ANALYSE – Tijdens het twee jaar durende Brexit-proces hebben Britse politici steeds de fout gemaakt dat de Europese Unie niet meent wat ze zegt. En dat de 27 overblijvende EU-lidstaten om vijf voor twaalf alsnog capituleren en het Verenigd Koninkrijk precies geven wat het wil.

Dat is net zoiets als geloven in kristaltherapie of kaboutertjes in de tuin, want ook daar is in de echte wereld geen enkel bewijs voor.

Het Britse geloof is donderdagavond opnieuw getest, toen de EU-leiders elkaar ontmoeten om te beslissen het uitstel voor de Brexit dat Theresa May heeft gevraagd. De gesprekken daarover duurden veel langer dan verwacht.

Update: EU-leiders zetten May voor het blok met 2 data voor de Brexit: 22 mei…of 12 april

Het ziet er niet best uit voor May. Het VK kan uitstel krijgen voor de Brexit tot 22 mei, maar alleen als het Britse parlement vóór 29 maart instemt met de al twee keer afgewezen Brexit-deal van May.

Wordt de deal van May een derde keer afgewezen, dan is er slechts uitstel tot 12 april. De Britten moeten dan vóór die datum met een serieus alternatief komen, bijvoorbeeld verkiezingen of een tweede referendum. Anders is het no deal-Brexit op 12 april.

Het probleem is dat er heel weinig aanleiding is om te denken dat het Britse parlement alsnog gaat instemmen met de Brexit-deal die May met de EU heeft gesloten.

De laatste twee keer dat de deal voorlag in het Lagerhuis werd deze met een overweldigende meerderheid weggestemd. De marges bedroegen respectievelijk 230 en 149 stemmen .  Als het parlement volgende week weer zou gaan stemmen, wordt de deal hoogstwaarschijnlijk opnieuw verworpen.

Lange verlenging of vasthouden aan deadline?

De keuze die voorligt is om of de slepende strijd van de laatste twee jaar voort te zetten en alsnog een lang uitstel van de Brexit te accepteren. Of de Britten moeten hun knopen tellen en op 12 april zonder deal uit de EU te laten stappen.

Vele sleutelfiguren binnen de EU hebben al aangegeven alleen een lang uitstel te steunen als de Britse regering met een duidelijk plan komt. Dat betekent dat May een zachtere Brexit-deal moet proberen uit te onderhandelen, dan wel nieuwe verkiezingen of een tweede referendum moet organiseren. En dat zou ook betekenen dat Groot-Brittannië mee moet doen aan de komende Europese verkiezingen.

Het zou kunnen dat May daar allemaal akkoord mee gaat en het is zelfs nog enigszins voor te stellen dat het meest verdeelde Britse parlement uit de recente geschiedenis instemt.

Maar er bestaat ook de reële mogelijkheid dat er helemaal geen overeenstemming komt over langer uitstel van de Brexit, omdat May woensdag aangaf dat ze zo'n langer uitstel niet zal accepteren. Ze moet dan wel aankoersen op een no deal-Brexit. Diverse media stellen dat dit haar strategie is en uit peilingen blijkt dat veel Britten dat zullen steunen.

Maar gaat May echt voor een no deal-uitkomst, dan neemt ze het risico van de enorme schade die zo'n uitkomst zal betekenen voor de Britse economie. Durft ze dat aan?

Er is één constante in het hele Brexit-proces: als May moet kiezen tussen het kortetermijnbelang van haar eigen partij en het langetermijnbelang van het land, dan krijgt het bijeen houden van de Conservatieve partij prioriteit. Niets van wat ze deze week zei wijst erop dat dat zal veranderen.

Als ze kiest voor een no-deal zal haar halve kabinet in opstand komen en het grootste deel van het parlement. En het is goed mogelijk dat die woede groot genoeg zal zijn om een chaotische Brexit te voorkomen. Maar dat hoeft niet.

Per ongeluk een no deal-Brexit?

Theresa May Brexit deal

Foto: Getty

Gedurende het hele proces heeft Westminster aangenomen dat een no deal-Brexit er hoe dan ook niet komt.

Dat kan natuurlijk nog altijd kloppen. Mogelijk stemt het parlement volgende week, ondanks de slechte voortekenen, toch in met de deal van May. Dat betekent dat het VK uitstel zou krijgen tot 22 mei.  In die periode moeten er dan nog wel heel veel wetsvoorstellen door het Lagerhuis geloodst worden, maar daarmee zou alsnog een ordelijke uittreding geregeld kunnen worden.

Ook kan May uiteindelijk toch instemmen met een langer uitstel en nieuwe verkiezingen of een tweede referendum organiseren. Als dat echt gebeurt, ondersteunt dit het geloof dat een no deal-Brexit kan worden vermeden.

Maar met de nieuwe deadline van 12 april kan dat geloof ook stuiten op de bitterharde realiteit en stranden in absolute chaos.

Lees hier meer over alle Brexit-perikelen: