Als we de lasten tussen jong en oud niet eerlijker verdelen, wordt Nederland over 40 jaar een soort Italië, als je kijkt naar de overheidsfinanciën. De staatsschuld explodeert en er ontstaat een flink begrotingstekort.
Dat is de conclusie van de nieuwe vergrijzingsstudie, die het Centraal Planbureau (CPB) dinsdag publiceerde. Deze studie wordt eens in de vijf jaar gedaan.
Als er niets verandert, wordt het huidige beleid van de overheid onbetaalbaar. Dat komt door de vergrijzing en de alsmaar stijgende zorgkosten, waarschuwt het CPB. Ook het huidige overheidsbeleid helpt niet mee.
Toekomstige generaties kunnen volgens de onderzoekers “niet van dezelfde overheidsvoorzieningen profiteren als de huidige generaties zonder de belastingen te verhogen.”
Niet ingrijpen bij lasten vergrijzing betekent dat babyboomers profiteren ten koste van jongeren
De overheid moet vanaf 2025 zorgen dat inkomsten op jaarbasis met 16 miljard euro toenemen of dat de uitgaven met datzelfde bedrag afnemen. Een combinatie van beide kan natuurlijk ook. Kortom: hogere belastingen en bezuinigingen. Dit is nodig om voor toekomstige generaties dezelfde voorzieningen te kunnen blijven betalen.
Het CPB geeft aan dat hier een paar belangrijke politieke keuzes liggen: wanneer gaan de belastingen omhoog of gaan de uitgaven omlaag? En wie gaat de rekening betalen? Bij dat laatste gaat het enerzijds om de verdeling tussen lage en hoge inkomens en anderzijds om de verdeling tussen jong en oud.
Hoe langer er wordt gewacht met ingrijpen, des te meer profiteren huidige ouderen, zoals de babyboomers, ten koste van jongere generaties.
Bij de vorige studie die het CPB hiernaar uitvoerde, in 2014, gingen de onderzoekers nog uit van een overschot van ongeveer een half procent. De overheidsfinanciën zijn de laatste jaren minder toekomstbestendig geworden door het Pensioenakkoord en de lastenverlichting in de laatste miljoenennota.
Een paar opvallende grafieken uit de CPB-studie tonen aan waar de knelpunten zitten en hoe het fout kan gaan, als de lasten niet eerlijker worden verdeeld tussen jong en oud. Vooral die laatste groep zal zich meer solidair moeten tonen met jongere generaties die bij de huidige stand van zaken veel minder profijt zullen hebben van overheidsvoorzieningen.
Vergrijzing: steeds minder werkenden per gepensioneerde
Ouderen profiteren veruit het meest van overheid door AOW en hoge zorguitgaven
Als we niets doen, loopt het begrotingstekort vanaf 2040 uit de hand en explodeert de staatsschuld vanaf 2060
