Volkswagen moest en zou de grootste autobouwer ter wereld worden. Om dat doel te bereiken, was groei in de VS noodzakelijk. De regels moesten daar maar voor wijken.

De Duitse autofabrikant heeft willens en wetens de Amerikaanse autoriteiten om de tuin geleid. De software die de uitstoot van de auto regelde, was tussen 2009 en 2015 bij veel diesels van de merken Volkswagen en Audi zo ingesteld dat de samenstelling van de uitlaatgassen anders was als de auto werd getest. In totaal gaat het waarschijnlijk om 482.000 auto’s.

Dat manipuleren klinkt ingewikkelder dan het is: bij een emissietest laten ze de motor van een stilstaande auto enige tijd draaien om de uitlaatgassen te analyseren. De software — de Amerikaanse milieudienst spreekt van een ‘defeat device’, ofwel manipulator — constateerde vermoedelijk dat de auto stilstond terwijl de motor langere tijd liep, en paste de motorinstelling vervolgens zo  aan zodat er veel minder stikstofoxide vrijkwam dan in ‘normale’ toestand.

Het gevolg was in elk geval dat de Passats, Jetta’s en Golfjes op papier aan de ‘Clean Air Act’ voldeden, terwijl ze in werkelijkheid soms tot wel 40 keer zoveel stikstofoxide of fijnstof produceerden.

Volkswagen gedroeg zich als een wielrenner die vlak voor de dopingcontrole snel zijn flesje plas verwisselt om de sporen van dopinggebruik te verhullen. Het leidt namelijk geen enkele twijfel dat er sprake is van opzet. Volkswagen heeft tegenover de Environmental Protection Agengy (EPA), de Amerikaanse milieudienst, het bedrog ook toegegeven.

Iedereen manipuleert, maar VW ging stapje verder

Hoe erg is het, dat Volkswagen die emissietest heeft gemanipuleerd? Net zoals iedereen in het wielerpeloton in de jaren negentig aan de epo zat, proberen bijna alle automerken sinds jaar en dag hun auto's schoner en zuiniger te laten lijken.

Zo klopt er over het algemeen helemaal niets van het door de fabrikanten opgegeven brandstofgebruik. Dat is namelijk gemeten in tests die vaak gemakkelijk te manipuleren zijn. Er zijn verhalen bekend van fabrikanten die tijdens de testen de buitenspiegels demonteerden, de kieren dichtplakten met tape en rondreden met bandjes zonder profiel. Alles wat niet expliciet verboden was, was toegestaan.

Volkswagen is alleen net een stapje verder gegaan, en toont zich daarmee de Lance Armstrong van de autoindustrie. Net als wielrenner Armstrong ging VW verder dan de rest. En net als Armstrong kwam dat gedrag voort uit tomeloze ambitie. Armstrong moest de Tour de France winnen, Volkswagen moest en zou in 2018 - en liefst eerder - de allergrootste autofabrikant ter wereld worden.

Groeien in de VS

Topman Martin Winterkorn kwam zondag met een verklaring waarin hij beloofde de zaak tot op de bodem uit te zoeken. "Wij tolereren geen overtredingen van onze interne regels of de wet", zo liet de bestuursvoorzitter in een verklaring weten. Daarmee gaf hij ook aan dat de bestuurstop niet op de hoogte was geweest. Maar eigenlijk doet het er niet zoveel toe of hij er nu wel van wist of niet.

De wens van Volkswagen om de grootste automaker te willen zijn, hing erg af van het succes van de merken Audi en Volkswagen in de Verenigde Staten. In China was het merk al heel succesvol, maar om Toyota, de nummer 1, in te halen, was het nodig om ook op de op één na grootste markt een rol te spelen: de Verenigde Staten. Daar heeft VW nu maar een marktaandeel van schamele 2 procent.

Als de top van Volkswagen al niet geweten heeft van de manipulatie van de testen, dan hebben ze in ieder geval het klimaat geschapen waarin de managers van Volkswagen Amerika dachten dat het nodig was.

De officiële herbenoeming van Winterkorn staat voor eind deze week op de agenda bij Volkswagen. Het leek een hamerstuk, maar de kans is groot dat Winterkorn de eerste is die moet boeten voor een schandaal dat de Duitse autobouwer mogelijk een boete van 16 miljard euro oplevert.

Oeps! We konden je formulier niet vinden.

Dit artikel is oorspronkelijk verschenen op z24.nl