Nederland moet de huidige lage rente aangrijpen voor omvangrijke overheidsinvesteringen in onderzoek, onderwijs en infrastructuur. Op die manier wordt de vraag gestimuleerd en de economie versterkt, stelde hoogleraar financiële economie Sylvester Eijffinger dinsdag in een reactie op de kabinetsplannen die op Prinsjesdag worden gepresenteerd.
Eijffinger werd door Tilburg University tien keer uitgeroepen tot meest geciteerde econoom in de media. Tussen 2008 en 2013 werd Eijffinger meer dan 800 keer genoemd in landelijke dagbladen. (In 2014 besloot de universiteit overigens met de mediaranglijst te stoppen.)
“Nu het overheidstekort én de rente zo laag zijn, is het alleen maar verstandig om meer te investeren”, aldus Eijffinger. “Investeringen van de overheid in fysieke zaken, zoals wegen, bruggen en dijken, en in onderwijs en onderzoek verhogen de productiviteit. Ze zorgen voor toegevoegde waarde en maken het land welvarender.”
Europese begrotingsnorm
In de begroting die dinsdag is gepresenteerd zakt het overheidstekort volgend jaar naar 0,5 procent van de omvang van de Nederlandse economie (bbp). Daarmee voldoet Nederland ruimschoots aan de Europese norm, die stelt dat het tekort maximaal 3 procent mag bedragen. De staatsschuld blijft vooralsnog, net als in bijna alle Europese landen, wel hoger dan de voorgeschreven 60 procent van het bbp.
Nederland zou er echter, net als bijvoorbeeld Duitsland, goed aan doen zich niet blind te staren op een nog lager overheidstekort of een nog lagere staatsschuld, aldus Eijffinger. “De surpluslanden, zoals Duitsland en Nederland, moeten stimuleren, terwijl de tekortlanden moeten hervormen”, schetste hij de gewenste verhoudingen in Europa.
Steun ECB
Die verdeling zal echter niet snel ontstaan, aangezien juist Nederland sterk op de regels hamert, om de Zuid-Europese landen bij de les te houden. Juist daarom is het van belang om te stimuleren via investeringen, aldus Eijffinger. Daarmee is het voor iedereen aannemelijk dat de economie wordt versterkt en dat er verstandig beleid wordt gevoerd.
De hogere overheidsinvesteringen zouden ook ruimte creëren om het omvangrijke stimuleringsbeleid van de Europese Centrale Bank (ECB) terug te schalen. Die roept overheden zelf al jaren op om het stokje over te nemen, maar vindt daarbij weinig gehoor.
"Er wordt nu nauwelijks begrotingsbeleid gevoerd'', concludeerde Eijffinger. "De stimulering loopt alleen via de ECB, zonder dat de gewenste effecten worden bereikt. Daarom moeten we verstandig zijn: investeer nu."