Nog één week en dan heb je vakantie. Eindelijk rust. Een paar weken lang geen deadlines, geen eindeloze stroom aan mails en geen verplichtingen.
Maar voordat het zover is, heb je juist heel veel verplichtingen. Je moet nog een belangrijk gesprek met je baas voeren, projecten overdragen aan collega’s en nog een hoop andere dingen afronden. Want je kunt pas echt rustig op vakantie als je op je werk alles rustig achterlaat, toch?
Ondertussen liggen er thuis bergen was op je te wachten, moet je je koffer nog inpakken, je reisverzekering nog checken, je auto heeft eigenlijk nog een beurt nodig en je wil nog een keer langs bij je oma voordat je weggaat. Te veel om allemaal in een week te proppen, dat weet je ook wel, maar je probeert het toch.
En zo wordt de week voordat je op vakantie gaat de meest stressvolle week van het jaar. Terwijl je juist op vakantie ging om te ontspannen. Hoe kun je er dan toch voor zorgen dat alles in aanloop naar je vakantie wat soepeler gaat? We vroegen het aan carrière-psycholoog Roos Woltering en arbeidspsycholoog Tosca Gort van GORTcoaching.
Vrijetijdsziekte door drukke baan
Dat die laatste dagen op werk behoorlijk stressvol kunnen zijn, beamen ze allebei. En ook de wetenschap laat dat zien: er bestaat zoiets als de vrijetijdsziekte, waarbij je ziek wordt zodra je vakantie hebt – vast een herkenbaar fenomeen. Tilburgse onderzoekers deden er begin deze eeuw onderzoek naar en kwamen erachter dat zo’n 3 procent van de Nederlanders er last van heeft. Ze voelen zich grieperig zodra ze vrij zijn.
Dat je precies op dat moment ziek wordt, heeft volgens Gort een psychologische en een fysiologische oorzaak. Je lichaam maakt, als je op je werk onder druk staat, veel van de stresshormonen cortisol en adrenaline aan. "Daardoor kun je goed blijven doorlopen en voel je je emoties niet. Maar zodra je rust hebt en die hormonen er dus niet meer zijn, voelt het alsof je uit een achtbaan stapt en word je ziek."
En dat je juist in die laatste weken voor je vakantie veel stresshormonen aanmaakt, is logisch, zegt Woltering. Mensen hebben volgens haar vaak de behoefte om met een leeg hoofd weg te gaan. "Pas dan kunnen we rust ervaren, denken we, dus we verplichten onszelf om een gigantische to-do-lijst af te ronden."
Dan de psychologische oorzaak van de vrijetijdsziekte: Woltering tekent aan dat werk ook een vorm van ontspanning kan zijn, zeker als je thuis een gezin hebt. Als je dan plotseling fulltime bij je gezin bent, kan dat heel vermoeiend zijn, ook omdat de structuur van je dag wegvalt.
Stressvolle laatste dagen
Maar niet alleen de laatste dagen op je werk zorgen voor stress, ook thuis kun je voor een vakantie behoorlijk onder druk komen te staan. "Als je ervan houdt om de controle te houden, dan besteed je waarschijnlijk veel tijd en aandacht aan het inpakken van je koffer", zegt Woltering.
Je moet precies de goede kleding meenemen voor alle weersomstandigheden, genoeg zonnebrandcrème, de goede tandpasta en - voor het geval dat - ook nog een paar doosjes paracetamol en andere medicijnen die je waarschijnlijk toch niet gaat gebruiken. En die je ook prima op je vakantiebestemming bij de apotheek kunt halen.
Daarnaast vinden sommige mensen het fijn om hun vakantie tot in de puntjes voor te bereiden, om precies te weten wat voor leuke dingen ze op hun bestemming kunnen doen.
Tel al deze dingen bij elkaar op, en je bent overspannen voordat je in het vliegtuig zit. Hoe pak je dat beter aan?
Draag je werk over
Ten eerste: draag op je werk alles goed over. "Begin daar twee weken voor je vakantie al mee", zegt Gort. "Maak een lijstje met alle dingen die tijdens je vakantie op kunnen ploppen in je hoofd, en schrijf daarbij wat er kan blijven liggen, wat er overgedragen moet worden en wat je na je vakantie pas oppakt. Communiceer dat vervolgens ook duidelijk."
Woltering: "Bedenk ook dat het niet perfect hoeft. Die to-do-lijst is nooit helemaal leeg, er komen iedere dag dingen bij. Stel daarom prioriteiten en herinner jezelf eraan dat niemand onmisbaar is. Als jij iets niet hebt afgerond en je bent twee weken weg, stort de wereld niet in. Het bedrijf loopt echt door zonder jou, maak jezelf niet te belangrijk."
Zorg er vervolgens voor dat je niet op vrijdag nog tot zeven uur 's avonds op kantoor zit, om de volgende ochtend al in het vliegtuig te stappen. "Neem eerst wat rust. Blijf een of twee dagen thuis voordat je weggaat, zodat je eerst kunt uitrusten en alles kunt inpakken voordat je weggaat. En als je dan toch die rondreis wil doen waarbij je meteen vertrekt, begin op je bestemming dan eerst met een paar rustige dagen aan het zwembad", zegt Gort.
Het hoeft niet allemaal perfect
En volgens Woltering hoeft ook de voorbereiding op je vakantie niet perfect te zijn. Je kan niet precies inschatten wat voor weer het op je bestemming zal zijn en hoe jij je voelt, dus je kunt niet de perfecte kledingstukken inpakken en de allerleukste uitjes plannen. "Soms is het moeilijk om de controle los te laten, maar je weet nu eenmaal niet altijd wat je van je vakantie kunt verwachten. Ga daarom niet voor een perfecte voorbereiding, maar voor een voorbereiding die volstaat en stel je plannen bij op het moment dat je op je bestemming bent." Dat haalt voor je vertrek veel druk van de ketel.
Eenmaal op vakantie is het ook verstandig om jezelf niet te veel dingen op te leggen. Je hoeft niet ieder kasteel of dorpje in de buurt te bezoeken. Als jij zin hebt om een dag te lummelen, kan dat ook. "Wees wat milder voor jezelf en doe op vakantie waar jij behoefte aan hebt. Dat is het belangrijkste."
[activecampaign form=20]
Lees meer over reizen en vakanties:
- 14 angstaanjagende feiten waardoor je nooit meer aan boord wil gaan van een cruiseschip
- Voor een subtropisch eiland hoef je niet naar de andere kant van de wereld – Engeland heeft de Isles of Scilly vol palmbomen
- Dit simpele trucje van een stewardess zorgt ervoor dat je je paspoort nooit meer kwijtraakt
- Als je op dit kleine detail let, weet je of een hotelkamer echt schoon is