ANALYSE – Televisiepresentator Tucker Carlson van Fox News groeide tijdens het presidentschap van Donald Trump uit tot een van de krachtigste stemmen van conservatief Amerika.

Carlson kreeg alle ruimte om dat te doen in het begeerde tijdslot van 20.00 uur, als opvolger van kijkcijferkanon Bill O’Reilly. In de zomer van 2017 vertrok O’Reilly noodgedwongen bij Fox, nadat bekend werd dat hij meerdere collega’s seksueel had geïntimideerd en in vele gevallen stilletjes – en voor meerdere miljoenen – de zaken had geschikt.

Maandag werd bekend dat Carlson opstapt bij Fox News. Er worden verschillende redenen genoemd voor zijn vertrek.

Wie is Tucker Carlson? Waarom is hij zo succesvol in Amerika? Zes vragen over de controversiële opiniemaker met buitengewoon veel invloed op het politieke leven in de Verenigde Staten.


Wie is Tucker Carlson?

Tucker Carlson praat regelmatig op zijn show over de 'gevaren' van immigratie. Foto Fox News.
Tucker Carlson praat regelmatig op zijn show over de 'gevaren' van immigratie. Foto Fox News.

Tucker Carlson Tonight was een van de best bekeken shows op televisiezender Fox News. En daarmee een van de grootste politieke krachten in Amerika.

Tijdens het presidentschap van Donald Trump had Carlson, net zoals zijn collega Sean Hannity, met de onderwerpen in zijn show direct invloed op het beleid van het Witte Huis.

Na een uitzending in 2019 over een vermeende 'genocide' op witte boeren in Zuid-Afrika (een van de favoriete onderwerpen van witte supremacisten wereldwijd), spraken Trump en zijn minister van Buitenlandse Zaken hun zorgen uit over dit niet-bestaande fenomeen.

Carlson wordt gezien als het gezicht van een venijnige vorm van Amerikaans conservatisme. Dagelijks trok zijn show meer dan drie miljoen kijkers en tijdens de Trump-jaren zelfs 4 miljoen kijkers.

Avond na avond spuwde Carlson zijn gal over immigranten (die "Amerika viezer maken"), de elite in Washington DC, kritiek op coronamaatregelen, promootte hij antivax-standpunten en beschuldigde hij Democratische politici ervan Amerika kapot te willen maken.

Opvallender nog was het feit dat Carlson regelmatig de zogenoemde 'omvolkingstheorie' aanhaalde (zelfs expliciet noemde). Het gaat om een idee dat witte supremacisten huldigen, waarin wordt gesteld dat tegenstanders van conservatief Amerika witte burgers willen vervangen met immigranten, om zo meer macht te krijgen.

In 2020 ontsloeg Fox News de belangrijkste redacteur van Tucker Carlson Tonight nadat The New York Times onthulde dat hij jarenlang racistische en vrouwonvriendelijke postte op online fora. In een vurig betoog op televisie beschuldigde Carlson de journalisten van de krant er toen van dat ze erop uit waren "een leven te vernietigen"

2) Carlson geeft graag af op 'de elite'. Uit wat voor milieu komt hij zelf?

Avond na avond, dag na dag waarschuwde Tucker Carlson zijn kijkers: "Zij willen jou beheersen", "vernietigen", "het leven van jouw kinderen bepalen" en vooral willen "zij" macht. Wie "zij" zijn is iedere kijker duidelijk: de elite. De politici van de Democratische Partij en de rijken.

Na het analyseren van zo'n 1150 afleveringen van Tucker Carlson Tonight concludeerde The New York Times dat vrijwel ieder onderwerp dat werd aangesneden geframed werd als een complot van de 'heersende klasse' in Amerika. Toch maakt Carlson, populistische vechter voor de gewone Amerikaan, zelf deel uit van de elite die hij iedere avond verkettert.

De vader van Tucker McNear Swanson Carlson (1969) stond onder andere aan het hoofd van Amerikaanse omroep Voice of America en was ambassadeur op de Seychellen. Zijn stiefmoeder is een erfgenaam van magnetronmaaltijd-imperium Swanson. Carlson ging naar kostscholen, een elite universiteit en wilde CIA-agent worden, maar koos op aanraden van zijn vader het journalistenbestaan ("die nemen iedereen aan", was het advies van zijn vader).

Carlson heeft een geschat vermogen van meer dan 50 miljoen dollar, verdiende zo'n 10 miljoen dollar per jaar en heeft een zomerhuis in de staat Maine. De televisiepresentator is in tegenstelling tot zijn kijkers verre van gemiddeld. Carlson is met een zilveren lepel in de mond geboren en onderdeel van de elite die hij zegt te verachten.

Carlson verketterde graag leden van de elite in zijn uitzendingen. Zoals de zoon van president Hunter Biden, die volgens het conservatieve media-ecosysteem (de MAGA Cinematic Universe), een van de grootste criminelen in het land is. Waarom? Omdat hij de naam en positie van zijn vader zou hebben misbruikt om lucratieve zakendeals en aanstellingen te krijgen in binnen- en buitenland.

Het is dezelfde Hunter Biden aan wie Carlson in 2014 een gunst vroeg, onthulde The Washington Post. Of deze man met zijn vele connecties, tot aan het Witte Huis toe, misschien kon helpen om de zoon van Carlson toegelaten te krijgen aan de prestigieuze universiteit Georgetown in Washington DC?

Het interessante aan de onthulling van The Washington Post over het vriendelijke contact tussen Hunter Biden en Carlson, was dat dit de Fox News-presentator nauwelijks schaadde. Want hoe zwaar telt een 'partijdig' artikel van een 'liberale' krant nog in de gepolariseerde wereld van burgers die hun nieuws uit het 'MAGA cinematic universe' krijgen? Een plek waar de elites, zoals gepropageerd door Carlson, er altijd op uit zijn om de gewone burger te pakken.

Als je zelf profiteert van je contacten met well connected kennissen, is dat alleen maar fair, want 'zij' doen dat de hele tijd.

3) Waarom is Carlson zo populair?

Sinds de jaren zestig leven Amerikanen steeds meer gescheiden van elkaar in ideologische bubbels. De burgerrechtenbeweging, de politieke onrust rond Vietnam en rassenrellen splitsen de samenleving. Vanaf dat moment worden waarden en normen een politiek wapen om verkiezingen te winnen. Met succes.

Geloof, vuurwapens, abortus, vrouwen- en LGBTQ-rechten zijn allemaal onderwerpen geworden van een cultuuroorlog waarin het innemen van een standpunt Amerikanen meteen indeelt als Democraat of Republikein. En als vijand van de ander.

Omdat sinds de jaren tachtig televisiezenders niet meer bij wet verplicht zijn om politieke partijen, en tegenovergestelde politieke meningen, evenveel zendtijd te geven, ontstaan er mediaorganisaties die ideologisch hevig naar links en rechts hellen.

Maar vooral aan de rechterflank wordt een verdienmodel geboren dat uiterst lucratief is, het uitbuiten van de cultuuroorlog. Dat is te zien aan het succes van Amerikaanse talkradio tot aan zenders als Fox en One America News.

Televisiepresentatoren als Tucker Carlson gebruiken de cultuuroorlog om kijkers te trekken. Door ze boos te maken over de teloorgang van 'Amerikaanse waarden' blijven ze aan de buis geplakt. Zenders als Fox News slaan een slaatje uit de teleurstelling en terechte woede voor wat 'gemiddelde Amerikanen' meemaken.

De afgelopen veertig jaar werden 'Amerikaanse' banen geoutsourced, verdwenen de fabrieken uit dorpen en steden naar Mexico en China en verloor 'average Joe' zijn voetstuk als kostwinner. Hierdoor voelen veel Amerikanen zich achtergesteld.

Toen Donald Trump aan de macht kwam in 2017 en Carlson de felbegeerde zendtijd rond 20.00 uur kreeg, deed hij niet wat zijn collega en Sean Hannity deed bij Fox News. Carlson werd geen spreekbuis van de president.

Carlson putte uit wat Trump succesvol had gemaakt en maakte het zichzelf eigen: inspelen op de angst van witte Amerikanen voor de veranderende samenstelling van de bevolking. Dat is ook de kern van de cultuuroorlog die Amerikanen verdeelt.

Met dit onderwerp trok Carlson iedere avond drie miljoen kijkers, en soms meer. Hij maakte zich elke keer weer druk over elites die proberen de demografische samenstelling van Amerika te veranderen om aan de macht te blijven. Hiermee is Carlson jarenlang de luidste stem op de Amerikaanse televisie geweest die de racistische 'omvolkingstheorie' propageert.

Deze 'theorie' vindt zijn oorsprong in Franse nationalistische en antisemitische kringen aan het begin van de twintigste eeuw, schrijft France24. Het is een begrip dat na de Tweede Wereldoorlog in zwang raakt onder neonazi's en rechtsextremisten. Rond 2010 duikt deze theorie steeds vaker online op, door het toenemende nationalisme in de nasleep van de financiële en eurocrises.

Met de opkomst van Donald Trump werd de omvolkingstheorie in de VS mainstream, legde hoogleraar communicatie Kurt Braddock van de American University in Washington uit aan Al Jazeera. "Trump gebruikte deed allerlei uitspraken die immigranten demoniseerden en eigenlijk echo's waren van de soort opvattingen die passen bij de omvolkingstheorie".

4) Hoe invloedrijk is Tucker Carlson?

Tucker Carlson in 2017 bij de conferentie Business Insider Ignition The Future of Media. Foto: Reuters
Tucker Carlson in 2017 bij de conferentie Business Insider Ignition The Future of Media. Foto: Reuters

Voor de meeste conservatieve Amerikanen is Fox News de nieuwsbron nummer een, bleek uit onderzoek (meer links georiënteerde Amerikanen consumeren een breder palet aan media) en daarmee ook een krachtige bron die hun stemgedrag beïnvloedt.

In het post-Trump tijdperk werd Carlson min of meer beschouwd als de ideologische leider van de Republikeinse partij. "Hij verkoopt een nieuw soort nationalistisch-populisme. En ik denk dat heel veel mensen momenteel naar hem kijken om hen te leiden", legde de conservatieve opinieleider Amanda Carpenter uit aan CNN.

5) Waarom gaf Fox News Tucker Carlson alle ruimte?

Kritiek op de controversiële uitlatingen van Tucker Carlson klinkt al jaren. Fox News raakte de afgelopen jaren flink wat adverteerders kwijt (onder meer Disney en T-Mobile) die niet geassocieerd wilden worden met haatdragende en paranoïde uitspraken van Carlson. Lange tijd leek hij too big to fail te zijn voor zijn broodheer Fox News (die meer verdient met kabelabonnementen dan met reclame).

Fox beloonde de presentator de afgelopen jaren met meer zendtijd en programma's zoals Tucker Carlson Today en documentairereeks Tucker Carlson Originals.

Want terwijl adverteerders wegliepen, trok Carlson met zijn programma's meer kijkers. Waarschijnlijk omdat ze zich steeds meer konden identificeren met de presentator, die wordt aangevallen door de betweterige 'woke' elites.

6)Wat zit er achter het vertrek van Carlson bij Fox News?

Op maandag 24 april werd bekend dat Fox News en Carlson "uit elkaar gaan", zoals de tv-zender meldde in een persbericht. Het nieuws kwam als een donderslag bij heldere hemel.

Amerikaanse media speculeerden meteen flink over de achtergronden van het vertrek van Carlson.

Zo meldde The New York Times dat een aanklacht tegen Carlson wegens discriminatie van vrouwen op de werkvloer bij Fox News een rol zou spelen. The Los Angeles Times meldde dat Fox-baas Rupert Murdoch bezorgd was over de manier waarop Carlson de bestorming van het Capitool op 6 januari 2021 behandelde. De finale beslissing om Carlson te ontslaan zou zijn genomen door Lachlan Murdoch, de CEO van Fox Corporation.

Lees ook: Melania Trump, de minst populaire First Lady ooit, zinspeelt op terugkeer naar Witte Huis: ‘Zeg nooit, nooit’