Onvoldoende inzicht, niet genoeg controle, te veel eilandjes, een haperend computersysteem en te weinig betrokkenheid. Ambtenaren, gemeenteraad en B&W hebben jarenlang allemaal steken laten vallen in de financiële huishouding van Amsterdam.
Dat zijn de conclusies van een enquêtecommissie die onderzoek deed naar fouten met betalingen. De missers hebben de burger geld gekost, maar hoeveel is niet uit te rekenen.
Eind 2013 ging Amsterdam in de fout met betalingen. Ruim 9000 minima kregen duizenden euro’s meer op hun rekening gestort dan de bedoeling was. Er werd 188 miljoen euro uitgekeerd, in plaats van 1,88 miljoen. Na veel vijven en zessen kreeg de gemeente bijna het hele bedrag terug. Vorig najaar was het weer raak. Bedrijven en burgers kregen ten onrechte in totaal 580.000 euro. Ook mankeert er het een en ander aan het bepalen van de WOZ-waardes van huizen.
Gemeenteraad lette ook niet op
Basistaken (zoals overboekingen) gaan vaak fout, rapportages zijn niet goed, besluiten vallen zonder genoeg informatie. Verkeerde uitbetalingen (188 miljoen in plaats van 1,88 miljoen) en uit de hand lopende grote projecten. Het is niet duidelijk wie waarvoor verantwoordelijk is (‘eilandenrijk’), problemen worden niet opgelost en afspraken niet nagekomen. En de gemeenteraad heeft er niet goed genoeg op gelet. Verder zijn wettelijke verplichte doelmatigheidsonderzoeken niet uitgevoerd.
De commissie sprak met zo’n honderd mensen, zoals de huidige vicepremier Lodewijk Asscher, van 2006 tot 2012 wethouder financiën. Ook hij heeft niet genoeg gedaan om de boel te verbeteren, stelt de commissie. Asscher zelf zei in een reactie te hopen dat de raad zijn voordeel doet met het onderzoek. Burgemeester Eberhard van de Laan stelde dat de conclusies ,,echt de vinger leggen op dingen waar we van kunnen leren”.
Eén begroting in plaats van zestien
De commissie bepleit een 'zorgplicht' voor de hele financiële handel en wandel, die bij de wethouder financiën komt te liggen. Die is dan aan te spreken op duidelijke taken- en verantwoordelijkheden. Ook moeten begroting en jaarrekening veel nauwkeuriger worden behandeld.
Daarnaast moet een grote reorganisatie van vorig jaar orde in de chaos scheppen. Zo kent de gemeente voor het eerst één begroting, in plaats van zestien verschillende. Een kleine 45 administraties worden samengevoegd tot één centrale boekhouding. Ook stelde de gemeenteraad een enquêtecommissie in, met CDA'er Marijke Shahsavari als voorzitter. De commissie deed bijna veertig openbare verhoren en sprak met vijftig mensen achter de schermen.
Als de stad nu alles goed aanpakt, levert dat tientallen miljoenen euro's per jaar op. Een gemeentelijke enquêtecommissie onderzocht de problemen tussen 2002 en 2014 en presenteerde maandag haar rapport, met aanbevelingen.
Dit artikel is oorspronkelijk verschenen op z24.nl