- In 2024 gaat bijna de helft van de wereldbevolking naar de stembus en daarbij zullen vooral de Amerikaanse presidentsverkiezingen veel aandacht gaan trekken.
- Maar er zijn meer belangrijke verkiezingen, zoals die voor het Europees Parlement, presidentsverkiezingen in Rusland en Taiwan, en de verkiezingen in België.
- Business Insider bespreekt wat je moet weten over de belangrijkste verkiezingen van 2024.
- Lees ook: Wordt 2024 het jaar van Donald Trump? Kans op herverkiezing is groot, vraag is of Trump zijn meest radicale plannen kan doorvoeren
Op 5 november gaan inwoners van de Verenigde Staten naar de stembus om een nieuwe president te kiezen. Naar het zich laat aanzien gaat die strijd weer tussen zittend president Joe Biden en voormalig president Donald Trump. Maar dat zijn zeker niet de enige belangrijke verkiezingen van 2024.
Zo vinden begin juni de verkiezingen voor het Europees Parlement plaats en wordt daarna een nieuwe voorzitter van de Europese Commissie gekozen.
Ook zijn er dit jaar verkiezingen in onder meer ons buurland België, Rusland, Taiwan en Venezuela waarbij veel op het spel staat. In totaal gaat in 2024 bijna de helft van de wereldbevolking naar de stembus. Er mogen zo’n 3,7 miljard mensen in zeventig verschillende landen gaan stemmen.
Business Insider heeft een chronologisch overzicht gemaakt van de belangrijkste verkiezingen van 2024 wereldwijd en wat daarbij de inzet is. Mogelijk zullen er ook in Oekraïne presidentsverkiezingen worden gehouden, maar omdat het vanwege de oorlog niet zeker is of die doorgaan zijn die niet meegenomen in onderstaand overzicht.
Taiwan: 13 januari presidents- en parlementsverkiezingen
De uitslag van de Taiwanese verkiezingen op zaterdag 13 januari is van groot belang voor de relatie tussen Taiwan en China en daarmee ook voor de relatie tussen de grootmachten China en de Verenigde Staten.
De Taiwanezen kunnen kiezen tussen de momenteel regerende Democratische Progressieve Partij (DPP), die een zelfstandige koers ten opzichte van Beijing nastreeft, en oppositiepartij Kuomintang (KMT) die de relatie met China wil verbeteren.
China beschouwt de al ruim een halve eeuw autonoom functionerende eilandstaat als een afvallige provincie en president Xi Jinping zei in zijn nieuwjaarstoespraak nog dat de "hereniging" van Taiwan met de Chinese Volksrepubliek op het vasteland "onvermijdelijk" is.
Huidig vicepresident Lai Ching-te van Taiwan is de presidentskandidaat voor de DPP en burgemeester Hou Yu-ih van Nieuw Taipei die van de KMT.
Verenigde Staten: vanaf 15 januari Republikeinse voorverkiezingen en op 5 november presidentsverkiezingen
Het Amerikaanse verkiezingsseizoen begint op 15 januari al met de Republikeinse voorverkiezingen in Iowa en in de weken en maanden daarna in alle andere Amerikaanse staten.
Een belangrijke datum is 'Super Tuesday' op 5 maart als een groot aantal staten voorverkiezingen houdt, waaronder Texas, Californië en Colorado.
Donald Trump gaat in de peilingen onbedreigd aan de leiding bij de Republikeinen, maar moet wel vrezen voor rechtszaken die tegen hem lopen. De staten Maine en Colorado hebben besloten hem van het stembiljet te weren vanwege zijn rol bij de Capitoolbestorming van 6 januari 2021, maar mogelijk draait het federale Hooggerechtshof die beslissingen terug.
Bij de Democraten is zittend president Joe Biden bij gebrek aan serieuze concurrentie eigenlijk al zeker van de nominatie.
De daadwerkelijke presidentsverkiezingen in de Verenigde Staten vinden vervolgens op dinsdag 5 november plaats. Dan wordt ook een nieuw Huis van Afgevaardigden gekozen en een derde deel van de Senaat.
Rusland: 15 tot 17 maart presidentsverkiezingen
Het staat ondanks de moeizame oorlog tegen Oekraïne en de economische problemen waar Rusland mee kampt, al vast dat de inmiddels 71-jarige Vladimir Poetin in maart opnieuw zal worden herkozen als president, aangezien de oppositie de mond gesnoerd is.
Zo zit de meest prominente oppositiepoliticus Alexej Navalny al sinds 2021 gevangen en is de kandidate Jekaterina Doentsova die het wilde opnemen tegen Poetin uitgesloten van deelname vanwege "fouten in haar aanvraag om zich als kandidaat te registreren".
India: april/mei parlementsverkiezingen
India staat met zijn momenteel ruim 1,4 miljard inwoners lange bekend als grootste democratie ter wereld, maar die is onder de hindoe-nationalistische regering van premier Narendra Modi wel onder druk komen te staan.
Religieuze minderheden worden onderdrukt en steeds vaker worden journalisten en politici gearresteerd. Dit voorjaar in april of mei bepalen de kiezers of de zwaar favoriete Modi een derde termijn krijgt of dat toch oppositieleider Rahul Gandhi met zijn beroemde achternaam aan de macht komt.
Europese Unie: van 6 tot 9 juni verkiezingen Europees Parlement
Bij de Europese verkiezingen van 6 tot 9 juni kiezen de ruim 400 miljoen stemgerechtigde kiezers uit de 27 EU-landen een nieuw Europees Parlement.
Met de rechts-populistische wind die door Europa waait, zullen migratie en het al dan niet ruimhartig blijven steunen van Oekraïne daarbij belangrijke thema's zijn.
Bij de vorige Europese verkiezingen in 2019 werd in Nederland de PvdA van Frans Timmermans de grootste, maar een herhaling daarvan lijkt in het huidige politieke klimaat uiterst onwaarschijnlijk.
Na de verkiezingen dragen de Europese regeringsleiders een nieuwe voorzitter voor de Europese Commissie aan, die door een meerderheid van het Europees Parlement moet worden goedgekeurd. Huidig commissievoorzitter Ursula von der Leyen lijkt daarbij een gooi te willen doen naar een tweede termijn.
Vervolgens bepalen de EU-lidstaten in samenspraak met de nieuwe voorzitter van de Europese Commissie wie de andere Eurocommissarissen worden. Voor Nederland volgde Wopke Hoekstra vorig jaar Frans Timmermans op en het is zeer de vraag of hij als lid van het gemarginaliseerde CDA door kan.
Ook moet er dit jaar een nieuwe voorzitter komen bij de Europese Raad van regeringsleiders, als opvolger van de Belg Charles Michel, wiens termijn in november afloopt. Dat bepalen de regeringsleiders van de EU onder elkaar.
België: 9 juni federale, regionale en Europese verkiezingen
Op 9 juni vinden in België een hele reeks aan verkiezingen plaats: federale, regionale én Europese. De grote vraag is of de rechtse golf die door Europa trekt, zich ook doorzet bij onze zuiderburen en wie de opvolger wordt van premier Alexander De Croo.
Volgens de laatste grote peiling eind vorig jaar zou het radicaal-rechtse Vlaams Belang van Tom van Grieken veruit de grootste worden, gevolgd door de Vlaams-nationalistische partij N-VA.
Tot nu toe geldt in België een cordon sanitaire tegen Vlaams Belang, maar politieke waarnemers denken dat dat met het voorbeeld van de over regeringsdeelname onderhandelende PVV-leider Geert Wilders in Nederland in het achterhoofd wel eens doorbroken zal kunnen worden.
Verenigd Koninkrijk: vermoedelijk tweede helft van 2024 parlementsverkiezingen
Het Verenigd Koninkrijk moet volgens de wet voor uiterlijk 28 januari 2025 verkiezingen voor het Lagerhuis houden, maar de huidige regering mag het exacte moment bepalen.
Premier Rishi Sunak zei deze week dat de verkiezingen "vermoedelijk in de tweede helft van 2024" plaats zullen vinden. Zijn Conservatieve Partij staat er in de peilingen slecht voor en Labour hoopt dan ook weer Downing Street 10 te kunnen gaan betrekken nadat de Conservatieve premiers elkaar sinds het Brexit-referendum snel opvolgden (David Cameron, Theresa May, Boris Johnson, Liz Truss en Rishi Sunak).
Venezuela: vermoedelijk in december presidents- en parlementsverkiezingen
Na twee jaar onderhandelen hebben de regering van Venezuela en de oppositie afgelopen oktober een akkoord gesloten over de voorwaarden voor nieuwe presidentsverkiezingen. Die moeten "in de tweede helft van 2024" plaatsvinden en zullen volgens Time Magazine vermoedelijk in december gehouden worden.
De diepe politieke crisis in het olierijke Venezuela begon na de controversiële herverkiezing van president Nicolás Maduro in 2018, waarna oppositieleider Juan Guaido zichzelf met steun van de VS en veel andere westerse landen uitriep tot president maar nooit daadwerkelijk de macht wist te grijpen.
Inmiddels heeft de verenigde oppositie María Corina Machado tot leider verkozen, maar het is nog niet duidelijk of ze daadwerkelijk deel mag nemen aan de verkiezingen later dit jaar. Zij is groot voorstander van het vrijemarktkapitalisme en wil breken met het socialisme van Maduro die sinds 2013 aan de macht is en zijn voorganger Hugo Chávez.