet je aan het ondenkbare gaan denken, namelijk dat de president van de Verenigde Staten mogelijk onder de invloed van Rusland staat."
Carle is het daarmee eens. "Misschien meent Trump wat hij zegt, maar het staat vast dat hij zich gedraagt als een aangestuurde spion. Als alle signalen erop wijzen dat er een vos in het kippenhok is, denk dan niet dat het een bliksemschicht moet zijn geweest. Er zit dan waarschijnlijk een vos in het kippenhok."