Nederlanders waren in de vorige eeuw veel minder tolerant dan algemeen wordt gedacht.
Ze waren tamelijk zelfvoldaan en conservatief. Er bestond weerstand tegen veranderingen en vooral de ‘moderne’ Amerikaanse cultuur moest het ontgelden.
Dat concludeert historicus Jesper Verhoef in zijn onderzoek waarmee hij volgende week promoveert aan de Universiteit Utrecht.
Verhoef nam onder meer het gedigitaliseerde krantenbestand van de Koninklijke Bibliotheek onder de loep, tussen 1919 en 1989. Hij wilde nagaan hoe Nederlanders hun eigenheid en cultuur beleefden vóór de opkomst van politici als Pim Fortuyn en Geert Wilders, die zich afzetten tegen buitenstaanders.
Vaak wordt beweerd dat Nederland voor die tijd tolerant was maar dat klopt niet, stelt Verhoef. Nederlanders benadrukten hun eigenheid en cultuur toen ook door zich af te zetten tegen ‘vreemdelingen’.
Vooral de Amerikanen werden daarbij negatief neergezet als naïef, oppervlakkig en hebzuchtig. Alle kranten in die tijd gebruikten de VS als afschrikwekkend voorbeeld, ook al was er in Nederland sprake van verzuiling.