- Maandagavond gingen de lijsttrekkers Frans Timmermans (GroenLinks-PvdA) en Pieter Omtzigt (Nieuw Sociaal Contract) met elkaar in debat.
- Omtzigt is een echt merk geworden, maar hij treedt niet graag op de voorgrond, merkt imagodeskundige Zabeth van Veen.
- Timmermans blonk uit in intonatie en non-verbale communicatie, maar moet oppassen voor een ‘kabouterachtige’ uitstraling, vindt ze.
- Lees ook: Pieter Omtzigt en Frans Timmermans hebben hun verschillen, maar zullen elkaar aan de formatietafel waarschijnlijk wel kunnen vinden
Ruim de helft procent van onze communicatie vindt plaats via lichaamstaal en bijna 40 procent via intonatie. Wat iemand zegt, bepaalt slechts voor 7 procent hoe een boodschap overkomt, zo stelt Albert Mehrabian, hoogleraar psychologie aan de Universiteit van Californië. Dit staat ook wel bekend als de 7-38-55-regel van persoonlijke communicatie.
Een goede uitstraling is voor de lijsttrekkers voor de Tweede Kamerverkiezingen op 22 november dus minstens zo belangrijk als hun verhaal.
Maandagavond kruisten de lijsttrekkers Frans Timmermans, van GroenLinks-PvdA, en Pieter Omtzigt, van Nieuw Sociaal Contract, de degens in een door beide partijen zelf georganiseerd debat.
Business Insider vroeg imagodeskundige Zabeth van Veen, eigenaar van ImagoMatch, naar hun uitstraling. Welk imago zetten zij neer? En stonden hier twee staatsmannen in spe?
“Een donkerblauw pak met wit hemd en donkerrode stropdas oogt als een leider”
Het was een prettig debat om te bekijken, vindt Van Veen. “De lijsttrekkers hadden meer spreektijd, gingen vriendelijk met elkaar om en lieten elkaar in hun waarde. We hebben niet naar een hanengevecht zitten kijken.”
In deze setting voelde Omtzigt zich volgens Van Veen duidelijk comfortabel. “Hij is een man van de inhoud, van de cijfers, tabellen en grafieken. Daar was in dit debat meer ruimte voor.”
Van Veen is zeer te spreken over het blauwe pak dat Omtzigt droeg. “Het is mooi op maat en de kleur staat hem goed. Het is goed dat hij niet heeft gekozen voor een grijs pak, want dat staat voor conservatief en oud, niet voor vernieuwend en betrouwbaar.” Omtzigt droeg een overhemd met zogeheten wide spread kraag. Dat geeft volgens Van Veen meer status dan een hemd met nauwere boord.
Lees ook: Met deze 5 kledingtips maak je een goede eerste indruk bij opdrachtgevers
De lichtblauwe das gaf de lijsttrekker van NSC een vriendelijke uitstraling. “Voor een dominante uitstraling zou je moeten zorgen voor meer contrast. Een donkerrode das met kleine stip geeft de hoogste status. Combineer dat met een donkerblauw pak en wit overhemd en 80 procent van de westerse bevolking denkt dat je een leider bent.”
"Timmermans moet waken voor een kabouterachtige uitstraling"
Over de kledingkeuze van Timmermans is Van Veen minder enthousiast. “Hij oogde wat flets. De grijze baard en het grijze pak zorgden voor weinig contrast.”
Ook betreurt ze het dat de lijsttrekker van GroenLinks-PvdA geen das droeg. “Een staatsman moet een das dragen, ook als hij van PvdA-huize is. Timmermans hoeft er echt niet uit te zien als een gelikte consultant, maar met een das had hij wel meer autoriteit uitgestraald.”
Ook zat zijn jasje niet goed. “De manchetten van het overhemd horen er onder uit te steken, maar dat gebeurde niet. Hierdoor leek het alsof Timmermans enigszins verzoop in zijn eigen pak.”
De cameraopstelling pakte niet uit in zijn voordeel uit. “Hij werd van de zijkant gefilmd en kwam daardoor nog forser over, terwijl het publiek graag een energieke, vitale staatsman wil zien.” Zijn korte lengte in combinatie met zijn postuur en vrij lange baard geeft Timmermans volgens Van Veen een ‘kabouterachtige uitstraling'. "Een korte goed getrimde baard staat energieker en eigentijdser."
Timmermans deed het qua stem en non-verbale communicatie wél een stuk beter dan zijn tegenstander, meent ze. “Hij neemt je echt mee in zijn verhaal en dat is belangrijk als je mensen wilt overtuigen. Zijn intonatie is goed en zijn stem is energiek. Hij gebruikt mooie handgebaren en toont meer emotie. Ook was hij wat losser, terwijl Omtzigt steeds steun zocht bij het katheder.”
Het viel Van Veen op dat de zinnen van Omtzigt regelmatig een toon hoger eindigden. “Dat komt minder krachtig over en straalt minder leiderschap uit.”
Dat Omtzigt een volle mond heeft, pakt wel positief uit. “Dat geeft een zachtaardige en toegankelijke uitstraling. Als hij een dunne streepjesmond had gehad met de mondhoeken naar beneden, was hij verbeten overgekomen, maar dat was niet het geval.”
Volgens Van Veen zijn Timmermans en Omtzigt totaal verschillende persoonlijkheden. “Omtzigt is meer van het hoofd en de ratio. Hij gaat voor zekerheid, veiligheid en vindt dat een verhaal hout moet snijden en moet kloppen. Timmermans is meer een hart- en buiktype. Dat staat voor emotie en aanpakken.”
Van Veen wijst erop dat beide heren ook een verschillende ambitie hebben. “Frans Timmermans wil graag minister-president worden, maar Omtzigt niet. Omtzigt wil het wel voor het zeggen hebben, maar liever op de achtergrond opereren, de inhoud in. Daar ligt zijn kracht, zegt hij zelf tussen neus en lippen door. Hij hoeft niet zo nodig op het podium te staan en is geen Mark Rutte, die zelfs midden in de nacht nog met een lach voor de camera staat en spontaan kan reageren op vragen van journalisten.”
"Omtzigt is een merk geworden"
De oprichter van NSC is volgens Van Veen wel inmiddels een merk geworden. “Veel mensen kennen de naam van zijn partij niet, maar Omtzigt wel. Hij staat voor kennis en integriteit: precies de eigenschappen die je nodig hebt om het vertrouwen van kiezers in politici te herstellen.” Wat ook in zijn voordeel spreekt is dat hij van de underdog een winnaar is geworden. “Dat spreekt mensen aan.”
Timmermans oogt volgens Van Veen als een Bourgondiër. “Daar past emotie bij en dat is prima. Maar hij komt soms wel over als een drammer en moet uitkijken dat hij geen stampvoetende politicus wordt.”
Een pluspunt is zijn brede talenkennis. Ook verbaal zou hij weleens verrassend goed uit de hoek kunnen komen. Van Veen wijst erop dat Timmermans in zijn diensttijd heeft geholpen bij het ondervragen van Russischtalige krijgsgevangenen. “Hij zal goed zijn in vraagtechnieken en weten hoe hij tegenstanders in de val kan lokken. Dat kan hij inzetten in een debat.”
Timmermans moet twee partijen verenigen, die tot voor kort los van elkaar opereerden: de PvdA en GroenLinks. Dat gaat hem tot nu toe prima af, vindt Van Veen. “De PvdA-boodschap heeft hij goed overgebracht en hij had ook aandacht voor een groen verhaal, zonder hautain over te komen.”
"Premier zijn levert Omtzigt denk ik te veel stress op"
Hoewel Timmermans en Omtzigt het over lang niet alle onderwerpen met elkaar eens zijn, lijkt het bij een goede verkiezingsuitslag aan formatietafel wel goed te komen tussen beide partijen, oordeelde Business Insider al. Hoe kijkt Van Veen hier tegenaan? "Ik verwacht dat Omtzigt zijn kont tegen de krib zal gooien als iets tegen zijn principes is. Maar hij zal wel bereid zijn tot compromissen als iemand met een onderbouwd goed idee komt.”
Het zou Van Veen verder niet verbazen dat hij het torentje aan een andere partij gunt, als NSC als grootste partij uit de bus komt. “Omtzigt vindt het onzin dat de partij die als grootste uit de bus komt de premier levert. Maar hij zegt dat denk ik vooral omdat hij zelf eigenlijk liever geen premier wil worden. Dat levert hem waarschijnlijk teveel stress op."