Trump zal waarschijnlijk aan een tweede veroordeling ontsnappen

ANALYSE – Niet alleen de Democratische, maar ook de Republikeinse partij, leek na de aanval door supporters van Donald Trump op het Capitool de oud-president de rug toe te keren. Zelf zijn meest trouwe aanhangers binnen de partij waren niet te spreken over het gedrag van Trump tijdens en na de gewelddadige rellen. 

De Democratische partij besloot direct na de aanval een nieuwe afzettingsprocedure tegen de inmiddels oud-president in gang te zetten. Die werd tijdens de eerste stemronde in het Huis van Afgevaardigden ook gesteund door tien Republikeinse congresleden. 

Even leek het erop dat beide partijen Trump verantwoordelijk wilden houden voor de rellen, waarbij dodelijke slachtoffers vielen, maar in de Senaat hielde de Republikeinen toch de boot af.

De stemming over mogelijke stappen tegen Trump is inmiddels uitgesteld tot de week van acht februari en het lijkt erop dat hij, door de onvoorwaardelijk steun van zijn partij, in de Senaat aan een veroordeling zal ontkomen.

Onvoldoende stemmen in de Senaat

Hoewel de Democraten, met vicepresident Kamala Harris aan het hoofd, nu de agenda van de Senaat bepalen, hebben ze geen meerderheid in de kamer. De zetels zijn precies 50-50 verdeeld tussen de twee partijen.

Normaal gesproken heeft de vicepresident een beslissende stem in het geval van een gelijke verdeling van stemmen, maar Harris heeft dat recht niet bij een stemming over impeachment.

De Amerikaanse grondwet schrijft voor dat er 67 stemmen, dat is twee derde van de Senaat, nodig zijn om Trump te veroordelen.

Hoewel twee Republikeinse senatoren, Trump-criticaster Mitt Romney en senator Pat Toomey, hebben aangegeven voor een veroordeling van Trump te zullen stemmen, zal het nog steeds een uitdaging zijn voor de Democraten om 15 Republikeinse stemmen extra te verzamelen.

Veel van de Republikeinse senatoren spraken zich wel direct uit tegen Trump en de chaos die op 6 januari ontstond in het Capitool, maar laten nog in het midden of ze ook daadwerkelijk voor een veroordeling gaan stemmen.

Zo zei senator Lisa Murkowski dat het Huis "gepaste stappen" heeft genomen door de impeachment-procedure in gang te zetten, maar voegde ze eraan toe dat ze "de argumenten van beide kanten overweegt" bij het nemen van haar beslissing.

Een aantal ervaren en invloedrijke Republikeinse senatoren, zoals John Thune en Marco Rubio, bestempelde het impeachment-proces als een splijtzwam. Dus lijkt het erop dat de benodigde 67 stemmen niet gehaald gaan worden.

Kan Trump nog wel 'afgezet' worden?

Een aantal Republikeinse politici zou twijfels hebben over de afzettingsprocedure, omdat het ongrondwettelijk zou zijn om een oud-president te veroordelen.

"De Senaat heeft geen bevoegdheid om een aanklacht in te dienen tegen een voormalige president", zei een senator in reactie op de aankomende stemming. "Het idee achter het impeachment-proces is om ambtsdragers uit hun openbare ambt te kunnen zetten, niet om een rechtszaak te beginnen tegen privéburgers."

Senator Ted Cruz, die bekend staat als een aanhanger van Trump, zei tegen de Amerikaanse editie van Business Insider dat het proces voor hem een onlogische keuze is.

"Het is maar de vraag of we een voormalige ambtsdrager kunnen onderwerpen aan impeachment", zei hij. "Er zijn juristen die voor en juristen die tegen pleiten. Het ligt eraan hoe je de grondwet precies leest. Ik denk dat het een lastige wordt."

Romney, die voor de veroordeling van Trump zegt te gaan stemmen, gelooft dat de procedure wel grondwettelijk zou zijn. "Het impeachment-artikel is door de jaren heen door vele juristen bestudeerd. De consensus is dat het mogelijk is om een afzettingsprocedure te starten tegen iemand die zijn ambt al heeft verlaten."

Steun voor een mogelijke terugkeer van Trump in 2024

Tijdens zijn presidentschap verwachtte Trump onvoorwaardelijke loyaliteit van de Republikeinse partijleden, die blij waren met de grote aantallen kiezers en donaties die hij binnenhaalde, en zijn koers daarom zonder kritiek volgden.

De gewelddadige rellen en het gedoe rondom de machtsoverdracht aan Joe Biden lijken de populariteit van Trump niet heel zwaar te hebben geschaad. Uit een recente peiling van NBC blijkt dat het merendeel van de Republikeinen de oud-president nog altijd steunt. Zo’n 87 procent van de Republikeinse stemmers zegt achter hem te staan en een voorstander te zijn van een tweede termijn van Trump als president in 2024.

De Senaat zou Trump kunnen verbieden ooit nog een gekozen ambt te bekleden, maar daarvoor zou hij wel moeten worden veroordeeld door de Senaat. Dat lijkt dus een flinke uitdaging te worden.

Als Trump niet wordt veroordeeld, kan hij zichzelf in 2024 opnieuw kandidaat stellen. Het kan ook zo zijn dat Trump over vier jaar niet zichzelf, maar een Republikeinse opvolger naar voren schuift.

Trump kennende zullen de senatoren die nu voor zijn afzetting stemmen, zeker niet voor belangrijke posities in aanmerking komen. Het is duidelijk dat Trump, ondanks zijn vertrek uit het Witte Huis, de touwtjes binnen de Republikeinse Partij nog altijd in handen heeft.

Lees meer over Donald Trump:

• 8 schokkende claims uit het boek van Watergate-journalist Bob Woodward over Donald Trump
• Ik bezocht de wijk waar Donald Trump opgroeide – nu snap ik waarom hij die een ‘oase’ noemde
• Zo willen de Democraten verbale aanvallen van Donald Trump op Joe Biden de komende 4 jaar pareren
• Trump overweegt oprichting nieuwe politieke partij en verleent oud-adviseur Steve Bannon gratie