- Onderzoekers brengen een “onontdekt landschap” onder de ijslaag op Antarctica aan het licht.
- Het continent zag er miljoenen jaren geleden heel anders uit en het was er veel warmer.
- Onderzoekers staan te trappelen om meer over het verleden van Antarctica te leren, al helemaal nu de ijslaag er smelt.
- Lees ook: De ijskap van Groenland smelt steeds sneller en daardoor dreigt Amsterdam op termijn volledig te worden weggevaagd
Miljoenen jaren geleden zag Antarctica er heel anders uit. Kennen we het tegenwoordig als een vrijwel door ijs bedekt continent, indertijd was het een gebied met stromende rivieren en door gletsjers uitgehouwen valleien.
14 tot 34 miljoen jaar geleden raakte het landschap bedekt onder een grote ijskap. Het bedolf een deel van het weelderige landschap met ruim anderhalve kilometer ijs. Dat gebied bleef verborgen voor vele millennia – tot nu.
“Het is een onontdekt landschap”, zegt glacioloog Stewart Jamieson over de nieuwe vondst tegen het Franse persbureau AFP. “Niemand heeft het gezien.”
Tropisch Antarctica
Jamieson en zijn mede-onderzoekers keken naar een ruim 19.000 vierkante kilometer breed gebied op het continent, dat ongeveer de helft zo groot is als Nederland. Het onderzochte gebied ligt zo’n 300 kilometer van de Oost-Antarctische kust.
Het eeuwenoude, langzaam bewegende ijs zorgde voor erosie van veel van het oorspronkelijke landschap van Antarctica. In de regio die Jamieson en zijn collega's onderzoeken, is de ijslaag daarentegen te dun om het landschap schade te kunnen hebben berokkenen. Sterker nog, het ijs kan zelfs hebben geholpen om het landschap te conserveren.
"Het landschap is plotseling vastgevroren in de tijd", zegt Jamieson tegen Live Science. Zijn vindingen zijn deze maand gepubliceerd in Nature Communications.
Jamieson en zijn collega's keken naar in het verleden verzamelde satellietbeelden en radio-echo-geluidsdata uit Oost-Antarctica.
Dit houdt in dat ze radiogolven gebruikten om de dikte van het ijs vast te stellen. Hierdoor konden de onderzoekers vaststellen wat de hoogte is van de onder het ijs verborgen pieken en de diepte van de valleien.
Foto: Stewart Jamieson via Reuters
Hoe het landschap er in zijn bloeiperiode precies uit moet hebben gezien, daar zijn onderzoekers nog steeds niet helemaal uit. Ze weten bijvoorbeeld nog niet precies welke planten en diersoorten er leefden. Eén ding weten we wel: zo'n 50 miljoen jaar geleden groeiden er palmbomen op Antarctica, rapporteerden onderzoekers al in 2012.
"Afhankelijk van hoe ver je teruggaat in de tijd, zou je klimaten kunnen hebben gehad die varieerden van het klimaat van het hedendaagse Patagonia tot iets wat meer het tropische benadert", zegt Jamieson tegen de Amerikaanse tv-zender NBC.
Een opwarmend Antarctica
Maar goed, zullen we dat landschap ooit weer in volle glorie aanschouwen? Daarvoor is het cruciaal om te begrijpen hoe de stijging van de temperatuur op aarde de ijslaag op Antarctica kan beïnvloeden.
Eerder deze week bleek uit een andere studie dat de ijsplaat op West-Antarctica zelfs zal smelten als landen wereldwijd hun klimaatdoelen halen. Hierdoor kan de zee met 5 meter stijgen, schreef The Guardian.
Toch is het niet zo dat het aloude landschap spoedig weer tevoorschijn zal komen, denkt Jamieson, omdat het ijs voorlopig nog niet gesmolten zal zijn.
Voor onderzoekers is het desalniettemin interessant om te leren over hoe het gebied in het verleden op eerdere warmere periodes reageerde. Ze kunnen erdoor een tipje van de sluier oplichten over wat we van de huidige klimaatcrisis kunnen verwachten.