• Met de terugkeer van Donald Trump als president van de Verenigde Staten is één ding zeker: hij moet serieus genomen worden.
  • Tegelijk is de vraag: hoe letterlijk moet je Trump nemen, als het gaat om de stroom van controversiële uitspraken van de aanstaande president?
  • Strategisch analist Andy Langenkamp gaat in op de vraag wat de implicaties zijn van het nieuwe presidentschap van Trump voor het Amerikaanse beleid.

ANALYSE – Donald Trump moet nog een paar maanden wachten, voordat hij de teugels kan overnemen van president Joe Biden, maar hij is al volop bezig met het uitrollen van de rode loper voor The Donald Show Part II.

In September 2016 schreef journaliste Salena Zito in The Atlantic over toen nog presidentskandidaat Trump: “the press takes him literally, but not seriously; his supporters take him seriously, but not literally.” 

Acht jaar later kan niemand er meer omheen om de net herkozen Trump serieus te nemen, maar de grote vraag is wederom hoe letterlijk je al zijn woorden moet nemen en dan ook nog welke woorden.

Wat dat laatste betreft, hier enkele van zijn meest controversiële uitspraken over immigranten:

  • ”Poisoning the blood of our country”: Trump beweerde dat immigranten zonder papieren “het bloed van ons land vergiftigen”, een opmerking die veel kritiek kreeg vanwege de associatie met racistische retoriek.
  • “Not people” en “animals”: Hij ontmenselijkte migranten herhaaldelijk door ze “geen mensen” en “dieren” te noemen.
  • “Bad genes”: In een interview suggereerde Trump dat er “veel slechte genen” in de VS zijn door illegale immigratie, waarbij hij immigranten als moordenaars bestempelde en crimineel gedrag koppelde aan genetische factoren.
  • “Vermin”: Hij beschreef politieke tegenstanders als “ongedierte” dat uitgeroeid moet worden, wat de bezorgdheid vergrote over het gebruik van fascistische retoriek door Trump.
  • “Invasion” en “blood bath”: Trump karakteriseerde de toestroom van migranten als een “invasie” en waarschuwde voor een “bloedbad” als hij de verkiezingen zou verliezen.

Dit kleine overzichtje laat weinig aan duidelijkheid te wensen over.

Tegelijkertijd toonde Trump zich in een recent interview in The Washington Post wel degelijk voorstander van legale immigratie. Columnist Marc Thiessen vroeg Trump hoe hij aankijkt tegen legale immigratie. Het antwoord: “I am. We need people.”

Thiessen vroeg Trump ook of hij denkt dat immigranten Amerika een beter land maken. Trump: “Yeah, I think so.” Verder heeft de net verkozen president aangegeven dat hij buitenlandse studenten die hun bul behalen aan een Amerikaanse universiteit, een permanente verblijfsvergunning moeten kunnen krijgen.

Migratie is slechts één van de beleidsterreinen waarover Trump op z’n zachtst gezegd vrij vergaande uitspraken heeft gedaan (maar dus ook de nodige gematigde uitspraken). Zijn ideeën over de onafhankelijkheid van de centrale bank, het buitenlandbeleid en de handelspolitiek van de VS hebben bij het bedrijfsleven en beleggers bijvoorbeeld ook de nodige wenkbrauwen doen fronsen. 

Zo liet Trump optekenen dat hij voorstander is van een universeel tarief van 10 procent op alle importen, met hogere tarieven voor landen die hun valuta manipuleren. En hij suggereerde tarieven van minimaal 60 procent op Chinese goederen en 100 procent op auto's geproduceerd buiten de VS.

Wil de echte Trump nu opstaan?

Welke van de twee Trumps zal over een paar maanden opstaan: de extreme variant of de gematigde? De eerste tekenen zijn in elk geval weinig hoopvol, althans voor degenen die graag zien dat de scherpste kantjes van Trumps voorstellen worden geslepen.

Zo werd deze week duidelijk dat Trump een hardliner verbonden aan het spraakmakende Project 2025 van de Heritage Foundation wil benoemen om zijn immigratiebeleid uit te voeren (overigens wel eentje die onder Obama carrière maakte).

Ook krijgt een van de meest controversiële figuren uit Trumps eerste termijn – Stephen Miller – een belangrijke rol in het Witte Huis. Daarnaast staat handelshavik Robert Lighthizer op de nominatie om uitvoering te geven aan het Amerikaanse handelsbeleid en wordt geopolitieke hardliner Marco Rubio mogelijk minister van Buitenlandse Zaken.

Kortom, de tot nu toe aangekondigde poppetjes beloven weinig goeds, maar het zijn meer dan alleen de specifieke individuen die bepalend zijn voor welk beleid uiteindelijk geïmplementeerd wordt. Gedurende decennia en soms zelfs eeuwen opgebouwde instituties, processen en dergelijke zullen deels tegenwicht blijven bieden, evenals nationale veiligheidsbelangen die niet van de ene op de andere president veranderen. 

Echter, de mensen met wie Trump zich omringt in het Witte Huis, geven wel degelijk een indicatie in welke richting het Amerikaanse beleid zich zal ontvouwen.  Een ding is in elk geval zeker, Donald Trump staat deze winter (en in de jaren daarna) weer in het middelpunt van de belangstelling.

Andy Langenkamp is senior strategisch analist bij ECR Research en ICC Consultants