Nieuwe studenten in het hoger onderwijs krijgen vanaf september geen basisbeurs meer als gift van de overheid. Ze kunnen dat bedrag voortaan alleen nog lenen.

Het wetsvoorstel van onderwijsminister Jet Bussemaker dat dit regelt, kreeg dinsdagavond laat steun van een meerderheid van de Eerste Kamer.

Zoals verwacht steunden de coalitiepartijen VVD en PvdA het plan, evenals D66 en GroenLinks. De vier partijen sloten hierover in mei vorig jaar een akkoord met het kabinet en steunden het ook in de Tweede Kamer.

Uiteindelijk waren tegen middernacht, na een dag lang debatteren, 36 senatoren voor het plan en 29 tegen. Niet alle 75 senatoren waren bij de stemming aanwezig. De twijfelende PvdA-senator Ruud Koole stemde ook voor, nadat Bussemaker zijn grootste zorgen had weggenomen. De toelichting daarop van zijn partijgenote Esther-Mirjam Sent werd door de tegenstanders in de Senaat met hoongelach ontvangen.

Hogere schuld opbouwen

Net als eerder in de Tweede Kamer was de tegenstand van CDA, PVV, SP, ChristenUnie, Partij voor de Dieren en de eenmansfractie OSF opnieuw fel. Net als studentenorganisaties hekelen ze vooral de veel hogere schuld die studenten gaan opbouwen. De tegenstanders voorzien dat veel jongeren niet meer gaan studeren, ermee stoppen of vooral een studie kiezen waarmee ze later veel geld kunnen verdienen.

Maar Bussemaker denkt dat er minder afhakers zijn dan de ongeveer 5.500 die het Centraal Planbureau (CPB) heeft voorspeld in de komende twee jaar. Dat komt omdat enkele maatregelen gunstiger uitpakken en nog niet in de CPB-berekening waren meegenomen. Ze laakte opnieuw de spookverhalen over de vele tienduizenden euro's schuld en wees op de goede leenvoorwaarden. Ze gaat nu snel aan de slag om (toekomstige) studenten voor te lichten over de veranderingen.

Toegankelijkheid hoger onderwijs

Maar ook onder de voorstanders bestaan zorgen over de toegankelijkheid van het hoger onderwijs. Bussemaker zal de effecten van het leenstelsel op het gedrag van studenten de komende jaren intensief onderzoeken. Zonodig zal ze bijsturen.

Ze zegde ook toe extra aandacht te steken in knelpunten, zoals de overstappers van mbo naar hbo en van hbo naar een universiteit. Met het geld dat door het leenstelsel wordt bespaard, moet de kwaliteit van het onderwijs verbeterd worden. Vooral de tegenstanders denken dat dit niet gaat lukken.

Schuldengeneratie

Jongerenorganisaties zijn teleurgesteld dat het nieuwe leenstelsel voor studenten in het hoger onderwijs doorgaat. Nu het voorstel van minister Bussemaker door de Eerste Kamer is aangenomen, dreigt volgens FNV Jong een "schuldengeneratie'' te ontstaan.

De jongerenbond spreekt over een "groot drama" voor jongeren van nu en de volgende generaties. "Met het afschaffen van de basisbeurs worden studenten al snel met een extra schuld van 12.000 euro opgezadeld. De private schuld van Nederland neemt daarmee jaarlijks met zo'n 1,2 miljard euro toe", vreest FNV Jong.

Zwarte dag

Het Interstedelijk Studenten Overleg (ISO) is evenmin blij met de uitkomst van de stemming in de Senaat. "Het ISO is verontwaardigd over het feit dat huidige studenten die een bachelor aan een universiteit volgen geen vierde jaar basisbeurs meer ontvangen terwijl ze hier aan het begin van hun studie wel recht op hadden'', klaagt de organisatie.

Ook de Landelijke Studenten Vakbond (LSVb) laat weten teleurgesteld te zijn door het besluit van de Eerste Kamer. Voorzitter Tom Hoven spreekt over een "zwarte dag'' voor het hoger onderwijs. "Studenten zullen nu enorme schulden moeten aangaan om te kunnen studeren'', liet Hoven weten.

Dit artikel is oorspronkelijk verschenen op z24.nl