Politiek Den Haag zit een beetje in zijn maag met de 750 duizend zzp’ers die ons land telt en dreigt er nep-werknemers van te maken. En dat is nu net wat je niet moet doen, stelt Z24’s Thijs Peters.
Politici, en dan met name die aan de linkerkant, worstelen met de kleine zelfstandige zonder personeel. Hij past namelijk niet zo goed in hun overzichtelijke wereldbeeld waarin je slechts twee kampen hebt: werknemers en werkgevers.
Zzp’ers hebben immers kenmerken van zowel de eerste, als van de tweede groep. Net als werknemers zijn ze slachtoffer van de crisis. Hen hangt weliswaar geen ontslag boven het hoofd, maar ze verdienen soms zo weinig dat ze in feite op bijstandsniveau zitten. Ze worden uitgeknepen door hun opdrachtgevers, het grootbedrijf. Ze maken deel uit van de onderdrukte klasse.
Maar wil je de arme sloebers helpen, zoals de SP en de PvdA willen doen door ze zich verplicht te laten verzekeren voor arbeidsongeschiktheid, te sparen voor pensioen en een soort ‘minimumloon‘ in te stellen, dan gedragen ze zich als kapitalisten. Dan schreeuwen ze dat ze niet betutteld willen worden door overheid.
En ook heel lastig: je kunt er geen sociaal akkoord mee sluiten, want ondanks dat er wat lobbyclubs zijn zoals ZZP Nederland, is er ook niet echt één spreekbuis. Wat te doen?
Stop ze in een hokje
Het lijkt erop dat Den Haag, SP en PvdA voorop, dan maar heeft bedacht dat zzp'ers tegen hun zin in de goede richting op moeten worden geholpen. En gek genoeg lijkt de VVD daar best ver in mee te gaan. Het plan: we maken van de zzp'er een beetje een gewone werknemer.
De eerste stap is het afschaffen van de belastingvoordelen van de zelfstandige. Het kabinet denkt daar namelijk driftig over na, zo schreef het Financieele Dagblad maandag.
Heel handig zijn daarbij de aanbevelingen van de commissie-Van Dijkhuizen. Die commissie voor de belastingherziening concludeerde dat zzp'ers fiscaal sterk worden bevoordeeld ten opzichte van gewone werknemers.
Zzp'er betaalt weinig belasting
De werknemer betaalt zich steeds blauwer aan inkomstenbelasting, sociale premies en pensioen en houdt steeds minder over van zijn brutoloon. De zzp'er kan dankzij allerlei aftrekposten zijn brutoloon zo klein maken, dat hij recht heeft op huur- en zorgtoeslag en amper nog belasting betaalt. Dat is niet eerlijk.
Nu klopt bovenstaande redenering wel. Werknemers dragen relatief veel bij aan de verzorgingsstaat, zelfs als je in ogenschouw neemt dat ze er meer van profiteren dan de zzp'er.
Maar de oplossing moet nou nu niet zijn de zzp'er dan maar net zo zwaar te gaan belasten als de werknemer en hem vervolgens - omdat hij nu minder overhoudt - meer mee te laten genieten van de verzorgingsstaat in de vorm van verplicht sparen voor pensioen enz. Want dat leidt misschien tot ietsje meer mensen in loondienst en iets meer belastingopbrengsten, maar vooral tot economische schade en werklozen.
Zzp'ers zijn de smeerolie
Nederland kent namelijk niet voor niets 750 duizend zzp'ers. Ze vervullen een functie. Die mensen zijn echt niet alleen zzp'er geworden omdat het fiscaal aantrekkelijk is, al helpt het wel, maar ook omdat er behoefte aan is.
Ten eerste is er de wens van de mensen zelf om hun eigen agenda te bepalen en vooral te doen wat ze leuk vinden én waar ze goed in zijn. En dat is winst: allemaal mensen die zich vooral met hun vak bezighouden in plaats van met kantoorpolitiek en (overbodig) management.
En tweede is er vraag vanuit het bedrijfsleven en de overheid naar flexibel inzetbare krachten. Werknemers zijn namelijk heel erg duur en als je ze eenmaal hebt, kom je er bijna niet meer vanaf. Hoe fijn is het dan niet als je een klus kunt uitbesteden?
Nederlandse bedrijven hebben arbeidskrachten nodig die ze kunnen inzetten afhankelijk van de conjunctuur. Of ze hebben behoefte aan mensen met hele specialistische kennis die ze maar een paar uurtjes per week kunnen gebruiken. Zelfstandigen voorzien in die behoefte. Het in dienst nemen van zulke mensen is namelijk peperduur en kennis inhuren via consultancybureaus is zeker niet veel goedkoper.
Niet iedereen geboren ondernemer
Nu is er natuurlijk ook een groep zelfstandigen wiens werk ze ook prima in loondienst zouden kunnen uitvoeren. Die 750 duizend zzp'ers zijn inderdaad niet allemaal geboren ondernemers. Maar waarom zíjn ze dan niet in loondienst? Omdat het fiscaal aantrekkelijker is om zzp'er te zijn? Omdat bedrijven en organisaties ze niet in dienst willen nemen?
Het is allebei waar. Maar in plaats van het onaantrekkelijker te maken om zzp'er te zijn en op die manier ook de echte ondernemers onder de groep te schaden, zou Den Haag er beter aan doen om de werknemer aantrekkelijk te maken voor werkgevers.
Versoepel dat ontslagrecht zodat de werkgever niet bang hoeft te zijn voor lange tijd aan iemand vast te zitten. Dwing op die manier de werknemer te werken aan zijn eigen ontwikkeling zodat hij aantrekkelijk blijft voor werkgevers. Verkort die WW-duur. Verlaag de inkomstenbelasting zodat de werknemers wat meer aan zijn zuurverdiende centen overhoudt. Maak van de zzp'er geen werknemer, maar van die werknemer een klein beetje een zzp'er.
Lees ook
‘Kabinet wil zzp’er zwaarder belasten’
Commissie-Van Dijkhuizen moet zzp’er koesteren, niet beboeten
Opinie Mathijs Bouman: Laat de zzp’er met rust
Dit artikel is oorspronkelijk verschenen op z24.nl