Dit willen Nederlandse politieke partijen met de euro en de Europese Unie

De Europese Unie staat onder druk – eigenlijk al jaren. Het heeft zelfs geleid tot het aanstaande vertrek van de Britten uit de EU.

Over Europa en Brussel wordt in de Nederlandse politiek een hoop geroepen: minder omslachtige procedures, meer transparantie en minder regeldruk zijn dingen die eigenlijk alle partijen wel willen.

Maar wat zijn de daadwerkelijke standpunten van de Nederlandse politieke partijen over Brussel? Waar willen ze de komende vier jaar heen met Europa? Meer? Minder? En hoe precies?

Business Insider ploos de partijprogramma’s na van partijen die nu vertegenwoordigd zijn in de Tweede Kamer. Hieronder een overzicht van de standpunten bij zes belangrijke kwesties over de Europese Unie en de gemeenschappelijke munt.

Turkije

Turkije vroeg al in 1987 EU-lidmaatschap aan, en is sinds 1999 officieel kandidaat-lidstaat. Gelet op de culturele en democratische verschillen tussen Turkije en de Europese Unie is dit altijd een beladen onderwerp. Bijna elke politieke partij noemt het EU-lidmaatschap van Turkije dan ook nadrukkelijk.

De ene partij is duidelijker dan de anderej. De SGP laat geen twijfel bestaan in het verkiezingsprogramma: "Turkije hoort cultureel, economisch, godsdienstig noch politiek bij Europa. Alleen al daarom kan van toetreding van dat land tot de EU geen sprake zijn."

De Partij van de Arbeid is milder, en stelt dat toetreding van Turkije "nog ver weg is", maar dat het land wel mag toetreden wanneer het ooit aan de eisen voldoet. D66 wil de de onderhandelingen direct stopzetten wanneer het land de doodstraf opnieuw invoert.

De enige partijen die Turkije niet in hun programma noemen zijn DENK en de PVV. De PVV heeft een wel erg beknopt partijprogramma van 1 A4'tje, maar gezien de lijn van de partij is het aannemelijk dat de PVV zich zou verzetten. DENK noemt Turkije niet specifiek, maar zegt wel dat de 'huidige toetredingseisen' voor kandidaat-lidstaten moeten worden vastgehouden. En Turkije voldoet nog lang niet aan die eisen.

Minder landen in de euro

Het zijn vooral de kleinere partijen die het vertrek van landen uit de euro benoemen in hun verkiezingsprogramma. De SP zegt landen te willen helpen met een 'zachte landing' bij vertrek uit de gemeenschappelijke munt. 50Plus, ChristenUnie en SGP noemen nadrukkelijk de mogelijkheid om verder te gaan met minder landen in de eurozone.

De Partij voor de Dieren pleit voor 'exitstrategieën voor lidstaten die uit de muntunie willen treden, en wil ook dat er 'alternatieve scenario's' komen om de crisis op te lossen, waaronder de mogelijkheid om de munt op te splitsen.

VNL pleit nadrukkelijk voor een opsplitsing tussen noordelijke en zuidelijke landen. De PVV noemt de euro niet in het partijprogramma, maar het is bekend dat de partij het liefst terug zou gaan naar de gulden.

GroenLinks, PvdA, DENK, D66 en VVD hebben het hier niet over in hun plannen voor de komende vier jaar.

TTIP

De kans dat het trans-Atlantische handelsverdrag TTIP er nog komt is klein nu Donald Trump de president van de VS is. Maar hij is niet de enige die kritisch is over het verdrag. Alleen de VVD zegt duidelijk vóór het verdrag te zijn.

Veel andere partijen, waaronder PvdA, D66 en CDA, zeggen alleen in willen te stemmen met het verdrag onder strenge voorwaarden.

Andere partijen, zoals de SP, GroenLinks en VNL zeggen nadrukkelijk tegen het verdrag te zijn. Wederom zegt de PVV hier niets over in het partijprogramma, maar gezien het om een Europees handelsverdrag gaat, kunnen we wel invullen dat de partij tegen is.

Europees leger

Met groeiende druk van de Russen aan de oostelijke Europese grenzen en een NAVO die onder vuur ligt van Donald Trump, is de term 'Europees leger' steeds vaker te horen. Als puntje bij paaltje komt zijn er echter maar twee partijen die dit nadrukkelijk in hun partijprogramma noemen: D66 en GroenLinks.

CDA, PvdA en VVD hebben in hun verkiezingsprogramma's wel nadrukkelijk over nauwere militaire samenwerking in Europa, met een coördinerende rol voor de Europese Unie. Maar van een Europees leger willen zij niets weten.

De andere partijen zijn nadrukkelijk tegen een Europees leger of noemen dit niet in hun programma.

Nexit-referendum en de rol van de Europese Commissie

Er zijn maar twee partijen die momenteel in de Kamer zitten die pleiten voor een referendum over een vertrek uit de Europese Unie; VNL en PVV. Wel pleiten veel partijen voor een minder machtige Europese Commissie.

De SP heeft het nadrukkelijk over het afschaffen van de Europese Commissie. Andere partijen willen dat de rol en macht van de eurocommissarissen veel kleiner wordt. ChristenUnie vermeldt specifiek dat ze af willen van het initiatiefrecht van de Europese Commissie.

De andere partijen hebben het niet over het inperken van de macht van de Commissie. Wel heeft praktisch elke partij het over hervormingen om de Europese Unie transparanter en vlotter te laten werken.

Zo wil D66 een kleinere Europese Commissie, waarbij niet meer naar nationaliteit maar naar kwaliteit wordt gekeken. GroenLinks wil dat het Europees Parlement meer mogelijkheden krijgt om de Commissie te controleren.

BONUS: Parlement Straatsburg

Bijna alle partijen vermelden in hun verkiezingsprogramma dat zij af willen van het Europees Parlement in Straatsburg, waar de europarlementariërs verplicht een aantal dagen per maand naar toe reizen.

De Nederlandse politici zijn niet de enigen. Bijna elke lidstaat, en bijna elke europarlementariër wil dat er alleen nog in Brussel wordt vergaderd. De kans dat zij hier iets aan kunnen doen is echter klein. De locatie in Frankrijk staat echter in de Europese grondwet verankerd, wat betekent dat de lidstaten hier unaniem over moeten beslissen. En Frankrijk wil er vooralsnog niet vanaf.

In dit overzicht zijn geen partijen inbegrepen die nog niet zijn vertegenwoordigd in de Tweede Kamer. Hier vind je de standpunten van Forum voor Democratie, de Piratenpartij, Nieuwe Wegen en Artikel 1. 

LEES OOK: Dit willen de politieke partijen met immigratie en vluchtelingenopvang