De verhoogde schenkingsvrijstelling voor de eigen woning blijkt populairder dan gedacht. Toch zitten er wel de nodige haken en ogen aan. Waar moet je op letten?

De tijdelijk verhoogde fiscale vrijstelling van 100.000 euro voor schenkingen die worden besteed aan een eigen woning is erg in trek. De overheid had erop gerekend dat in totaal 20.000 mensen van deze regeling gebruik zouden maken. Maar de teller stond op 1 maart – vijf maanden na invoering van deze maatregel – al op 34.000. En dit aantal zal waarschijnlijk nog wel verder oplopen, want je kunt nog tot 1 januari van de vrijstelling profiteren.

Om gebruik te maken van de fiscale tegemoetkoming, moet het geld worden besteed aan een eigen woning. Dit hoeft niet alleen te gaan om de aankoop van een woning of verlaging van de hypotheek, maar het geld mag bijvoorbeeld ook worden gebruikt om een verbouwing van te financieren, erfpacht af te kopen of de restschuld van de verkochte eigen woning mee af te lossen.

In tegenstelling tot de al bestaande eenmalige verhoogde vrijstelling is deze regeling niet beperkt tot ouder en kind.

De vrijstelling biedt voordelen voor beide partijen. De ontvanger kan zijn hypotheekschuld verlagen, afrekenen met een eventuele restschuld of zijn woning voordelig verbouwen. Bovendien kan met de schenking erfbelasting worden bespaard. Is de schenker op leeftijd, dan kan deze de awbz-premie drukken, omdat het vermogen lager wordt.

Toch is het verstandig je goed in de regeling te verdiepen, want er zitten wel haken en ogen aan.

Alleen voor eigen huis

Zoals gezegd is het geld geoormerkt. Wordt de schenking aan andere doelen besteed, zoals de aankoop van een auto, dan vervalt de vrijstelling. Wil je ook een deel 'vrij' schenken, deel het bedrag dan op in een deel dat is bestemd voor de eigen woning en een ander deel dat vrij besteedbaar is.

Om te voorkomen dat een deel van de schenking naar de staatskas vloeit, is het wel belangrijk de hoogte van alle fiscale vrijstellingen in de gaten te houden. Zorg ervoor dat het vrij besteedbare bedrag niet boven de reguliere vrijstelling uitkomt(jaarlijkse of eenmalig verhoogde van respectievelijk 5.229 of 25.096 euro), en dat de schenkingen samen niet hoger zijn dan 100.000 euro.

Pas op voor boeterente

Veel hypotheekverstrekkers heffen een forse boeterente als je versneld aflost. Diverse partijen - maar niet alle! - maken een uitzondering voor de tijdelijke verhoogde schenkingsvrijstelling. Soms wordt daarbij wel rekening gehouden met aflossingen die eerder in het jaar zijn gedaan. Informeer bij je bank naar de voorwaarden en spelregels bij extra aflossen.

Houd de termijnen in de gaten

Stop het geld op tijd in de woning. Als je de schenking bijvoorbeeld gebruikt voor de aankoop van een huis of aflossing van je woningschuld, moet het geld nog dit jaar zijn besteed. Vloeit de schenking naar een verbouwing, dan moet het geld hiervoor worden gebruikt in het jaar van de schenking of in de twee jaar daarna. Gaat het geld naar een woning in aanbouw, dan moet je daar uiterlijk in 2017 gaan wonen.

Let op eerdere schenkingen

Houd rekening met eerdere belastingvrije schenkingen. Heb je als kind al eerder gebruik gemaakt van een eenmalig verhoogde vrijstelling (voor 2014: 25.096 euro voor niet-geoormerkt geld of 52.281 euro voor bekostiging van een woning of dure studie), dan moet je dit bedrag van de nieuwe vrijstelling aftrekken. En als je bijvoorbeeld aan een vriend 2.000 euro belastingvrij hebt geschonken, mag je hem nog 98.000 euro belastingvrij schenken.

Lagere hypotheekrente-aftrek

Als je het geld gebruikt om extra af te lossen op de hypotheek, kun je minder hypotheekrente aftrekken. Reken goed door wat dit netto voor jou betekent.

Houd ook rekening met de zogeheten bijleenregeling. Als je extra aflost, stijgt de eigenwoningreserve: het bedrag dat ontstaat uit de overwaarde van je oude woning(en). Hierdoor mag je bij de aankoop van een nieuwe woning (binnen drie jaar) minder hypotheekrente aftrekken. Je moet de overwaarde namelijk in de nieuwe woning investeren.

Doe altijd aangifte

Om een beroep te kunnen doen op de fiscale vrijstelling, moet je aangifte doen bij de Belastingdienst. Voor schenkingen die je dit jaar ontvangt, moet dit vóór 1 maart 2015 gebeuren. Doe je geen aangifte of gebeurt dit te laat, dan riskeer je een fiscale heffing of eventueel een boete.

Overweeg een schenkingsakte

Wil je voorkomen dat het geld in verkeerde handen valt? Dan kun je door de notaris een schenkingsakte laten opstellen, waarin voorwaarden zijn verbonden aan je schenking. Is bijvoorbeeld de ontvanger getrouwd in gemeenschap van goederen, dan kun je met een uitsluitingsclausule voorkomen dat je schenking na scheiding bij de ex-partner terecht komt. Ook kun je vastleggen dat de schenking na de dood van de ontvanger weer terugkeert bij de schenker. Zo blijft het kapitaal binnen de familie.

(Op Z24 Tools vind je een reguliere Schenkingsovereenkomst, die je zonder tussenkomst van een notaris kunt gebruiken)

Wees alert met een spaarhypotheek

Met een spaarhypotheek spaar je belastingvrij een bedrag bij elkaar waarmee je later de hypotheek aflost. Over de uitkering krijg je een fiscale vrijstelling. Heb je minimaal twintig jaar premie betaald, dan is deze maximaal 157.000 euro per persoon. Bij een kortere premieduur, van vijftien tot twintig jaar, is de vrijstelling aanzienlijk lager: 35.700 euro. Betaal je minder dan vijftien jaar premie, dan vervalt de vrijstelling zelfs.

Los je met je schenking flink af en daalt hierdoor de premieduur, dan kan dat enorme gevolgen hebben voor de vrijstelling. Let ook op de hoogte van het eindkapitaal. Als je meer belastingvrij spaart of belegt dan de hoogte van de eigenwoningschuld, moet je over het restant inkomstenbelasting betalen.

Een veiliger optie is het geld te gebruiken voor een extra storting in de kapitaalverzekering die aan de hypotheek is gekoppeld. Hierdoor gaat de premie omlaag en dalen je maandlasten.

Overweeg andere opties

Overweeg behalve een schenking ook andere mogelijkheden om iemand te ondersteunen. Het geld uitlenen kan voor beide partijen voordeliger uitpakken dan schenken.

Heeft iemand naast de hypotheek nog andere leningen uitstaan, dan kan het voordeliger zijn om in plaats van de verhoogde schenkingsvrijstelling voor de woning gebruik te maken van andere schenkingsvrijstellingen: de 'gewone' eenmalige belastingvrije schenking voor kinderen tussen 18 en 40 jaar (25.096 euro), de reguliere jaarlijkse schenking van ouder aan kind (5.229 euro) of de jaarlijkse vrijstelling voor schenkingen aan derden (2.092 euro). De rente over een persoonlijke lening is namelijk meestal een stuk hoger dan de hypotheekrente en bovendien niet fiscaal aftrekbaar.

Lees ook:

Z24 Tools: Download een correcte Schenkingsovereenkomst

Familie en fiscus in 2014: alle veranderingen

We plunderen onze spaarrekening om extra af te lossen op de hypotheek