ANALYSE – Wie op dit moment ook de premier van het Verenigd Koninkrijk zou zijn: hij of zij zou voor een gigantische uitdaging staan bij het in goede banen leiden van de Brexit.
Opiniepeilingen suggereren dat Britse kiezers aan de ene kant af willen van de vermeend negatieve aspecten van het lidmaatschap van de Europese Unie; tegelijkertijd willen ze alle voordelen behouden die dat lidmaatschap meebrengt.
Een Brexit-deal sluiten die deze twee dingen verenigt, is simpelweg onmogelijk. Geen enkele Britse premier zou die klus kunnen klaren. In de praktijk schiet elke deal tekort.
Het was dus niet verrassend dat de overeenkomst die May met de EU sloot, dinsdag werd weggestemd in het Britse Lagerhuis. Maar de omvang van de nederlaag was wel verrassend.
May blundert in tactische zin
Wat je kunt constateren is dat Theresa May de uitdagingen waar ze voor kwam te staan nadat ze premier werd, telkens nog een tikje groter heeft gemaakt.
Zo besloot May om Artikel 50 te activeren (het onderdeel van het Europees Verdrag dat gaat over uittreding van een lidstaat, red.), voordat ze met haar regering een duidelijke Brexit-strategie had uitgestippeld.
Vervolgens verspilde ze eerst maanden en toen jaren, waarbij ze meer met haar eigen partij onderhandelde dan met de Europese Unie.
Mays beslissing om in 2017 vervroegde verkiezingen uit te schrijven, kostte ook tijd. Wekenlang was ze op campagne, met als eindresultaat: het verlies van de absolute meerderheid van de Conservatieven in het Lagerhuis.
Na het wegstemmen van haar Brexit-deal lijkt May nog steeds niet te begrijpen dat ze het roer fundamenteel moet omgooien om een parlementaire meerderheid achter zich te krijgen.
De rode lijnen van May
Bij de start van de Brexit-procedure in 2017 heeft May een aantal rode lijnen uitgezet. Die hebben betrekking op douane-regelingen, immigratie en de zeggenschap van het Europese Hof van Justitie. Op basis hiervan was alleen een vrij simpel vrij handelsakkoord mogelijk van het Canadese type.
Van belang is vooral dat de rode lijnen van May het onvermijdelijk maakten dat er controles zouden komen bij de grens van Ierland en Noord-Ierland.
May heeft op geen enkel moment in de afgelopen twee jaar een poging gedaan om begrip te tonen voor de 48 procent van de Britse kiezers die ervoor hadden gekozen om bij de EU te blijven. Ook heeft ze nooit toenadering gezocht tot oppositiepartijen die ze nodig had om een deal door het parlement te loodsen.
Zelfs nu, na de historische nederlaag in het Lagerhuis, geeft ze geen signalen af waaruit blijkt dat ze begrijpt dat ze zaken fundamenteel anders moet aanpakken. Anders zal ze nooit een parlementaire meerderheid achter zich krijgen.
Vooralsnog houdt May vast aan haar rode lijnen en lijkt ze niet van plan een substantieel andere deal te willen aanvaarden.
Daarmee lijkt het overleven van May als premier een obstakel te zijn geworden voor het sluiten van compromissen waar een meerderheid van het Lagerhuis zich in kan vinden.
Zolang Theresa May premier blijft van het VK, lijkt de impasse rond de Brexit niet te doorbreken.