• Het Centraal Planbureau en het Planbureau voor de Leefomgeving hebben de economische gevolgen van de verkiezingsprogramma’s doorgerekend.
  • Tien politieke partijen verstrekten daarvoor een gedetailleerde lijst aan concrete maatregelen.
  • Business Insider keek voor zeven partijen naar de belangrijkste voorstellen die autobezitters raken.

In aanloop naar de Tweede Kamerverkiezingen hebben tien politieke partijen hun uitgewerkte plannen voor de aankomende kabinetsperiode 2021-2025 ingediend bij het Centraal Planbureau (CPB) en het Planbureau voor de Leefomgeving (PBL).

Die gegevens heeft het CPB overzichtelijk gebundeld in Keuzes in Kaart, een 370 pagina’s tellend rapport waarin de politieke partijen prijskaartjes aan hun beleidskeuzes hangen.

Voor de autobezitter zette Business Insider de milieumaatregelen op een rij die de 7 grootste partijen in petto hebben.

Wat valt op? Op de VVD en SP na verruilen de partijen de motorrijtuigenbelasting voor een kilometerheffing (behalve de ChristenUnie, die combineert ze). Daarbij komen alle partijen met een vrachtwagenheffing.

Opvallend is dat veel partijen sommige maatregelen pas effectueren vanaf 2025. Zowel het CDA als de ChristenUnie heeft een additionele heffing voor het gebruik van drukke wegen.

Uiteraard is er veel aandacht voor elektrische auto's en intensivering van de subsidies daarvoor (behalve bij VVD en SP), en uiteenlopend gesleutel aan de BPM (de eenmalige belasting op de aanschaf van een auto).

Waar je op moet letten: partijen lijken twee soorten lastenverlichting dan wel -verzwaring te hanteren wat verwarrend kan werken: de verlichting of verzwaring die ontstaat als gevolg van een maatregel en die van de maatregel zelf.

Neem de kilometerheffing. Partijen rekenen erop dat door een kilometerheffing er minder gereden gaat worden – zo bezien is dat besparen geblazen (door het effect van de maatregel). Maar als je er dan toch voor kiest het asfalt te betreden, dan kost die heffing je juist weer wél geld (de maatregel zelf).

Dit zijn milieumaatregelen rond de auto van de 7 grootste politieke partijen:

VVD: alleen maatregelen voor vrachtwagens

De partij met verreweg de minste milieumaatregelen rond de auto is als vanouds autopartij VVD. Er komt een vrachtwagenheffing met een tarief van 15 cent per kilometer, wat leidt tot een lastenverzwaring voor bedrijven van 0,6 miljard euro en een lastenverzwaring voor het buitenland van 0,1 miljard euro in 2025.

Dit gaat gepaard met afschaffing van het eurovignet, een lastenverlichting in de motorrijtuigenbelasting voor vrachtwagens en een daling van de accijnsopbrengst.

Resultaat: een lastenverlichting voor bedrijven van 0,3 miljard euro in 2025. Voor gezinnen bedraagt de lastenverlichting 0,1 miljard euro door verlaging van de motorrijtuigenbelasting.

CDA: afschaffing motorrijtuigenbelasting in 2025

Het CDA verlaagt de BPM, een lastenverlichting van 0,2 miljard euro voor gezinnen en 0,2 miljard euro voor bedrijven.

De motorrijtuigenbelasting op elektrische voertuigen wordt afgeschaft en verruild voor een kilometerheffing. Gevolg: minder gereden kilometers en daarmee een besparing/lastenverlichting van 0,3 miljard euro voor gezinnen en 0,2 miljard voor bedrijven.

Maar de kilometerheffing kent ook een lastenverzwaring: een standaardtarief van 5 cent en een tarief van 8 cent op drukke wegen vormt een lastenverzwaring voor gezinnen van 0,3 miljard en 0,4 miljard euro voor bedrijven.

De motorrijtuigenbelasting wordt overigens pas in 2025 afgeschaft. In de periode 2022-2025 verhoogt het CDA het verlaagde tarief in de motorrijtuigenbelasting voor elektrische auto's. Dit is een beperkte lastenverzwaring voor gezinnen en bedrijven in 2025.

Het CDA voert een vrachtwagenheffing in met een tarief van 12 cent per kilometer. Dit leidt tot een lastenverzwaring voor bedrijven van 0,5 miljard euro en een lastenverzwaring voor het buitenland van 0,1 miljard euro.

Die vrachtwagenheffing gaat weer gepaard met de afschaffing van het eurovignet, een lastenverlichting in de motorrijtuigenbelasting voor vrachtwagens en een daling van de accijnsopbrengst als gevolg van de vrachtwagenheffing.

In totaal leidt dit tot een lastenverlichting voor bedrijven van 0,3 miljard euro.

D66: BPM op CO₂-grondslag

D66 schaft de motorrijtuigenbelasting af, goed voor een lastenverlichting van 4,5 miljard euro voor gezinnen en 1,8 miljard euro voor bedrijven.

In ruil voor die motorrijtuigenbelasting komt de kilometerheffing. Het aantal minder gereden kilometers levert gezinnen 1,3 miljard euro en bedrijven 0,2 miljard euro op. De regeling zelf is weer een lastenverzwaring: de naar emissie, tijd en plaats gedifferentieerde heffing kost gezinnen 6,0 miljard euro en bedrijven 2,8 miljard euro.

D66 schaft het verlaagde tarief voor bestelauto's in de motorrijtuigenbelasting af. Dit is een lastenverzwaring voor bedrijven van 0,7 miljard euro. Ook de BPM voor bestelauto’s gaat op de schop: er wordt geheven op CO₂-grondslag in plaats van op cataloguswaarde.

Dit is een lastenverzwaring van beperkte omvang voor gezinnen en van 0,6 miljard euro voor bedrijven.

Ook D66 komt met een vrachtwagenheffing. Met een tarief van 25 cent per kilometer leidt dit tot een lastenverzwaring voor bedrijven van 0,9 miljard euro en voor het buitenland van 0,1 miljard euro in 2025.

Die invoering gaat gepaard met afschaffing van het eurovignet, een lastenverlichting in de motorrijtuigenbelasting voor vrachtwagens en een daling van de accijnsopbrengst als gevolg van die heffing. In totaal leidt dit tot een lastenverlichting voor bedrijven van 0,3 miljard euro.

De motorrijtuigenbelasting lijkt op z’n retour, ook GroenLinks is voor afschaffing. Dit betekent een lastenverlichting van 4,8 miljard euro voor gezinnen en 1,2 miljard euro voor bedrijven.

In ruil daarvoor komt een kilometerheffing, gedifferentieerd naar brandstofsoort, tijd en plaats. Dit is een lastenverzwaring voor gezinnen van 5,5 miljard euro en 1,9 miljard euro voor bedrijven in 2025.

De effecten van invoering van de kilometerheffing en het skippen van de motorrijtuigenbelasting leidt tot minder gereden kilometers, wat zich vertaalt naar een lastenverlichting van respectievelijk 1,0 en 0,2 miljard euro voor gezinnen en bedrijven.

Maar aan de invoering van de kilometerheffing kleven uitvoerings- en investeringskosten ter waarde van 1,0 miljard euro.

Voor elektrische auto’s verhoogt GroenLinks subsidies. Er komt een ‘intensivering’ van 0,1 miljard euro op de aankoop van een stekkerauto én 0,1 miljard euro in de aanschafsubsidie voor elektrische bestelbusjes. Cumulatief wordt in de jaren 2022-2025 voor 0,2 miljard euro geïntensiveerd.

GroenLinks denkt dat door aanpassing van de bijtellingstarieven en de verhoging van de aankoopsubsidie voor elektrische auto’s lastenverlichtende gedragseffecten plaatsvinden voor gezinnen en bedrijven.

Voor vrachtwagens ook bij GroenLinks hetzelfde verhaal, alleen andere tarieven. De vrachtwagenheffing komt met een tarief van 29 cent per kilometer wat neerkomt op een lastenverzwaring voor bedrijven van 1,0 miljard euro en voor het buitenland 0,1 miljard euro.

De heffing wordt gecombineerd met afschaffing van het eurovignet, een lastenverlichting in de motorrijtuigenbelasting voor vrachtwagens en een daling van de accijnsopbrengst als gevolg van de heffing.

In totaal goed voor een lastenverlichting voor bedrijven van 0,3 miljard euro. Overigens rekent GroenLinks ook voor de vrachtwagenheffing invoerings- en uitvoeringskosten - een intensivering van 0,1 miljard euro.

En dan de aanschafbelasting BPM. Die wordt verhoogd met 0,2 miljard euro in 2025, een lastenverzwaring voor gezinnen van 0,1 miljard euro en eenzelfde bedrag voor bedrijven in 2025.

Net als bij D66 komt GroenLinks met een BPM op CO₂-grondslag in plaats van cataloguswaarde voor alle bestelauto's. Dat moet 0,2 miljard euro opbrengen; de lastenverzwaring voor bedrijven komt op 0,3 miljard euro, de lastenverlichting voor gezinnen op 0,1 miljard euro.

GroenLinks schaft de teruggaafregeling voor de BPM en de vrijstelling motorrijtuigenbelasting voor overheidsvoertuigen af en schaft ook de vrijstelling motorrijtuigenbelasting voor taxi's af. Dit is een lastenverzwaring voor bedrijven van 0,1 miljard euro

SP: identiek aan de VVD

Rectificatie! Schreven we dat de autopartij de kortste lijst met milieumaatregelen voor auto’s had? Dat klopt niet, want dat is de SP!

De milieumaatregelen hebben bovendien alleen betrekking op vrachtwagens. Ook de SP komt met een vrachtwagenheffing. Het tarief bedraagt 15 cent per kilometer en leidt tot een lastenverzwaring voor bedrijven van 0,6 miljard euro en voor het buitenland van 0,1 miljard euro.

Die invoering wordt gecombineerd met afschaffing van het eurovignet, een lastenverlichting in de motorrijtuigenbelasting voor vrachtwagens en een daling van de accijnsopbrengst als gevolg van invoering van die vrachtwagenheffing.

In totaal goed voor een lastenverlichting voor bedrijven van 0,3 miljard euro. Daarmee heeft de SP dezelfde automaatregelen als de VVD.

PvdA: geen vrijstelling BPM bestelauto's ondernemers

De PvdA schaft de motorrijtuigenbelasting af, wat goed is voor een lastenverlichting van 4,5 miljard euro voor gezinnen en 1,8 miljard euro voor bedrijven. In plaats daarvan komt, jawel, de kilometerheffing.

Invoering van die kilometerheffing, gecombineerd met de afschaffing van de motorrijtuigenbelasting leidt tot minder gereden kilometers en daarmee tot een lastenverlichting van 1,0 miljard euro voor gezinnen en 0,2 miljard euro voor bedrijven.

Maar nu de maatregel zelf: de kilometerheffing – waar mensen in vitale beroepen een korting op kunnen krijgen – is gedifferentieerd naar brandstoftype, tijd en plaats en leidt tot een lastenverzwaring van 5,2 miljard euro voor gezinnen en 2,4 miljard voor bedrijven.

Die korting voor vitale beroepen heeft ook weer lastenverlichtende effecten: 0,1 miljard euro voor gezinnen en eenzelfde bedrag voor bedrijven.

Voor vrachtwagens geldt: zelfde riedel, ander tarief. De PvdA-vrachtwagenheffing komt met een tarief van 29 cent per kilometer, wat bedrijven belast met 1,0 miljard euro en gezinnen met 0,1 miljard euro. Die invoering komt met afschaffing van het eurovignet, lastenverlichting in de motorrijtuigenbelasting en dalende accijnsopbrengsten. Een totale lastenverlichting voor bedrijven van 0,3 miljard euro.

De PvdA schaft ten slotte de vrijstelling voor bestelauto's van ondernemers in de BPM af. Dit levert de schatkist weer 0,6 miljard euro op.

ChristenUnie: congestieheffing

De ChristenUnie schaft de motorrijtuigenbelasting niet af, maar komt wel met een verlaging van 50 procent. En dat komt neer op een lastenverlichting van 2,4 miljard euro voor gezinnen en 0,6 miljard euro voor bedrijven.

En voor wie een dieselauto rijdt die niet voldoet aan de nieuwe Euro 6 Real Driving Emissions (RDE) normering, wordt de motorrijtuigenbelasting zelfs verhoogd met 15 procent. Dit is een lastenverzwaring van beperkte omvang voor bedrijven en van 0,1 miljard euro voor gezinnen.

Ook komt de ChristenUnie met een kilometerheffing. Deze, in combinatie met verlaging van de motorrijtuigenbelasting en de lasten op elektrische voertuigen (waarover zo direct meer) zal tot minder gereden kilometers leiden – en in het verlengde daarvan tot een lastenverlichting van 0,6 miljard euro voor gezinnen en 0,1 miljard euro voor bedrijven.

Nu de maatregel zelf: de heffing is een vlakke heffing met een tarief van 4 cent per kilometer. Gevolg: lastenverzwaring voor gezinnen van 3,8 miljard euro en voor bedrijven van 1,3 miljard euro in 2025.

De ChristenUnie verlaagt de lasten voor elektrische voertuigen via de motorrijtuigenbelasting en bijtelling. Deze maatregel heeft geen budgettair effect in 2025. Structureel leidt dit tot een lastenverlichting van 0,3 miljard euro voor gezinnen en van 0,2 miljard euro voor bedrijven.

Net als het CDA komt de ChristenUnie met een zogeheten congestieheffing op congestiewegen (dus drukke en filegevoelige wegen) van gemiddeld 9,6 cent per kilometer. Dit is een lastenverzwaring voor gezinnen van 0,2 miljard euro en voor bedrijven van 0,1 miljard euro.

Anderzijds leidt die invoering weer tot minder gereden kilometers en ook dat voelen we in onze portemonnee: een lastenverlichting van beperkte omvang voor bedrijven en van 0,1 miljard euro voor gezinnen.

Vrachtwagens. Net als de andere partijen komt ook de ChristenUnie met een heffing. Deze bedraagt 20 cent per kilometer op het gehele wegennet. Dit leidt tot een lastenverzwaring voor bedrijven van 1,3 miljard euro en voor het buitenland van 0,2 miljard euro in 2025. Heffing in combinatie met de afschaffing van het eurovignet, lastenverlichting in de motorrijtuigenbelasting voor vrachtwagens en daling van accijnsopbrengsten moeten een lastenverlichting voor bedrijven van 0,3 miljard euro in 2025 opleveren.

Lees meer over de Tweede Kamerverkiezingen: