Zo ziet de videovergadering van de toekomst eruit, aldus experts

Aan het begin van de vergadering steek je je hand uit naar degene die naast je zit, vult de ruimte zich met de geur van verse koffie en als collega’s in een andere taal spreken, kun je ze moeiteloos volgen. 

Dat komt niet doordat je tijdens de lockdown aan je talen hebt gewerkt of in een lokaal café vergadert. Deze vergadering vindt plaats in je eigen huis en de andere deelnemers bevinden zich mogelijk honderden kilometers verderop.

Deze toekomstvisie is eind vorig jaar gepresenteerd door Zoom-oprichter Eric Yuan tijdens een Web Summit-conferentie. In een interview zette Yuan uiteen hoe hij de groei van zijn platform voor zich ziet.

Hij denkt dat digitale vergaderingen door virtual reality (VR) en kunstmatige intelligentie (AI) de ervaring van ontmoetingen in persoon kunnen nabootsen. Virtuele geuren, het gevoel van een handdruk en AI-vertalers zijn maar enkele ideeën die Yuan opperde toen hij voorspelde hoe Zoom ook na de coronacrisis relevant blijft. 

In het afgelopen jaar waarin veel mensen gedwongen thuiswerkten is de populariteit van Zoom enorm gestegen. Aan het begin van 2020 had het bedrijf een marktwaarde van 19 miljard dollar. Dat steeg tot 138,9 miljard dollar in oktober.

Toch waren er ook zorgen over privacy en trad de nodige Zoom-vermoeidheid op vanwege de vele vergaderingen, virtuele happy hours en quizzen. Door positief nieuws over vaccinatieprogramma's daalde de waarde van de zogeheten thuiswerkaandelen aan het eind van afgelopen jaar fors, waarbij Zoom in november maar liefst 20 procent verloor. 

Volgens Yuan zijn virtuele vergaderingen een blijvertje. Door innovaties kunnen ze steeds meer face-to-face-gesprekken benaderen en kan zijn bedrijf blijven groeien. 

Maar zitten klanten wel te wachten op deze technologische hoogstandjes?

Volgens expert digitale media Gregor Pryor van advocatenkantoor Reed Smith is dergelijke technologie niet iets van de verre toekomst, maar worden bepaalde snufjes op verschillende platforms al ingezet.

Pryor adviseert bedrijven hoe ze technologie kunnen inzetten en staat in de top-100-lijst van invloedrijke mensen in digitale media van het tijdschrift Wired. Hij ziet een grote toekomst voor VR en AI.

Hij wijst daarbij op de overname van Oculus VR door Facebook, de aankondiging van het nieuwe VR-netwerk Horizon vorig jaar en ontwikkelingen bij Apple, Nvidia en Microsoft.

"Games als Fortnite hebben ons een blik geboden op de toekomst van het 'metaverse', een gedeelde virtuele ruimte waar gamers steden kunnen bouwen, concerten kunnen bijwonen en vrienden kunnen ontmoeten", zegt Pryor. 

Sommige experts denken dat innovaties als sensortechnologie de weg kunnen vrijmaken voor levensechte interactie online, een logische vervolgstap.

"Als we kijken naar sociale interactie, dan zijn daar vaak meerdere zintuigen bij betrokken", zegt antropoloog en directeur van het Institute for Ethical AI, Selin Nugent, tegen Insider. "Door de mogelijkheid contact te hebben met een ander in een driedimensionale ruimte, het gevoel van een handdruk te ervaren en voorwerpen te kunnen voelen in een virtuele omgeving krijgen we wat we nu missen bij videobellen en digitale bijeenkomsten."

Nugent denkt dat we communicatiesystemen moeten ontwikkelen voor de verschillende vormen van menselijke communicatie – iets dat zij beschrijft als "gedragsergonomie" – en dat vooruitstrevende technologie de mogelijkheid biedt diepere verbindingen aan te gaan in onze digitale wereld. 

Maar voor mensen die moe worden om tegen collega's te zeggen dat ze nog op 'mute' staan of hun camera liever uitlaten bij de ochtendvergadering is het idee dat technologie een nog grotere rol gaat spelen in ons dagelijks leven een schrikbeeld.

"Ik denk dat er zowel duidelijke voorstanders als tegenstanders zijn van steeds menselijker wordende technologie", zegt assistent-professor Roshni Raveendhran van de School of Business van The University of Virginia.

Zij is gespecialiseerd in de psychologie van technologie en de toekomst van werken. "Het is belangrijk om te begrijpen hoe mensen deze technologieën psychisch ervaren voordat we erbovenop springen en zeggen dat het heel goed of heel slecht is."

Nu virtuele communicatie nog in de kinderschoenen staat, is nog geen goed oordeel te vellen over de gevolgen voor ons welzijn en onze relaties.

Onderzoek wijst al wel uit dat virtuele teams moeite hebben om onderling vertrouwen op te bouwen en dat door het gebrek aan informele communicatie geen teamgevoel ontstaat. Aan de andere kant is wel aangetoond dat virtuele communicatie leidt tot efficiëntere vergaderingen en grotere effectiviteit. 

Raveendhran wijst erop dat consumenten al wel de nodige menselijke technologieën hebben verwelkomd in hun huizen en werkplekken. Apparaten als de virtuele assistent Alexa van Amazon vervagen de grenzen tussen digitale en persoonlijke interactie. We zijn eraan gewend geraakt met machines te communiceren en verwachten dat technologie die ons helpt in het dagelijks leven zich menselijk gedraagt.

Hoewel gebruikers misschien huiverig zijn nog vooruitstrevender technologieën te accepteren en die wellicht als toekomstmuziek zien, zijn we toch al behoorlijk gewend aan apparaten die helemaal verweven zijn met ons leven thuis. 

Raveendhran heeft onderzoek gedaan naar de vraag of kantoormedewerkers liever face-to-face-contact willen of in een virtuele ruimte contact willen maken met avatars.

Ze kwam tot de conclusie dat sommige mensen voorkeur hebben voor de psychologische afstand die digitale communicatie verschaft. Mensen hebben in een virtuele omgeving minder het gevoel steeds te worden beoordeeld door hun managers. Die maken zich op hun beurt minder zorgen om vervelend over te komen of te worden gezien als micromanager.

"Sommige bedrijven willen dat hun medewerkers de hele dag hun camera's aan hebben staan om zo goed mogelijk de gewone gang van zaken op kantoor na te bootsen", zegt ze. "Maar dat is niet de bedoeling van deze technologieën. Dat voelt mogelijk alsof er enorme controle wordt uitgeoefend. Het is belangrijk om goed na te denken hoe we deze nieuwe technologieën op een goede manier kunnen gebruiken, zodat ze een positief effect hebben op onze interactie en communicatie met anderen."

Hoe snel breekt virtual reality echt door?

Nu bedrijven als Zoom proberen de interacties uit het echte leven zo goed mogelijk te integreren in virtuele communicatie is er nog altijd twijfel over hoe breed dat toegepast zal worden.

Sommige mensen denken dat technologieën als virtual reality een relatief nicheproduct zullen blijven, die vooral door gamers gewaardeerd worden. En dat juist de coronacrisis ervoor gezorgd heeft dat mensen echt contact willen en dat nieuwe technologieën alleen maar een tijdelijke oplossing zijn voor het gebrek daaraan.

Maar de marktwaarde van virtual reality voor consumenten zal in 2022 naar verwachting in alleen al de VS zijn opgelopen tot 16 miljard dollar. Belangrijke spelers als Sony, Facebook en HTC investeren volop in de sector. Daarmee is de toekomst die Zoom schetst helemaal niet zo ver weg.

"De pandemie heeft vele aspecten van het 'metaverse' versneld. Bedrijven moeten daar aandacht aan besteden, want het is hoogstwaarschijnlijk de nieuwe manier van interactie met klanten", zegt Pryor. "Mensachtige technologie kan de voordelen van internet benutten, veel meer dan we nu kunnen bevatten."

"Hoe die ontwikkelingen uit zullen pakken moet nog blijken", voegt hij daar aan toe.

Lees meer over technologische ontwikkelingen:

• Het aandeel Zoom is vorig jaar 6 keer zoveel waard geworden – dit zeggen 3 beursexperts over de kansen van de videodienst na corona
• In deze 3 sectoren levert kunstmatige intelligentie voorlopig de meeste waarde op
• Nederlanders vinden korte wachtrij in de winkel en goede app of webshop belangrijker dan ‘virtual reality’ voor de winkelervaring